Uromastyx ocellata – biczogon oczkowany

Uromastyx ocellata – biczogon oczkowany

Biczogony to niezwykłe jaszczurki, nie da się ich pomylić z żadnymi innymi. Ich oryginalny wygląd, różnorodność w wielkości jak i w ubarwieniu oraz niezbyt duże wymagania w chowie sprawia, że w wielu krajach od dawna cieszą się wciąż rosnącą popularnością wśród terrarystów, niestety u nas w kraju nie mogą „przebić się” przez tę całą masę tanich i łatwo dostępnych odmian barwnych kilku gatunków jaszczurek, które praktycznie opanowały terrarystyczny rynek w Polsce.

Naturalnym środowiskiem tych biczogonów są pustynie kamieniste i suche tereny z mniej lub bardziej rozproszonymi formacjami skalnymi, o skąpej roślinności w szczególności porastające akacją. Najczęściej spotykane wśród skał na wzgórzach, ale widywane również wylegujące się na gałęziach drzew czy krzewów. Roczna suma opadów na terenach ich występowania wynosi od 0 do zaledwie 60 mm.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Biczogon oczkowany
Nazwa angielska: Ocellated Spinytail

Systematyka

Gromada: Reptilia – gady
Podgromada: Lepidosauria – lepidozaury
Rząd: Squamata – łuskonośne
Podrząd: Sauria – jaszczurki
Infrarząd: Iguania
Rodzina: Agamidae – agamy
Podrodzina: Uromasticinae
Rodzaj: Uromastyx
Gatunek: Uromastyx ocellata

Wygląd

Uromastyx ocellata (Lichtenstein, 1823) Może osiągać niespełna 28 cm długości całkowitej. Charakteryzuje się dychromatyzmem płciowym czyli różnicami w ubarwieniu pomiędzy samicami, a samcami. Podstawową barwą u samców jest przepiękna czerwień z czarnym wzorem nieregularnych linii, zielono-oliwkowy z czerwonymi punktami lub czerwony z kropkami zielonymi. Grzbiet z 7-8 poprzecznymi rzędami żółtych lub białawych plam tzw.”oczek” czarno obrzeżonych. Boki szyi, gardło i pierś o jasnozielonym lub niebieskim zabarwieniu. Samice są zdecydowanie mniej kolorowe, ich podstawowe ubarwienie może składać się z bladobrązowego, zielonego, czerwonawego lub szarego koloru. Wspólnymi cechami wszystkich biczogonów bez względu na wielkość są potężne przednie kończyny dzięki którym potrafią kopać nory w ziemi, często twardej jak skała, gruczoły solne wokół nozdrzy służące do osmoregulacji oraz kolczasty ogon.

Wszystkie są jaszczurkami o wybitnie dziennym trybie życia, odpornymi na niezwykle trudne warunki w jakich przyszło im żyć, tolerujące duże amplitudy temperatur w ciągu doby.

Występowanie

Obszarem występowania biczogona oczkowanego są tereny na zachód od Morza Czerwonego, obejmując swym zasięgiem Somalię, Dżibuti, Erytreę, Sudan i południowo-wschodni Egipt. Wg niektórych badaczy zamieszkuje również Etiopię na terenach graniczących z Somalią.

Długość życia

Podobnie jak w przypadku innych biczogonów 20 i więcej lat.

Aktywność

Są to jaszczurki o dziennym trybie życia.

Terrarium

Zbiornik o pow. 1 m² spełnia wszelkie wymogi dla chowu 1 pary dorosłych biczogonów oczkowanych. Terrarium typu pustynnego – jako podłoże doskonale sprawdzi się kilkucentymetrowa warstwa piasku z niewielkim dodatkiem ziemi, mieszanka piasku i gliny. Elementy wystroju w postaci dużych, powyginanych korzeni, kawałków kory czy kamieni są bardzo pożądane. Z odpowiednio ułożonych i zabezpieczonych przed osunięciem się płaskich kamieni możemy stworzyć doskonałą dekorację zbiornika, która dodatkowo powiększy powierzchnię życiową jaszczurek. Należy pamiętać o stworzeniu kryjówek, które zaspokoją ich potrzebę ukrycia się czy też odpoczynku.

Gatunek ten znany jest ze swoich umiejętności wspinaczkowych, można więc wykonać i zamontować ściankę strukturalną z której z pewnością będą korzystać.

Okres letni to czas w którym nasi podopieczni mogą korzystać z kąpieli słonecznych – żadna, nawet najlepsza lampa nie jest w stanie zastąpić naturalnego promieniowania słonecznego. Odpowiednio przygotowana i zabezpieczona woliera, z miejscem gdzie zwierzę będzie miało możliwość schronienia się przed skwarem słońca, należy również zapewnić dostęp do zawsze czystej wody.

