Hemidactylus turcicus - gekon turecki

Hemidactylus turcicus – gekon turecki

Systematyka

Gekon turecki (Hemidactylus turcicus Linnaeus, 1758)

Podgatunki

W skład rodzaju Hemidactylus wchodzi wraz z Hemidactylus turcicus ponad 100 gatunków – w samym gatunku wyróżniamy dwa podgatunki:

Hemidactylus turcicus turcicus
Hemidactylus turcicus spinalis – obszar występowania tego podgatunku ogranicza się do niewielkiej wyspy Addaya Grande na Balearach.

Wygląd

Gekony tureckie (Hemidactylus turcicus) to niewielkie, delikatne gekony mogące dorastać do 12 cm. długości całkowitej (zwykle nie przekraczają 10 cm), z czego dł. tułowia (SVL) to 5-5.3 cm. O smukłym, lekko spłaszczonym tułowiu i dość dużej głowie. Oczy są duże, koloru brudnego złota, z pionową czarną źrenicą, zwężającą się lub rozszerzającą w zależności od natężenia oświetlenia. Gatunek ten charakteryzuje się dość zmiennym ubarwieniem ciała – od jasnopopielatego, przez gliniastożółte aż po różne odcienie brązu z licznymi, nieregularnymi ciemniejszymi plamkami na głowie, tułowiu i ogonie. Część brzuszna o jasnym, białawym zabarwieniu. Skóra pokryta jest drobnymi łuskami, wśród których znajdują się guzkowate twory, ułożone w 14-16 rzędów. Skóra jest lekko przeźroczysta, co uwidacznia się głównie u samic w ciąży, kiedy to widać w ich brzuchu jaja. Przylgi (lamele) sięgają tylko do połowy palców, pozostała część palca jest lekko zakrzywiona ku górze i zakończona pazurkiem.

Występowanie

Obszarem występowania tego gatunku są tereny (do wys. 1000 m n.p.m.) basenu Morza Śródziemnego wraz z jego wyspami. W Europie występuje od Portugalii i Hiszpanii (introdukowany na Wyspach Kanaryjskich i Balearach), przez Francję, Włochy z wyspami na M. Tyrreńskim, Maltę, Albanię, Grecję (w tym wyspy na M. Egejskim), wybrzeże Chorwacji i wyspy na Adriatyku, Słowenię i Czarnogórę aż po Turcję (zarówno Tracja jak i Anatolia). W Afryce obejmuje swym zasięgiem północną jej część – od Maroka na zachodzie po Egipt i Sudan na wschodzie, południową granicą występowania jest Kenia. Z populacją tych gekonów na Półwyspie Synajskim, w Iraku, Iranie, Pakistanie i Indiach (Göçmen 1996, Böhme & Wiedl, 1994).

Przeczytaj też Achatina iredalei - ślimak olbrzymi*

Zawleczony również przez człowieka na kontynent amerykański (wraz z wyspami karaibskimi) – po raz pierwszy zaobserwowano je na Key West w stanie Floryda już w 1915 roku (Fowler 1915, Jadin 2007).

Biotop

Mimo swoich niewielkich rozmiarów gekony te mają niesamowitą zdolność dostosowywania się do nowych warunków – stąd łatwość z jaką rozprzestrzeniają się, poszerzając swój obszar zasięgu. To gatunek synantropijny, występujący w bezpośrednim sąsiedztwie człowieka – na ścianach domów i innych budynków, znajdują sobie kryjówki wśród towarów w magazynach portowych. Spotykany często zarówno na obszarach skalistych, nadmorskich klifach jak i na terenach zielonych zdominowanych przez roślinność krzewiastą.

Długość życia

Sądząc po rozmiarach gekon ten żyje 5-6 lat (są to jednak jedynie przypuszczenia).

Aktywność

Głównie o nocnej aktywności, jednak często można obserwować je w dzień w trakcie wygrzewania się w promieniach słońca (podobnie jest w terrarium, gdzie potrafią wygrzewać się pod promiennikiem w środku dnia).

Żywienie

W skład ich diety wchodzą małe bezkręgowce – zarówno owady jak i stawonogi. W warunkach terraryjnych należy zapewnić im różnorodny pokarm wzbogacony o witaminy i wapń. W okresie lata dobrze sprawdzi się mniejszy 'plankton’ łąkowy.

