Takydromus sexlineatus – jaszczurka długoogonowa

Takydromus sexlineatus – jaszczurka długoogonowa

Systematyka

Jaszczurka długoogonowa (Takydromus sexlineatus Daudin, 1802)

Nazewnictwo

Nazwa angielska: The Asian grass lizard, Six-striped long-tailed lizard, Long-tailed grass lizard

Nazwa niemiecka: Die Sechsstreifen-Langschwanzeidechse

Nazwa czeska: Bičochvost šestipruhý

Występowanie

Gatunek ten występuje w Azji Południowo-Wschodniej, od południowo-wschodnich Chin, poprzez Wietnam, Laos, Kambodżę, Tajlandię aż do Birmy, natomiast na południe jego zasięg obejmuje całą Indonezję.

Wygląd

Takydromus sexlineatus charakteryzuje się bardzo smukłą budową ciała osiągającego bez ogona (SVT) nie raz 6,5 cm oraz wyjątkowo długim ogonem (18-30 cm). Płeć łatwo rozpoznać, nasada ogona u samca ma silne zgrubienie w miejscu, gdzie znajduje się hemipenis.

Podgatunki

Do tej pory wyróżniono 2 podgatunki: Takydromus sexlineatus sexlineatus oraz Takydromus sexlineatus ocellatus. Forma nominatywna występuje od Birmy do Indonezji i charakteryzuje się m.in. zwykle dwoma porami udowymi na każdej stronie, tarczkami grzbietowymi w 6 rzędach, natomiast T.s.ocellatus występuje w Chinach oraz wschodnią część Malezji i Indonezji i cechuje się m.in. jednym otworem udowym na każdej stronie, tarczkami grzbietowymi w 8 rzędach. Samce T.s.ocellatus mają około 10-12 białych, czarno obrzeżonych plamek na bokach ciała. Granica występowania obu podgatunków nie jest dobrze rozpoznana, być może dalsze badania wykażą, że formy te należy traktować jako oddzielne podgatunki.

Biotop

Zasiedla głównie trawiaste pagórki do wysokości na nizinach, wyjątkowo na Jawie zasiedla tereny do 1200 m n.p.m. Oprócz w pełni otwartych terenów porośniętych wysoka trawą spotykany bywa na terenach rolniczych plantacji, w jasnych lasach. Takydromus sexlineatus ocellatus w Wietnamie spotykany jest zwykle na terenach porośniętych roślinnością krzaczastą, ze skąpą roślinnością zielną, oraz, bardzo często, na plantacjach kauczukowca (Hevea).

Rozmnażanie

Dane uzyskane z warunków naturalnych wskazują, że samica składa jaja wielokrotnie w ciągu roku, każdorazowo od 2 do 5 (zwykle 2-3) zagrzebując je w podłożu często w pobliżu korzeni traw czy innych roślin. Składanie jaj rozpoczyna zwykle wiosną, młode wylęgają się po 47-62 dniach inkubacji.

W warunkach terrarium stymulująco na rozpoczęcie godów wpływa zwiększenie wilgotności, które powinno być poprzedzone 2-3 miesięczną porą suchą. W czasie pory suchej terrarium spryskujemy raz w tygodniu, a podłoże powinno być niemal całkiem suche (jednak pojemnik z wodą jest konieczny). Wskazane jest także okresowe obniżenie temperatury (do 22-24°C w dzień i 16-18°C w nocy).

W powodzeniu rozrodu bardzo ważne jest odpowiednie karmienie samicy, a przede wszystkim dostarczenie jej odpowiednie ilości składników mineralnych. Kopulacja trwa ok. 2 minuty. Jaj składane są w norkach w wilgotnym podłożu, często pod kamieniami, we mchu. Czasem też samica składa jaja na wierzchu na wilgotnym podłożu, należy je wówczas zabrać i częściowo przykryć, aby uniknąć wyschnięcia. W terrarium problemem może być znalezienie ukrytych jaj. W temperaturze inkubacji 24-30°C w dzień i 20-26°C w nocy młode wylegają się po ok. 40-50 dniach. Długości ciała młodych z ogonem wynosi ok. 60 mm (bez ogona 15 mm). Ogon młodych jest jasnoczerwony. Młode są bardzo płochliwe, powinny być oddzielone od rodziców. Po ok. 3-4 dniach po wylęgu zaczynają jeść muszki owocówki (Drosophila) oraz małe (do 3 mm) świerszcze.

