Scolopendra morsitans – skolopendra
Scolopendra morsitans (Linnaeus, 1758) została opisana przez Linneusza już w 1758 roku jako drugi gatunek, zaraz po Scolopendra gigantea. Jest to gatunek kosmopolityczny, występujący prawie na wszystkich kontynentach, również synantropijny, w wiele lokalizacji zawleczony właśnie dzięki działalności człowieka. Jest niewielkim gatunkiem, dorosłe osobniki osiągają 8,5 do 13 cm długości ciała.
Z powodu tak szerokiego zasięgu występowania istnieje mnogość form i wariacji barwnych, jednak najczęściej spotykamy w handlu osobniki pod nazwą 'Egyptian Emerald Centipede’, są to osobniki ze wschodniego Egiptu, na pierwszy rzut oka przypominające Scolopendra cingulata. Nogi pomarańczowe lub żółte, głowa wraz z segmentem zagłowowym żółtawo-zielonkawa, podobnie pozostałe tergity, tylko że posiadają jeszcze czarne obwódki. Ostatnia para nóg w kolorze czerwonym. Ilość łysych członów anten jest dość znacznie zmienna, wynosi od 6 do 9, zazwyczaj mają jednak 9, łączna ilość wszystkich członów wynosi od 20 (rzadko 17-19) do 21 (rzadko 22-23) członów. Charakterystyczna dla tego gatunku jest budowa ostatniej pary nóg, możemy zaobserwować, szczególnie dobrze u samców podłużne rowki biegnące wzdłuż nóg, stanowiące jakoby przedłużenie bocznych krawędzi tergitów (zaczynają się one zazwyczaj przed a czasem na 18 tergicie).
Podgatunki
Wyróżniamy trzy podgatunki:
- Scolopendra morsitans coerulescens (Cragin, 1885) – Kansas, USA
- Scolopendra morsitans morsitans (Linnaeus, 1758)
- Scolopendra morsitans scopoliana (C.L. Koch, 1841) – Algeria
Synonimy
Z okazji swojego rozprzestrzenienia oraz mnogości formy i barwy, wyróżniono bardzo wiele synonimów:
- Eurylithobius slateri Butler, 1876)
- Scolopendra afzelii (Porat, 1871)
- Scolopendra angulipes (Newport, 1844)
- Scolopendra attenuata (Porat, 1871)
- Scolopendra bilineata (Brandt, 1840)
- Scolopendra brachypoda (Peters, 1862)
- Scolopendra brandtiana (Gervais, 1837)
- Scolopendra carinipes (Humbert & Saussure, 1870)
- Scolopendra chlorocephala (Porat, 1871)
- Scolopendra cognata (Porat, 1871)
- Scolopendra compressipes (Wood, 1862)
- Scolopendra crassipes (Brandt, 1840)
- Scolopendra elegans (Brandt, 1841)
- Scolopendra erythrocephala (Brandt, 1840)
- Scolopendra fabricii (Newport, 1845)
- Scolopendra formosa (Newport, 1845)
- Scolopendra fulvipes (Brandt, 1841)
- Scolopendra grandidieri (Saussure & Zehntner, 1902)
- Scolopendra impressa (Porat, 1876)
- Scolopendra infesta (C.L. Koch, 1847)
- Scolopendra intermedia (Porat, 1871)
- Scolopendra leachii (Newport, 1844)
- Scolopendra limbata (Brandt, 1840)
- Scolopendra lineata (Saussure & Zehntner, 1902)
- Scolopendra longicornis (Newport, 1844)
- Scolopendra modesta (Wood, 1862)
- Scolopendra mossambica (Peters, 1862)
- Scolopendra pella (Wood, 1861)
- Scolopendra picturata (Porat, 1871)
- Scolopendra pilosella (Porat, 1871)
- Scolopendra planipes (C.L. Koch, 1847)
- Scolopendra platypoides (Newport, 1844)
- Scolopendra platypus (Brandt, 1840)
- Scolopendra porphyratainia (Wood, 1861)
- Scolopendra richardsoni (Newport, 1845)
- Scolopendra saltatoria (Porat, 1871)
- Scolopendra spinosella (Saussure & Zehntner, 1902)
- Scolopendra tigrina (Newport, 1845)
- Scolopendra tongana (Gervais, 1847)
- Scolopendra tuberculidens (Newport, 1844)
- Scolopendra vaga (Porat, 1871)
- Scolopendra varia (Newport, 1845)
- Scolopendra wahlbergi (Porat, 1871)
- Scolopendra morsitans amazonica (Bücherl, 1946)
- Scolopendra morsitans calcarata (Daday, 1891)
- Scolopendra morsitans fasciata (Attems, 1930)
- Scolopendra morsitans procera (Haase, 1887)
- Scolopendra morsitans sulcipes (Haase, 1887)
- Trachycormocephalus jodhpurensis (Khanna, 1977)
Biotop
Scolopendra morsitans występuje na Antylach, w Południowej Ameryce, potwierdzony przypadek w Miami, USA, Południowej, Wschodniej, Zachodnia oraz Północna Afryka, Indie, Indonezja.
Temperatura
Temperatura w dzień 22-28°C, w nocy 18-21°C.
Wilgotność
Wilgotność powietrza 60-80%.
Terrarium
Odpowiednie duże terrarium czyli standardowo dwie-trzy długości ciała na jedną – dwie. Dla osobnika ~10cm terrarium powinno mieć wymiary w podstawie minimum 25×15. Wysokość większa od długości skolopendry. Dobre, szczelne i nieprzegryzalne przykrycie. Obowiązkowo poidełko na wodę oraz kryjówka, na przykład kawałek kory, odpowiednio wyprofilowany kamień. Jako podłoże używamy włókna kokosowego, bądź torfu, zmieszane z piaskiem oraz wermikulitem, w stosunku 1:1:1. Terrarium możemy udekorować żywymi bądź sztucznymi roślinkami.
Dymorfizm płciowy
Scolopendra morsitans jako jedna z niewielu ma wyraźny, zewnętrzny dymorfizm płciowy. Jak można zauważyć na zdjęciach (samiec u góry), samiec ma bardzo wyraźne rowki na ostatniej (terminalnej) parze nóg, bardzo dobrze widoczne na prawie całej długości nóg, samica z kolei ma zdecydowanie grubszą tę parę nóg, przy czym rowki nie są tak silnie zaznaczone.
Rozmnażanie
W Polsce brak doniesień, wśród hodowców zagranicznych udane.
Opracowanie i źródła informacji
Opracował: Grzegorz Pełka (2007) na podstawie własnych doświadczeń i literatury:
Dr. Graf Attems. 1930. Das Tierreich – Scolopendromorpha;
J.G.E. Lewis. 1981. The biology of centipedes, Cambridge University Press;
Rowland M. Shelley. 2006. Catalog of the New World species of Scolopendra” Zootaxa 1253: 1–50.
Oraz stron:
http://www.scolopendra.eu
http://atshq.org
http://scolopendra.be
Zdjęcia
Zdjęcia dzięki uprzejmości: Steven Lenaerts (www.scolopendra.be),
Vincent Wisse, Brett Allen oraz Andreas Gneist (www.dasspinnenhaeuschen.de).
Liczba wyświetleń: 3119