[5]
Loading...
Podsumowanie konferencji CITES CoP 19 – Odpowiedź Ministerstwa Klimatu i Środowiska w sprawie Caribena versicolor.
Konferencja Stron CITES CoP 19 miała miejsce 14 – 25 Listopada 2022 r. Wśród terrarystów konferencja zostanie zapamiętana jako dzień, w którym na listę CITES trafiły przede wszystkim: Caribena versicolor (zał. III), Agama błotna, Physignathus cocincinus (zał. II) i żółw matamata, Chelus sp. (zał. II). Oczywiście pełna lista gatunków (w szczególności żółwi) jest znacznie większa. Korzystając z okresu pomiędzy zakończoną konferencją, a tym że większość jej postanowień nie weszło jeszcze w życie postanowiłem zrobić mini-serię artykułów wokół CITES i aktualnej konferencji, kolejny artykuł pojawi się wraz z oficjalną listą gatunków wpisanych do poszczególnych aneksów na listę Unii Europejskiej.
CITES – podstawy
Zanim zaczniemy dyskusję o samej konferencji może warto wyjaśnić kilka podstawowych rzeczy.
CITES, zwana także Konwencją Waszyngtońską to jedna z regulacji o której istnieniu powinien wiedzieć każdy terrarysta i hodowca zwierząt egzotycznych. Jest to jedna z 5 list ograniczających posiadanie niektórych gatunków zwierząt w Polsce. Pozostałe listy to:
- Krajowa lista gatunków obcych
- Unijna lista gatunków obcych
- Lista gatunków niebezpiecznych
- Lista gatunków chronionych
Zatem zanim zaczniemy hodowlę jakiegoś gatunku warto sprawdzić czy hodowla tego gatunku jest w Polsce dozwolona, albo czy nie wymaga jakiś dodatkowych dokumentów.
Wracając jednak do samej konwencji Waszyngtońskiej, warto sobie zdawać sprawę z tego, że jest ona regulowana na 3 poziomach:
- Międzynarodowym – Konwencja Waszyngtońska (lista CITES zawierająca załączniki I, II i III)
- Unijnym – Rozporządzenie Rady nr 338/97 (lista UE zawierająca aneksy A, B, C i D)
- Krajowym – Ustawa o ochronie przyrody.
Oczywiście samych przepisów regulujących zagadnienia związane z CITES jest więcej, ale na razie wiedza o powyższych wystarczy. Należy zwrócić uwagę, że istnieją 2 listy gatunków, które nie są identyczne. Lista CITES oraz lista Unii Europejskiej. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że lista CITES obowiązuje nas, gdy chcemy eksportować lub importować gatunki zwierząt poza lub do Unii Europejskiej, zaś lista UE obowiązuje wewnątrz Unii Europejskiej. Zmiany na tych listach są wprowadzane najpierw na liście CITES podczas Konferencji Stron CITES i zaczynają obowiązywać po 90 dniach. Na koniec zmiany te są odzwierciedlane na liście UE, publikowane w rozporządzeniu zmieniającym i dopiero po tym czasie zaczynają nas obowiązywać.
Regulacja na poziomie krajowym, czyli ustawa o ochronie przyrody nie zawiera już listy osobnej zwierząt, a odsyła do rozporządzenia UE. Zawiera ona dodatkowe przepisy i reguły jak należy postępować oraz co musimy zrobić, jeśli jakiś gatunek jest na liście UE (np. przepisy dotyczące rejestracji zwierząt).
Ze względu na ptasznika Caribena versicolor, który dostał się na CITES zał. III warto opisać uproszczoną drogę wprowadzenia tego gatunku na listę. To, że ptasznik Caribena versicolor trafił na listę CITES w okresie trwania konferencji stron CITES CoP 19 to jest raczej dziełem przypadku niż regułą. Na załącznik III mogą bowiem trafić gatunki, bez konieczności przedyskutowania tego na konferencji. Gatunki takie są zgłaszane przez cały rok i wystarczy, że jedna ze stron zgłosi potrzebę wprowadzenia gatunku na listę CITES i taki gatunek po 90 dniach jest już na liście w załączniku III. Propozycje gatunków, które są wprowadzane przez cały rok na listę CITES zał. III można na bieżąco sprawdzać na oficjalnej stronie CITES pod nazwą „Amendments to Appendix III”: https://cites.org/eng/notif/index.php.
