Phyllium westwoodi

Phyllium westwoodi – PSG 128

Poprawna nazwa gatunkowa osobników w polskich hodowlach to Phyllium westwoodi, nie Phyllium celebicum!

Synonimy

Phyllium celebicum

Występowanie

Zamieszkuje południowe Chiny, Tajlandię, Kambodżę, Wietnam, Laos, Birmę, Andamany.

Aktywność

Głównie nocna.

Opis

• Samica

  Dorasta do 8 cm długości ciała). Posiada grzbietobrzusznie spłaszczone ciało, wykazujące silny mimetyzm (przypomina liść wraz z użyłkowaniem i brązowymi przebarwieniami, dzięki czemu w środowisku naturalnym jest niemal niewidoczna dla drapieżników). Dominuje kolor zielony, ale występują też formy barwne, np. żółta, pomarańczowa, brązowa. Samice tego gatunku posiadają dobrze wykształcone dwie pary skrzydeł (nie tak, jak u innych gatunków druga para skrzydeł w postaci szczątkowych przezmianek). Ze względu na swoje rozmiary niezdolne do lotu. Odwłok podzielony na segmenty, dzięki czemu mogą go wyginać, ale tylko do przejścia wylinki imaginalnej (wtedy rosną im długie skrzydła uniemożliwiające ruchy w górę odwłoka). Posiadają parę 0,5 cm czułek, umieszczonych w przedniej części głowy. Samica przechodzi 6 wylinek, więc imago to L7. W zależności od warunków w terrarium, od ostatniego linienia żyje do sześciu miesięcy i składa około 200 jaj, które „wystrzeliwuje” odwłokiem i słychać charakterystyczne brzdęknięcie o szybę terrarium.

• Samiec

  Dorasta do 6 cm długości ciała – bez czułek. Mniejszy i smuklejszy od samicy. Posiada dobrze rozwinięte dwie pary skrzydeł umożliwiające mu lot. Ma znacznie dłuższe czułka od samicy – około 4 cm. Samiec przechodzi 5 wylinek (imago to L6). Żyje 4-8 tygodni po ostatnim linieniu.

• Młode

  Zaraz po wykluciu są intensywnie czerwone z kilkoma symetrycznie rozmieszczonymi jaskrawozielonymi kropkami. Kolor ten utrzymuje się przez 8-10 dni, a potem stopniowo staje się coraz bardziej zielony. Larwy L1 są bardzo ruchliwe. W dobrych warunkach młode linieją co około 3 tygodnie, jednak wraz ze wzrostem okres ten się wydłuża i przy subimago może wynieść sporo ponad miesiąc. U tego gatunku najłatwiej jest rozpoznać płeć, już nawet przy L2/L3. Samczyki mają smuklejszy spiczasto zakończony odwłok „ > ”, natomiast samiczki są nieco szersze, o odwłoku przypominającym nawias klamrowy „ } ” . Młode obu płci posiadają na odwłoku dwie rozmieszczone symetrycznie względem siebie półprzezroczyste plamki imitujące oczy (u imago zasłonięte przez skrzydła).

• Jaja

  Wielkości 0,5 cm, jasnobrązowe.

Zachowanie

Taktyką obronną u młodych jest głównie ucieczka, zaś u dorosłych stan katalepsji (odrętwienie). Brane na rękę starają się jak najszybciej od niej odczepić, dlatego należy uważać przy przenoszeniu, aby nie upadły z dużej wysokości i nie zrobiły sobie krzywdy. Młode poruszają się z uniesionym odwłokiem, dodatkowo dwie plamy imitujące oczy dają wrażenie, że liśćce są większe i groźniejsze niż w rzeczywistości.

Terrarium

Najważniejszą rzeczą jest terrarium, w którym zapewnimy naszym owadom odpowiednie warunki. Dla młodych do L3-L4 wystarczy faunabox z gotową wentylacją u góry (średni lub duży). Za zbiornik może także posłużyć akwarium przykryte od góry gazą. Najważniejszym parametrem jest wysokość. Terrarium musi być co najmniej 3 razy wyższe niż długość największego owada, który je zamieszkuje. Terrarium o wymiarach 70x40x40 (dł. x szer. x wys.) zapewni optymalne warunki dla 3 dorosłych par. Bardzo ważna jest dobra wentylacja, ponieważ może ona zapobiec rozwojowi pleśni.

