Loading...
Znakomita większość owadów składa jaja (są to gatunki jajorodne) z reguły zapłodnione, istnieje jednak wiele gatunków, których samice składają jaja niezapłodnione, lecz mimo to zdolne do normalnego rozwoju. Taki sposób rozmnażania nosi nazwę dzieworództwa (partenogenezy) i występuje między innymi u straszyków.
Oprócz owadów jajorodnych istnieją także liczne owady jajożyworodne i żyworodne. Samice gatunków żyworodnych wydają na świat żywe potomstwo (larwy, rzadziej poczwarki), jajożyworodne natomiast składają jaja, z których w chwili złożenia lub tuż po nim wylęgają się larwy.
Wraz zapłodnieniem jaja rozpoczyna się rozwój zarodkowy (embrionalny), trwający aż do momentu ukształtowania się larwy pierwszego stadium (L1). Wówczas zaczyna się skomplikowany rozwój pozazarodkowy (postembrionalny), podczas którego młody osobnik przechodzi głębokie przeobrażenie morfologiczne. Przeobrażenie to (metamorfoza) nie jest jednak u wszystkich owadów takie samo. Przebiega ono według zasadniczych schematów, schematów związku, z którymi wszystkie owady dzieli się na 2 kategorie: do pierwszej z nich należą owady o przeobrażeniu niezupełnym (heterometaboliczne), do drugiej o przeobrażeniu zupełnym (holometaboliczne).
Czas trwania rozwoju zależy od wielu czynników, przede wszystkim zaś od temperatury. W wyższej temperaturze rozwój przebiega szybciej, w niższej wolniej, w związku z czym w poszczególnych latach i w różnych pod względem warunków klimatycznych rejonach okresy pojawiania się różnych stadiów rozwojowych (włącznie ze stadium owada doskonałego, czyli imago) tych samych gatunków owadów mogą się znacznie różnić. W okolicach cieplejszych przypadają one nawet na kilka tygodni wcześniej niż tam, gdzie przeciętna temperatura jest wyraźnie niższa (np. w górach). Niektóre gatunki owadów mogą wydawać kilka pokoleń rocznie.
Przeobrażenie niezupełne jest prostsze, mniej skomplikowane niż zupełne. Występują nim kolejno następujące stadia rozwojowe: jajo, larwa, owad doskonały (imago). Poszczególne stadia larwalne są do siebie bardzo podobne, ich liczba jest jednak różna. Im larwa starsza, tym bardziej przypomina owada dorosłego. Larwa owada o przeobrażeniu niezupełnym ma zwykle widoczne zalążki skrzydeł. Ostatnie stadium larwalne na ogół przekształca się bezpośrednio w imago. Różni się ono od larwy rozmiarami, obecnością w pełni wykształconych, funkcjonujących skrzydeł oraz narządów rozrodczych. W przeobrażeniu niezupełnym nie występuje stadium spoczynkowe (poczwarki), a rozwój osobniczy przebiega bez przerw. Do owadów o takim typie przeobrażenia (heterometabolicznych) należą między innymi modliszki, ważki, wszy czy jętki.
Przeobrażenie zupełne różni się od niezupełnego występowaniem poczwarki, czyli stadium spoczynkowego, dzielącego w cyklu rozwojowym ostatnie stadium larwalne i owada doskonałego. Poszczególne stadia rozwojowe owadów o przeobrażeniu zupełnym nie SA do siebie podobne. Różnica między larwą a poczwarką jest równie uderzająca, jak pomiędzy poczwarką a imago. Do owadów o przeobrażeniu zupełnym (holometaboliczny) należą przede wszystkim cztery liczące wiele gatunków rzędy, a mianowicie: chrząszcze, motyle, błonkówki, i muchówki, ale także kilka mniejszych: pchły, ścieraki, wielbłądniki itp. W obu opisanych powyżej typach rozwoju istnieją jednak różne odstępstwa od reguły. Niekiedy występuje jeszcze jedno dodatkowe stadium, np. przedpoczwarki, nimfy czy subimago. Odchylenia takie zostały omówione w opisach poszczególnych rzędów bądź gatunków.
Rozwój prymitywnych owadów bezskrzydłych przebiega w zasadzie bez przeobrażenia (epimetabolia). Ich larwy są niemal identycznie zbudowane jak owady dorosłe, tyle, że są mniejsze, niekiedy mają mniej segmentów są niezdolne do rozrodu, a więc niedojrzałe płciowo. Przechodzą zwykle bardzo dużo linień (do 30) . U części tych owadów osobniki dojrzałe płciowo nie są jeszcze owadami doskonałymi, ponieważ również one linieją.
SaQ