Oświetlenie

Jak w przypadku innych gatunków silne i jasne światło 12-14 godzin dziennie, nieodzowne UVB 8-10%.

Temperatura

W dzień zakres 30-40°C, pod promiennikiem 50°C i więcej, nocne spadki do 18-20°C.

Wilgotność

Utrzymujemy na poziomie 30-40%.

Żywienie

Dieta zróżnicowana w skład której, powinno wchodzić kilkadziesiąt gatunków roślin, z dodatkiem białka zwierzęcego w postaci owadów. Babka zwyczajna i lancetowata, bluszczyk kurdybanek, bodziszek łąkowy, brodawnik jesienny, bylica draganek, chaber bławatek, cynia, czosnek niedźwiedzi, dąbrówka rozłogowa, dzwonki, endywia, głowienka pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota biała i purpurowa, jastrzębiec leśny, jeżówka, komonica zwyczajna, komosa biała, koniczyna, kozibród, krwawnik pospolity, krwiściąg, lucerna, lubczyk ogrodowy, łopian większy, malwa, maruna bezwonna, mniszek lekarski, mlecz polny, nagietek, nasturcja, pępawa, pięciornik gęsi, pokrzywa, poziomka, podbiał pospolity, podagrycznik pospolity, prosienicznik, przytulia, przetacznik leśny, rdest ptasi, roszponka warzywna, rukiew wodna, rukola, rogownica, rumianek, rzeżucha, sałata rzymska, sparceta siewna, stokrotka pospolita, szałwia łąkowa, tasznik pospolity, wiesiołek dwuletni, wyka ptasia, żółtlica drobnokwiatowa – to tylko część roślin w okresie ich wegetacji mogących stanowić dietę dla podopiecznych, w naszej strefie klimatycznej. Żadna z ww. roślin nie może stanowić podstawy diety naszych podopiecznych. W okresie zimowym możemy pokusić się o hodowanie roślin w ogródkach zimowych na parapecie, część roślin możemy ususzyć, a niektóre kwiaty np. mniszka, mleczu, malwy czy płatki róż ogrodowych/dzikich zamrozić. W wielu sklepach dostępne są przez cały rok rukola, roszponka, zioła czy też kiełki. Ponadto sucha mieszanka ziaren i nasion: proso białe, czerwona i zielona soczewica, groch, kukurydza, soja, jęczmień i pszenica. Sporadycznie możemy podawać też owoce.

Rozmnażanie

Osobniki tego gatunku dojrzewają w wieku 2-3 lat. Niektóre gatunki biczogonów wymagają zimowania w niskich temperaturach, w przypadku U.ocellata nie jest to konieczne – wystarczające jest obniżenie temp.o zaledwie 10°C przez okres ok. 3 miesięcy. Gody odbywają się w marcu i kwietniu. Samica składa jaja w 4-6 tygodni od kopulacji w ilości 11-16 sztuk. Jaja możemy inkubować w temp. 29-34°C w substracie zwilżonym wodą Inkubacja w temperaturze 31.0-32.5°C trwa 91-93 dni. Wyklute maluszki przez pierwsze dni trzymamy na papierowych ręcznikach, w warunkach zbliżonych do tych w jakich żyją dorosłe, z nieco niższą temperaturą przy zwiększonej wilgotności. W ciągu kilku dni rozpoczynają pobierać pokarm – materiał roślinny rozdrobniony, owady rozmiarowo dopasowane do wielkości wyklutych jaszczurek, przy odchowie młodych osobników nieodzowne jest też małe, płytkie naczynie z czystą wodą. Konieczna regularna suplementacja. Należy zwracać baczną uwagę na zachowania wśród młodych – osobniki nadmiernie agresywne powinny zostać oddzielone.

Zimowanie

Przed przystąpieniem do sezonu rozrodczgo zalecane jest obniżenie temperatury o zaledwie 10°C przez okres ok. 3 miesięcy.

Uwagi

Gatunek o silnie rozbudzonym instynkcie terytorialnym u samców, dlatego nie należy trzymać dwóch samców w jednym zbiorniku. To samo dotyczy ciężarnych samic których agresja skierowana jest do wszystkich mieszkańców terrarium bez względu na płeć. W 1997 r. wszystkie gatunki biczogonów zostały objęte ochroną i wpisane na listę CITES.

Opracowanie i źródła informacji

Piotr Prokulewicz 'kurimu’

Na podstawie:

• Habits, Care and Breeding of Spiny-Tailed Agamas(The Uromastyx ocellata complex) T.Wilms
• On the Phylogeny and Taxonomy of the Genus Uromastyx T.Wilms, W.Böhme, P.Wagner, N.Lutzmann & A.Schmitz.