Jako podłoże najprostszym i najlepszym rozwiązaniem są ręczniki papierowe lub lignina. Takie podłoże jest łatwe w wymianie oraz bez trudy odróżnimy na nim jaja od odchodów. Jeżeli zdecydujemy się na takie rozwiązanie, to pamiętajmy, że im damy grubszą warstwę, tym dłużej będzie trzymać wilgoć. Jeżeli jednak zależy nam na estetyce to możemy zastosować jako podłoże włókno kokosowe, ale o wiele bardziej ryzykujemy wtedy rozwojem pleśni.

W naszym terrarium nie należy zapomnieć tez o roślinie żywicielskiej (jeżyna, malina, dąb). Gałązki umieszczamy w słoiczku z wodą (odpowiednio zabezpieczonym przed utonięciem w nim młodych liśćców), wtedy roślina zachowa świeżość przez dłuższy czas. Liśćce chętnie na niej przebywają i przechodzą wylinki.

W terrarium można umieścić również gałązki, ale odpowiednio przygotowane (gotowanie w roztworze solnym, wyprażenie w piekarniku). Elementy takie umieszczamy w górnych partiach zbiornika, aby liśćce miały punkt zaczepienia podczas przechodzenia wylinek.

Raz w tygodniu lub częściej należy wymienić roślinę żywicielską na świeżą oraz podłoże na nowe. Raz na dwa tygodnie powinniśmy też dokładnie umyć terrarium, nie stosując przy tym żadnych chemikaliów (polecam kwasek cytrynowy, ponieważ rozpuszcza kamień osadzający się na szkle podczas spryskiwania wodą).

Temperatura

Ważnym czynnikiem jest temperatura, która wpływa na intensywność rozwoju liśćców. Powinna być zbliżona do temperatury w środowisku naturalnym, tj. 26-27°C w dzień i spadać w nocy do 22-23°C. Aby uzyskać taką temperaturę stosuje się matę lub przewód grzewczy umieszczony pod terrarium. Kontrolujemy temperaturę poprzez termostat, bądź regularny dozór. Dobrym rozwiązaniem jest termohigrometr, który oprócz wskazywania temperatury mierzy także wilgotność. Lepiej jak temperatura jest zróżnicowana w różnych częściach terrarium, wtedy liśćce same mogą dobrać dla siebie odpowiednią. Temperatura to jednak nie najważniejszy czynnik w hodowli, ważne żeby długotrwale nie spadała poniżej 20°C.

Wilgotność

Bardzo ważna przy hodowli liśćców jest wilgotność. Powinna ona być zróżnicowana w różnych częściach terrarium i mieścić się w przedziale 65-90%. Zapewniamy ją poprzez nierównomierne spryskiwanie terrarium 2 razy dziennie. Jeżeli wilgotność będzie za niska, to owady będą mieć problemy z przejściem odpowiednio wylinki, czasem mogą w niej nawet utknąć, pokrzywić się, odrzucić odnóże lub zdechnąć. Jeżeli są w stadium L1-L3 to utracone odnóże im odrośnie, ale nie będzie już tak duże, jak pozostałe. Należy pamiętać, że duża wilgotność to duże ryzyko pojawienia się pleśni, na którą liśćce są bardzo wrażliwe, nawet gdy jej jeszcze nie widać gołym okiem!

