Lampy LED-UVB w terrarystyce

Źródło: Pixabay

Rozwój technologii LED-UVB w terrarystyce.

Ten artykuł należy do serii: Oświetlenie terrariów

Technologia LED-UVB to chyba jedna z najbardziej wyczekiwanych nowinek technologicznych w terrarystyce. Każdy czeka na dzień, w którym konieczność wymiany lampy UVB będzie tylko wspomnieniem. Jak dziś wygląda rozwój technologii UVB? I czy faktycznie takie lampy istnieją?

Na samym wstępie pozwolę sobie zaznaczyć, że lamp LED-UVB nie można na chwilę obecną nigdzie kupić. Pomimo tego, że na różnych stronach możemy znaleźć oferty sprzedaży lamp opisanych jako UV (lub mylnie jako UVB), nie są to niestety lampy zdolne do wspomagania syntezy witaminy D3 u gadów, przez co nie wpływają na ich zdrowie.

Całkiem niedawno pojawiły się jednak dwa prototypy lamp LED-UVB, jeden wyprodukowany przez znaną firmę Zoo Med, drugi przez japońską firmę OptCom. Obie firmy dają wgląd w to jak wygląda obecnie rozwój technologii LED-UVB przeznaczonych do terrariów i jakie ograniczenia wiążą się z wykorzystaniem tej technologii.

Prototypy lamp LED-UVB

Pierwszą znaną próbę stworzenia LEDowych lamp emitujących UVB podjęła się firma Zoo Med1. Prototyp składał się z 4 diod emitujących światło o długościach fal: 300 nm, 310 nm, 320 nm i 335 nm, a także 5 dodatkowych diod białych o temperaturze barwowej 6500 K.

Wpływ tych lamp na syntezę witaminy D3 został potwierdzony przez badanie Lary Cusack i wsp., a badania wykonane zostały na agamach brodatych. Agamy, które brały udział w badaniu podzielono na 3 grupy: naświetlane kompaktowymi świetlówkami UVB, grupę z użyciem lamp nieemitujących UVB (grupa kontrolna) i grupę naświetlaną lampami LED-UVB. Pomimo tego, że badanie skończyło się sukcesem zarówno autorzy badania, jak i inny naukowcy wskazali potrzebę wykonania dalszych badań na tych lampach, w szczególności stworzenie ich widma. Potrzeba dalszych badań wiąże się z bezpieczeństwem stosowania takich lamp wobec gadów.

Drugim prototypem jest lampa zaprojektowana przez OptCom. W przeciwieństwie do tych od Zoo Med, lampa OptCom emituje tylko i wyłącznie promieniowanie UVB. Testy lamp przeprowadzone we współpracy z ogrodem zoologicznym iZOO w miejscowości Kawazu-cho w Japonii zdają się być obiecujące. Niestety firma OptCom nie podaje zbyt wiele szczegółów samego badania.

Obie firmy dążą do jak najszybszego wejścia na rynek terrarystyczny. Firma Zoo Med zapowiedziała wejście lamp Reptisun UVB na japoński rynek terrarystyczny już jesienią tego roku, zaś firma OptCom chce wypuścić ostateczną wersję swojego produktu jeszcze latem tego roku. Duża część naukowców ostrzega jednak, by poczekać na szczegółowe badania zanim zastosuje się tego typu lampy u swoich podopiecznych i wskazuje na wiele ograniczeń tej technologii.

Ograniczenia technologii LED-UVB

Jak każda technologia, tak samo w przypadku oświetlenia terrarystycznego wymaga ona czasu i pokonania pewnych ograniczeń. Produkcja fal UVB o konkretnych długościach koniecznych do syntezy witaminy D3 nie jest łatwa. Nawet delikatne zmiany w procesie produkcyjnym mogą spowodować emisję szkodliwych, krótkich fal UVB, a nawet UVC. Dlatego też dobre jakościowo lampy UVB tak dużo kosztują. W obecnych badaniach niskie odczyty UV Index i stosunkowo duże ilości 25-OH-D3 (witaminy D3 w formie zmagazynowanej przez organizm) mogą wskazywać na emisję szkodliwych dla zwierząt długości fal. Nie stworzono też widma tych lamp, które mogłoby rozwiać powyższe wątpliwości.

Kolejnym ograniczeniem technologii LED-UVB na jakie wskazują naukowcy jest wąskie pasmo emisji długości fal. Diody LED-UVB na dzień dzisiejszy emitują tylko wąski zakres fal, stąd też prototyp Zoo Med był skontruowany z aż 4 podzespołów emitujących różne długości fal. Szerokie pasmo UVB jest krytyczne do prawidłowej syntezy witaminy D3. W innym jego zakresie zachodzi synteza witaminy D3, a w innym mechanizm zapobiegający wytworzeniu tej witaminy w nadmiarze. W przypadku, gdy lampa emituje tylko jedną długość fali proces wytwarzania witaminy D3 u gadów może być nienaturalnie zachwiany.

Ostatnim elementem są koszta wytworzenia takich lamp i stosunkowo niskie ilości emitowanego UVB. Same wytworzenie pojedynczego podzespołu LED-UVB szacuje się na kwotę rzędu 200-250$. Zaś wytworzenie całej lampy LED-UVB to szacowany koszt ok. 2 tys. $. Całość w porównaniu do obecnych lamp UVB i ich znacznie lepszych możliwości, nawet w przypadku gdyby przydatność tych lamp była znacznie dłuższa, mogłoby się po prostu nie opłacać.

Oczywiście koszty i pozostałe problemy tych lamp mogą zostać w przyszłości poprawione lub nawet całkowicie rozwiązane. Czas pokaże w jaką stronę rozwiną się lampy LED w terrarystyce.

Literatura:

Opracował: Krzysztof Lis (Vulpes90)
Data publikacji: 07.07.2019

1. Cusack, L., Rivera, S. & Benboe, D. Effects of a Light-Emitting Diode on the Production of Cholecalciferol and Associated Blood Parameters in the Bearded Dragon (Pogona Vitticeps). J. Zoo Wildl. Med. 48, 1120–1126 (2017).
2. https://www.at-s.com/news/article/economy/shizuoka/630346.html (dostęp: 2019.07.07)