Jak już wcześniej wspomniałem w dniu publikacji tego artykułu jesteśmy na etapie pomiędzy zakończoną Konferencją Stron CITES, a czasem gdzie te przepisy w większości jeszcze nie weszły w życie. Poniżej zatem rozpiska tego co było i tego co należy w niedalekiej przyszłości się spodziewać:
- 13 października 2022 r. – Zgłoszenie przez Unię Europejską ptasznika Caribena versicolor na listę CITES załącznik III
- 14-25 listopada 2022 r. – Konferencja stron CITES CoP 19
- 11 stycznia 2023 r. – Caribena versicolor wchodzi na listę CITES zał. III (po 90 dniach od zgłoszenia)
- 23 lutego 2023 r. – mija 90 dni od zakończenia konferencji CoP 19 wszystkie przegłosowane gatunki wchodzą oficjalnie na listę CITES. Spodziewałbym się, że dopiero po tym dniu Unia Europejska rozpocznie prace nad zmianami na liście UE. Dopiero po opublikowaniu rozporządzenia zmieniającego listę UE zaczną nas obowiązywać ograniczenia wobec nowych gatunków na liście. Same zmiany w rozporządzeniu można śledzić na stronie UE: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A01997R0338-20220119&qid=1673210550555. Po lewej jest data ostatniej aktualizacji rozporządzenia.
Powyższe terminy wyjaśniają także dlaczego Caribena versicolor jest już na liście CITES, a takie gatunki jak agama błotna dopiero na tą listę trafią.
Załączniki CITES, a Aneksy UE
Znając powyższe pora wytłumaczyć jakie są różnice i zależności między listą CITES, a listą UE.
Pierwszą różnicą rzucającą się w oczy jest ilość załączników. Lista CITES posiada 3 załączniki (I, II i III), zaś lista UE 4 załączniki (A, B, C, D), zwane często także aneksami UE dla odróżnienia. Poniżej wyjaśnienia co może się znaleźć na poszczególnych załącznikach:
Aneks A
- Wszystkie gatunki znajdujące się na liście CITES w załączniku I.
- Niektóre gatunki z listy CITES znajdujące się w załączniku II i III, dla których Unia Europejska postanowiła zastosować szczególne środki.
- Niektóre gatunki nie będące na liście CITES.
Aneks B
- Wszystkie gatunki z załącznika II, oprócz tych, które znalazły się w aneksie A.
- Niektóre gatunki z listy CITES znajdujące się w załączniku III, dla których Unia Europejska postanowiła zastosować szczególne środki.
- Niektóre gatunki nie będące na liście CITES.
Aneks C
- Wszystkie gatunki z listy CITES znajdujące się na załączniku III, oprócz tych które znalazły się w aneksie A i B
Aneks D
- Gatunki, które nie znalazły się w aneksach A-C i nie znajdują się na liście CITES
Zmiany na powyższych listach zaczynają się od konferencji stron CITES, na której spotykają się przedstawiciele państw, które podpisały Konwencję Waszyngtońską. Jak już wiemy na tej konferencji ustalane jest na jakich załącznikach będą poszczególne, zagrożone wyginięciem gatunki. Gdy już taka lista CITES powstanie Unia Europejska może zaklasyfikować taki gatunek na aneksie tego samego stopnia lub wyżej. Często klasyfikacja jest podobna do tej z listy CITES, zdarza się jednak, że Unia Europejska z jakiś powodów uznaje, że gatunek powinien być mocniej chroniony niż to na co wskazywałaby lista CITES.
Oczywiście na chwilę obecną każdy wyczekuje na decyzję Unii Europejskiej w sprawie Caribena versicolor, czy pozostanie w aneksie C, czy zostanie umieszczony w aneksie B. W teorii może też trafić do aneksu A, jednak jest to bardzo mało prawdopodobne. Argumentem przemawiającym za tym, że Caribena versicolor mogłaby być zaklasyfikowana w aneksie B, jest fakt, że to Unia Europejska wyszła z propozycją wpisania tego gatunku na listę. W przeciwieństwie do np. agamy błotnej, która została zgłoszona na listę przez Wietnam. Oczywiście jak będzie wyglądała ostateczna lista UE po zmianach dowiemy się po opublikowaniu rozporządzenia zmieniającego listę UE. Prawdopodobnie dopiero po 23 lutym 2023 r.
Lista gatunków
Listę gatunków, które zostały przegłosowane na konferencji stron CITES CoP19 można sprawdzić tutaj: https://www.terrarium.com.pl/nius/cites-cop19-lista-gatunkow/
Zaś pełną listę załączników CITES i listę Aneksów UE znajdziecie na oficjalnej stronie prowadzonej przez CITES i Unię tutaj: https://www.speciesplus.net.
Zaznaczę tylko, że jest to lista gatunków, które już obowiązują, czyli jeszcze nie znajdziemy tam agamy błotnej (wejdzie na listę 23 lutego 2023 r.), zaś Caribena versicolor będzie tylko w załączniku III, nie będzie jeszcze podanego aneksu UE, przynajmniej do czasu pojawienia się zmiany listy UE.
Lista publikowana na stronie CITES jest listą, która nie pokazuje aneksów UE. Stąd też dla nas wygodniejsze wydaje się korzystanie z listy publikowanej na stronie speciesplus.