Żywienie

Liśćce w polskich warunkach karmimy trzema rodzajami pokarmu: jeżyna, malina, dąb. Gatunki takie jak: Phyllium bioculatum i Phyllium giganteum preferują dąb, natomiast Phyllium siccifolium, Phyllium westwoodi lepiej rozwijają się na jeżynie. Latem łatwo o każdy rodzaj pokarmu, jednak zimą dostępna jest tylko jeżyna zimozielona, rosnąca nawet pod śniegiem. Należy już w lato znaleźć odpowiednio duże stanowisko, aby nie zabrakło nam jej zimą. Podawany pokarm musi być świeży i czysty. Nie należy zrywać roślin rosnących blisko ulicy, bo zawierają metale ciężkie i inne zanieczyszczenia. Pokarm myjemy pod bieżącą wodą. Jeżeli karmimy jeżyną, to należy uważać na taką, która ma od spodniej strony liści włoski. Włoski te są główną przyczyną śmierci u larw L1 hodowanych na jeżynie. Jeżeli nie znajdziemy innej jeżyny to należy te włoski wygolić np. zużytą jednorazową maszynką do golenia. Liśćce wraz z wiekiem uodparniają się na substancje zawarte we włoskach. Pamiętajmy też, że nie należy podawać liści, które nie są w pełni wykształcone (młode pędy)! Zawierają one substancje szkodliwe dla naszych pupili.

Pędy rośliny żywicielskiej umieszczamy w pojemniczku z wodą i wymieniamy raz w tygodniu lub wcześniej, jeżeli zostaną zjedzone (liśćce powinny mieć zawsze pod dostatkiem pokarmu, aby nie zaczęły obgryzać się wzajemnie). Jeżeli karmiliśmy dębem, to wraz z nadejściem zimy stopniowo zmieniamy pokarm na jeżynę. Liśćce karmione odpowiednim pokarmem żyją dłużej i składają więcej jaj. Liście zmieniamy na nowe około raz w tygodniu lub częściej.

Rozmnażanie

Płciowe, partenogeneza. Phyllium westwoodi rozmnażają się zarówno płciowo jak i przez partenogenezę (dzieworództwo). Samica przechodzi 6 wylinek a samiec o jedną mniej. Jest to naturalna bariera przed krzyżowaniem wsobnym. Samica po 2 tygodniach od wylinki imaginalnej wydziela feromony, które samiec odbiera poprzez wyspecjalizowany narząd znajdujący się między oczami. Samiec jest gotowy do kopulacji 5-7 dni od linienia na imago. Samica – niezależnie od tego czy została zapłodniona przez samca czy nie – zaczyna składać jaja 3-4 tygodni po ostatniej wylince. Z jaj nie zapłodnionych (pochodzących z partenogenezy) klują się same samiczki o takim samym genotypie jak matka. Z jaj zapłodnionych klują się zarówno samce jak i samiczki. Jaja inkubujemy w temperaturze 25-26°C i przy wilgotności 85-95%. Przy tak wysokiej wilgotności należy szczególnie uważać na pleśń. Można temu zapobiec dzięki odpowiedniej wentylacji (dół, góra, boki inkubatora). Jeżeli zapewniliśmy jajom w/w warunki to możemy się spodziewać klucia liśćców:

• z jaj z partenogenezy klują się po około 6 miesiącach
• z jaj z zapłodnienia klują się po około 3-4 miesiącach

Jeżeli nie zapewnimy odpowiednich warunków to procent klucia będzie mniejszy lub jeśli warunki będą fatalne – nic nam się nie wykluje. Samica w ciągu swojego życia składa do 300 jaj.

Uwagi

Gdy liśćce są niespokojne, ciągle wspinają się po szybie terrarium, często spadają, oznacza to, że dzieje się coś niepokojącego. Należy wtedy sprawdzić, czy w pojemniku hodowlanym jest odpowiednia temperatura, wilgotność, a jeżeli po 1-2 dniach te działania nie przyniosą efektu, należy dobrze umyć terrarium, wymienić podłoże na nowe i liście na świeże (liśćce są bardzo wrażliwe na pleśń, nawet jeśli jej jeszcze nie widzimy!). Terrarium nie wolno myć żadnymi chemikaliami, ja polecam mycie kwaskiem cytrynowym (rozpuszcza kamień osadzający się na szybach terrarium podczas spryskiwania wodą).

Spośród wszystkich gatunków liśćców jakie hoduję zanotowałem najniższą śmiertelność u larw L1 właśnie u tego gatunku.

Niezapłodnione samice składają mniej jaj!

Opracowanie

Opracował Hubert Solecki (żółtyjesiennyliść) na podstawie własnych doświadczeń.