Terrarium

Dla jednej pary wskazane jest terrarium o rozmiarach co najmniej 40×40 i wysokości 60 cm. Dla większej grupy, kilku samic i samców 100x50x60 cm. Wysokość może być jeszcze większa, gdyż Takydromus sexlineatus jest gatunkiem wspinającym się po roślinach. Konieczna jest dobra wentylacja, jako oświetlenie mogą służyć świetlówki, ale konieczne są punkty świetlne do ogrzewania się zwierząt. Podłoże powinno być grube i składać się z mieszanki ziemi i gliny. Stale powinno być ono lekko wilgotne. Tylna i boczne ściany terrarium mogą być pokryte korkiem służącym do wspinania się. W wystroju nie powinno zabraknąć korzeni czy małych pniaków. Jako rośliny poleca się stosować małe gatunki bambusów, zielistkę (Chlorophytum comosum), Asparagus, małe gatunki Cyperus, Ficus pumila, Ficus deltoidea, Scirpus cernuus, Carex divulsa, Pogonatherum paniceum, Stenotaphrum secundatum, Pandanus. Jako kryjówki mogą służyć kawałki kory.

Temperatura w dzień ok. 28°C ( pod żarówką do 35°C), w nocy ok. 20°C. Odpowiednia wilgotność uzyskuje się przez codzienne spryskiwanie, w dzień wskazana jest wilgotność ok. 60%, w nocy ok. 80%. Woda do picia powinna być dostępna w małym pojemniku, zwierzęta korzystają zwykle z wody ściekającej z roślin po ich spryskaniu. Raz w tygodniu należy dodawać do wody preparaty witaminowe rozpuszczalne w wodzie. Pokarm to rozmaite owady, pająki i inne bezkręgowce. Dietę mogą stanowić świerszcze, muchy, mała szarańcza, karaczany, czasem w niewielkich ilościach larwy moli woskowych czy mączników. Przed podaniem pokarm posypuje się preparatami wapniowymi. W lecie dietę warto uzupełniać bezkręgowcami złowionymi siatką na łące.

Łączenie

W porównaniu z innymi gatunkami Lacertidae, Takydromus jest gatunkiem mało agresywnym i w większym terrarium można trzymać razem większą grupę tych jaszczurek, w tym kilka samców.

Spośród innych gatunków dorosłe Takydromus można hodować razem z małymi gatunkami gekonów: Gehyra mutilata, Cosymbotus platyurus, Hemidactylus frenatus, Hemidactylus brooki, Lepidodactylus lugubris, małe gatunki Phelsuma, małymi gatunkami anolisów oraz płazami bezogonowymi do 4 cm długości (np. występującą na tych samych obszarach termitówką (Microhyla pulchra). W przypadku grup kilkugatunkowych terrarium musi być odpowiednio większe, ważna jest też obserwacja czy zwierzęta wzajemnie sobie nie przeszkadzają.

Uwagi

Oprócz Takydromus sexlineatus obecnie wyróżnia się jeszcze 16 gatunków z tego rodzaju zasiedlających Azję Południowo-Wschodnią, niektóre z nich występują na ograniczonym obszarze w Chinach, kilka wyłącznie na Tajwanie czy w Japonii. W hodowli spotyka się, ale bardzo rzadko, Takydromus smaragdinus z kilku wysp Archipelagu Ryukiu (Japonia). Pozostałe gatunki trafiają do hodowli zupełnie wyjątkowo.

 

Opracowanie i źródła informacji

Opracował dr Robert Maślak na podstawie własnych doświadczeń oraz poniższej literatury:
Bech, R. & Kaden 1990: Vermehrung von Terrarientieren. Echsen. Urania Verlag.
Rösler, R. 1992: Die grüne Langschwanzeidechse Takydromus samaragdinus. Die haltungs- und Zuchtbericht. Die Eidechse 3(5): 3-5.
Schülter, U. 2003: Die Langschwanzeidechsen der Gattung Takydromus. Pflege, Zucht und Lebensweise.
Kirschner & Seufer Verlag.