Terrarium

Hemidactylus turcicus nie wymagają dużych zbiorników. Dla grupy hodowlanej złożonej z samca i 2-3 samic terrarium o wymiarach 40x30x40 cm jest już wystarczające. Główny element wystroju powinna stanowić ogrzewana ściana gipsowa lub tynkowa, konary lub gałęzie oraz rośliny(mogą to być zarówno sztuczne jak i naturalne), które dodatkowo zwiększą powierzchnię życiową naszych podopiecznych i zapewnią schronienie podczas dnia. Jako że gekony te chętnie przeskakują z miejsca na miejsce, należy zapewnić im wolną przestrzeń wśród gałęzi i roślin. W zbiorniku nie powinno zabraknąć również kamieni jako miejsc do wygrzewania się. W przypadku chowu tego gatunku podłoże nie ma tu tu istotnej znaczenia – dobrze sprawdzi się zarówno ziemia ogrodowa jak i mieszanka ziemi i piasku czy piasku i torfu. Zapotrzebowanie organizmu na wodę zaspokajają zlizując jej osiadające krople(z regularnego zraszania zbiornika) z szyb i elementów wystroju, to jednak na wyposażeniu zbiornika powinno znaleźć się nieduże, płytkie naczynie z czystą wodą.

Przeczytaj też Chalcides ocellatus - ostajnica nakrapiana

Oświetlenie

Z racji nocnego trybu życia nie jest sprawą zbyt istotną. Dobrze jest jednak zainstalować promiennik lub świetlówkę (należy być ostrożnym przy doborze mocy urządzenia, gdyż tak małe terrarium szybko się przegrzewa). W przypadku obsadzenia terrarium naturalną roślinnością koniecznością staje się niewielka dawka promieni UVB 2-5%, która z pewności nie zaszkodzi naszym gekonom.

Temperatura

Wymaga temperatury 25-30°C w dzień i 18-22°C nocą. Zapewniamy to instalując w terrarium promiennik o słabej mocy, oraz zatapiając w gipsowej ścianie grzałkę akwariową (o mocy 5W) lub kabel grzewczy.

Wilgotność

Powinna utrzymywać się na poziomie 50-60%. Należy zwracać baczną uwagę na prawidłowość procesu linienia – zaleganie starego naskórka na palcach może upośledzić lub wręcz uniemożliwić tym gekonom ich zdolność do poruszania się po pionowych powierzchniach.

Dymorfizm płciowy

Brak jest widocznych różnic morfologicznych u młodszych osobników, które mogłyby stanowić wyznacznik przy odróżnianiu płci. Natomiast u dorosłych samców widoczne są pory preanalne w ilości od 2 do 10, które nie występują u samic (Smith 1946, Göçmen). Ponadto samce wydają dobrze słyszalne, dźwięczne odgłosy – szczególnie nasilone w okresie godów.

Rozmnażanie

Osobniki tego gatunku dojrzewają już w wieku ok. 6-8 miesięcy. Gatunek cechuje się dość niską płodnością – samice składają zazwyczaj 1-2 jaja, do trzech razy w ciągu całego sezonu rozrodczego – w rejonach o umiarkowanym klimacie maks. 2 zniosy w sezonie rozrodczym (Selcer 1986). Składają je pod kamieniami i w skalnych szczelinach, pod stertą gnijących liści, w trawie lub zakopują w piasku. W zależności od warunków otoczenia inkubacja może trwać od 6 do 12 tygodni. W warunkach terraryjnych jaja inkubujemy w temperaturze 28-31°C przy nieco niższej wilgotności powietrza niż to jest w przypadku innych gekonów. W takich warunkach młode wykluwają się pomiędzy 40 a 50 dniem.

Zimowanie

Nie jest konieczne. Można przez okres 4-6 tygodni w temperaturze 10-11°C, w skrzynkach lub akwariach zaopatrzonych w ścianę z licznymi kryjówkami.

Uwagi

To niezwykle szybkie i zwinne gekony, ale też i delikatne, dlatego najlepiej w ogóle nie brać ich na ręce. W przypadku chowu grupowego np. z więcej niż jednym samcem należy zapewnić im odpowiednio większy zbiornik.

Opracowanie i źródła informacji
Grzegorz Dziwak „Agam”

Na podstawie m.in.
Lizards of the United States and of Canada H.Smith
ASIH – USA