Czy Caribena versicolor (CITES zał. III) będzie wymagała przekazywania zaświadczenia o urodzeniu w niewoli?
Oczywiście w pierwszej kolejności zależy to od tego co postanowi Unia Europejska i do jakiego aneksu przypisze ten gatunek. W teorii może to być także aneks B lub A. Wtedy przekazywanie dokumentów będzie koniecznością. Na chwilę obecną można się jednak uspokoić, dopóki C. versicolor nie jest na liście UE nie ma żadnego obowiązku przekazywania dokumentów i nie musimy z tym nic robić.
Załóżmy jednak, że Caribena versicolor będzie w aneksie C. Postanowiliśmy zapytać Ministerstwo Klimatu i Środowiska co w takim przypadku, oto fragment odpowiedzi:
W przypadku Aneksu C, dokumentowanie legalności pochodzenia jest bardziej działaniem praktycznym, dzięki któremu nabywca będzie mógł np. udokumentować pochodzenie okazów na potrzeby wywozu. Dlatego generalnie zalecamy zgłaszanie się do Powiatowego Lekarzy Weterynarii o wydawanie zaświadczeń o urodzeniu w hodowli i przekazywanie ich kupującemu, jednak nie jest to prawnie wymagane.
Także jak widać nie ma konieczności starania się i przekazywania dokumentów poświadczających legalność pochodzenia bezkręgowców z aneksu C, jednak może to być dobrą praktyką podnoszącą wartość pająka, szczególnie dla osób które chcą eksportować taki gatunek np. do Wielkiej Brytanii. Taki kupujący będzie szukał ptaszników z dokumentem poświadczającym jego legalność.
Warto także zwrócić uwagę na fakt, że wymagane dokumenty o legalnym pochodzeniu nie dotyczą tylko i wyłącznie osobników żywych. Także martwe spreparowane okazy muszą posiadać odpowiednie dokumenty podczas ich importu/eksportu poza granice UE.
Co w przypadku innych gatunków z załącznika I i II CITES, jak np. agama błotna?
Przede wszystkim warto podzielić te gatunki na 2 grupy:
- gatunki zaliczane do aneksów A i B będące płazami, gadami, ptakami lub ssakami (np. żółw matamata, agama błotna) – w ich przypadku będzie istniała konieczność rejestracji w Starostwie, oraz
- pozostałe gatunki z aneksów A i B (np. ryba Hypancistrus zebra) – w ich przypadku rejestracja nie jest wymagana, lecz wraz z ich sprzedażą trzeba będzie przekazywać zaświadczenia o urodzeniu w niewoli.
Sam proces rejestracji będzie możliwy dopiero po wejściu w życie Unijnej listy gatunków. Niemniej istnieją dodatkowe czynności, które możemy wykonać już, aby ułatwić sobie proces rejestracji:
- zgłoszenie faktu posiadania takich gatunków wraz z ilością posiadanych osobników do Powiatowego Inspektora Weterynarii lub Ministerstwa Klimatu i Środowiska,
- zachowanie paragonu lub innego dokumentu potwierdzającego zakup gatunku przedkonwencyjnego.
W ostateczności po wejściu w życie przepisów powinna być możliwość zgłoszenia posiadanych osobników na podstawie oświadczenia. Warto sobie jednak zdawać sprawę, że taka możliwość będzie ograniczona czasowo, warto to zrobić od razu, gdy tylko zaczną obowiązywać przepisy.
Zazwyczaj po wejściu rozporządzenia pojawia się także odpowiednia informacja na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska, zawierająca szczegółowe instrukcje co należy z takimi gatunkami zrobić.
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Terrarium codziennie. Obserwuj Terrarium!
ZABRANIA SIĘ kopiowania zdjęć oraz utworów (artykułów) w całości lub w części BEZ ZGODY właściciela i administratora strony.
Zgodnie z Ustawą o Prawie Autorskim i Prawach Pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz.U.94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz.U.94 Nr 43 poz.170) wykorzystywanie autorskich pomysłów, rozwiązań, kopiowanie, rozpowszechnianie zdjęć, fragmentów grafiki, tekstów opisów w celach zarobkowych, bez zezwolenia autora jest zabronione i stanowi naruszenie praw autorskich oraz podlega karze. Znaki towarowe i graficzne są własnością odpowiednich firm i/lub instytucji.
Bardzo potrzebne omówienie tematu. Większość posiadaczy zwierząt egzotycznych nie ma o tym wszystkim pojęcia, i każda forma przystępnego omówienia jest potrzebna. Czekam na ciąg dalszy.
Pozdrawiam
Marcin Jan Gorazdowski
Dziękujemy Marcinie za zainteresowanie, niech się wieści niosą a rodacy się mobilizują ;)