Loading...
Eretmochelys imbricata – żółw szylkretowy
Eretmochelys imbricata, znany jako żółw szylkretowy, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i jednocześnie najbardziej zagrożonych gatunków żółwi morskich. Jego piękny, błyszczący pancerz o charakterystycznym wzorze „szylkretowym” przez wieki był wykorzystywany w jubilerstwie i rzemiośle, co doprowadziło do dramatycznego spadku liczebności populacji.
Obecnie gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną na całym świecie i znajduje się na liście CITES (Załącznik I).
Nazewnictwo
- Nazwa polska: Żółw szylkretowy
- Nazwa angielska: Hawksbill sea turtle
- Łacińska: Eretmochelys imbricata (Linnaeus, 1766)
Systematyka
- Gromada: Reptilia – gady
- Rząd: Testudines – żółwie
- Rodzina: Cheloniidae – żółwie morskie
- Rodzaj: Eretmochelys
- Gatunek: E. imbricata
Występowanie
Żółw szylkretowy zamieszkuje tropikalne i subtropikalne wody oceaniczne – Atlantyku, Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego. Najczęściej spotykany w rejonach raf koralowych, lagun i przybrzeżnych zatok, gdzie znajduje idealne warunki do żerowania. Występuje m.in. w rejonach Karaibów, Oceanu Indyjskiego, południowo-wschodniej Azji, wokół Madagaskaru, Filipin oraz północnej Australii.
Wygląd
Żółw szylkretowy ma smukłą, owalną skorupę o długości do 90–110 cm (maksymalnie do 120 cm) i wadze około 70–80 kg. Charakterystyczną cechą jest wąski, ostro zakończony dziób przypominający dziób ptaka drapieżnego (stąd angielska nazwa „hawksbill”). Karapaks (górna część skorupy) składa się z dachówkowato zachodzących na siebie płytek rogowych, w odcieniach brązu, bursztynu i czerni – tworzących efekt „szylkretu”. Plastron (spód pancerza) jest jaśniejszy, żółtawy. Kończyny przystosowane do pływania – w formie silnych płetw z pazurkami.
Długowieczność
W warunkach naturalnych żółwie szylkretowe dożywają nawet 40–60 lat.
Tryb życia
Gatunek dzienny i aktywny, spędzający większość życia w morzu.
Preferuje płytkie, ciepłe wody z bogatym życiem koralowym.
Żółwie te często przebywają w pobliżu raf, gdzie mogą się ukrywać i żerować.
Zdolne do długich wędrówek między miejscami żerowania a plażami lęgowymi.
Samice powracają na te same plaże, gdzie się wykluły – zjawisko to nazywa się filopatrią.
Temperatura
Żółw szylkretowy jest gatunkiem tropikalnym. Najlepiej funkcjonuje w wodach o temperaturze 25–30°C.
W niższych temperaturach staje się ospały, a długotrwałe chłodzenie może prowadzić do hipotermii.
Wilgotność
Jako gatunek morski przebywa stale w środowisku wodnym. Na plaże wychodzi jedynie samica w celu złożenia jaj – wówczas wymaga ciepłego, suchego piasku o odpowiedniej konsystencji (wilgotność ok. 10–15% w górnych warstwach plaży).
Żywienie
Eretmochelys imbricata to wyspecjalizowany mięsożerca. W diecie dominują gąbki koralowe, którymi żółw potrafi się odżywiać dzięki twardemu dziobowi, odpornemu na toksyny. Ponadto spożywa mięczaki, meduzy, skorupiaki, jeżowce oraz drobne ryby. W młodym wieku dieta jest bardziej zróżnicowana i obejmuje również glony i inne bezkręgowce bentosowe.
Rozmnażanie
- Samice osiągają dojrzałość płciową po około 20–30 latach.
- Okres godowy przypada na ciepłe miesiące (zależnie od regionu).
- Samica składa co 2–3 lata do 150–200 jaj w wykopanym gnieździe na piaszczystej plaży.
- Inkubacja trwa około 60 dni w temperaturze ok. 28–32°C.
- Temperatura gniazda wpływa na płeć młodych – wyższa sprzyja samicom, niższa samcom.
- Wylęgnięte młode kierują się instynktownie w stronę morza, kierując się blaskiem księżyca lub odbiciem światła od wody.
Ochrona gatunku
- Żółw szylkretowy jest krytycznie zagrożony (CR) według IUCN.
- Chroniony konwencją CITES – Załącznik I.
- Największe zagrożenia: kłusownictwo dla pozyskania szylkretu, niszczenie siedlisk, połowy rybne i zanieczyszczenie mórz.
- Programy ochronne prowadzone są w wielu krajach tropikalnych (m.in. Karaiby, Indonezja, Filipiny, Seszele).
Uwagi
Żółw szylkretowy nie nadaje się do hodowli prywatnej.
Jest gatunkiem chronionym międzynarodowo, którego utrzymywanie w niewoli wymaga specjalnych zezwoleń naukowych lub edukacyjnych.
Wszystkie okazy spotykane w oceanariach lub ośrodkach badawczych pochodzą z legalnych źródeł – głównie z ośrodków ratunkowych i reintrodukcyjnych.
Uwagi
- Nazwa „szylkretowy” pochodzi od wzoru pancerza przypominającego tradycyjny materiał „szylkret” używany dawniej do wyrobu grzebieni i biżuterii.
- Żółwie te odgrywają ważną rolę w ekosystemie raf koralowych, ograniczając rozrost gąbek i umożliwiając wzrost koralowców.
- Pomimo ochrony, ich liczebność nadal spada – szacuje się, że w naturze pozostało mniej niż 20 000 dojrzałych samic.
- Ich gniazda często są monitorowane i zabezpieczane przez wolontariuszy w ramach programów ekologicznych.
Opracowanie
Na podstawie danych IUCN Red List, WWF, NOAA Marine Turtle Program, Sea Turtle Conservancy oraz literatury naukowej: Spotila J. R. (2004) *Sea Turtles: A Complete Guide to Their Biology, Behavior, and Conservation*.
Liczba wyświetleń: 2076
