Modliszki – pytania

[nextpage title=”1. Modliszki – najczęściej zadawane pytania”]

FAQ opracował: Jakub Urbański 'mantid’, Piotr Hołowienko 'kudlaty’

Poprawki i aktualizacja:Damian Zieliński 'leviatan’

[nextpage title=”2. Jak często mam karmić moją modliszkę?”]
Modliszki można karmić codziennie. Generalnie im są mniejsze tym częściej powinny być karmione, dorosłe, lub podrośnięte, obficie nakarmione owady są w stanie wytrzymać nawet 7-10 bez jedzenia. Modliszkę trzeba nakarmić w momencie kiedy jej odwłok staje się zbyt cienki.

[nextpage title=”3. Modliszka nie chce jeść….”]
Jest najedzona. Może też szykować się do wylinki. Zdarza się, że obficie karmione owady na kilka dni przed wylinką nie polują. Wtedy dobrze jest usunąć z terrarium pokarm mogący uszkodzić modliszkę, np. świerszcze. W żadnym wypadku nie należy jej karmić na siłę.

[nextpage title=”4. Czy zostawiać w terrarium modliszki niezjedzony żywy pokarm?”]
Tak, o ile owad nie szykuje się do wylinki. Nie bójmy się pozostawiać pokarmu w terrarium i nie stresujmy modliszki podtykając jej go pod żuwaczki. Modliszka sama poradzi sobie z upolowaniem łupu i zrobi to wtedy kiedy chce (niekoniecznie wtedy kiedy my chcemy to zobaczyć). Bezwzględnie należy usuwać z terrarium wszelkie niedojedzone resztki pokarmu.

[nextpage title=”5. Czy podawać modliszkom pokarm z odłowu?”]
Można to robić, ale zawsze jest to obciążone ryzykiem przeniesienia pasożytów. Mogą one, choć nie muszą zaszkodzić. Dobrym i stosunkowo bezpiecznym pokarmem są pochodzące z odłowu motyle, np. Bielinek kapustnik.

[nextpage title=”6. Jaki pokarm dla modliszek jest najlepszy?”]
W warunkach naturalnych znakomitą większość pokarmu stanowią owady latające. Najlepiej więc zapewnić tego typu pokarm w hodowli świetnie sprawdzają się muchy i mole woskowe. Dobrym i pożywnym pokarmem są także karaczany i świerszcze, nie powinny stanowić one jednak głównego źródła pokarmu. Uwaga: świerszcze mogą zaatakować modliszkę !!!! Nie polecamy larw much, drewnojadów i mączników. Z naszego doświadczenia wynika, że modliszki karmione owadami latającymi żyją dłużej. Niektóre z grup modliszek mają specyficzne wymagania pokarmowe, informacje na ten temat zamieściliśmy w opisach poszczególnych rodzin.

[nextpage title=”7. Czym karmić wylęg modliszek?”]
Wylęg modliszek najlepiej karmić muszką owocową (Drospohila melanogaster), na rynku dostępne są pozbawione skrzydeł lub nielotne mutanty. Świetny jest również wylęg świerszczy ? uwaga, w przypadku karmienia w modliszek zbiorczym pojemniku trudno jest kontrolować liczbę świerszczy, należy pamiętać, że świerszcze rosną zdecydowanie szybciej niż modliszki.

[nextpage title=”8. Czy modliszkę trzeba poić?”]
Nie. Modliszkom wystarcza w pełni woda zawarta w pokarmie. Nie oznacza to, że gdy spryskamy wodą terrarium nie będą spijać jej kropel ze ścianek.

[nextpage title=”9. Po jakim czasie po wylince karmić modliszkę?”]
Niektóre owady zaczynają zerować już po kilku godzinach po wylince. Zupełnie bezpiecznie możemy podać pokarm następnego dnia.

[nextpage title=”10. Z czego wykonać terrarium dla modliszki?”]
Materiał jest dowolny. W naszej hodowli wykorzystujemy pojemniki ze szkła lub plastiku wykończone metalową siatką lub gazą. Terraria można wykonać również ze sklejki lub płyty OSB ? Wszystkie materiały drewnopochodne należy zabezpieczyć jednak przed wilgocią.

[nextpage title=”11. Jak zapewnić dobrą wentylację w terrarium modliszki?”]
Najlepiej wykonać pokrywę terrarium z siatki (metalowej, o drobnych oczkach lub okleić je gazą). dodatkowo w wypadku niektórych gatunków (zwłaszcza Hymenopodidae) w pokrywie można zamontować wiatraczek od PC, a tuż nad powierzchnią podłoża zrobić dodatkowy otwór wentylacyjny (oklejony siatką).

[nextpage title=”12. Jakie rośliny posadzić w terrarium z modliszką?”]
Dowolne. Ważne by ich wymagania termiczne i związane z wilgotnością powietrza odpowiadały z grubsza warunkom odpowiednim dla owadów.

[nextpage title=”13. Jak długo żyją modliszki ?”]
Jest to zależne od płci i gatunku owada. Jako dorosłe samce żyją zdecydowanie krócej. Z zasady mniejsze gatunki żyją krócej. Samce Callibia diana, rzadko żyją dłużej niż 10-15 dni. Rekord długowieczności w naszej hodowli to 14 miesięcy od ostatniej wylinki (samica Sphodromantis gastrica).

[nextpage title=”14. Co oznaczają symbole L1, L2 itp.?”]
Są to oznaczenia kolejnych stadiów larwalnych. Prepoczwarki modliszek wykluwając się z kokonu przechodzą wylinkę – owada po wyjściu z kokonu określa się mianem larwy L1 (niektórzy hodowcy europejscy za L1 uznają ostanie stadium rozwoju w kokonie – prepoczwarkę). Po pierwszej wylince larwę określamy jako L2 itd…

[nextpage title=”15. Ile wylinek przechodzą modliszki?”]
Liczba wylinek jest różna u przedstawicieli różnych gatunkow i podgatunków . Jest natomiast stała u osobników jednej populacji. Z zasady samce przechodzą o jedną (wyjątkowo, np. u Hymenopus coronatus i Pseudoxyops perpulchra, o dwie) wylinki mniej niz samice. Przykładowo jako larwa Sphodromantis gastrica przechodzi 8 i 9, Pseudoxyops perpulchra 6 i 8, Creobroter pictipennis 7 i 8, Mantis religiosa polonica 5 i 6 wylinek.

[nextpage title=”16. Co to jest wylinka imaginalna modliszki?”]
Jest to ostatnia wylinka, którą przechodzi owad. Podczas niej z zawiązków rozwijają się skrzydła.

[nextpage title=”17. Jak rozpoznać zbliżanie się wylinki imaginalnej modliszki?”]
Na kilka dni przed wylinką następuje gwałtowny przyrost masy zawiązków skrzydeł. Zaczynają one wyraźnie odstawać od tułowia i 3-4 krotnie zwiększają grubość.

[nextpage title=”18. Kiedy modliszka przejdzie kolejną wylinkę?”]
Zależy to gatunku, stadium larwalnego, obfitości karmienia i temperatury.

W optymalnej dla danego gatunku temperaturze, przy obfitym karmieniu odstępy miedzy wylinkami wynoszą przeciętnie od 7 do 20 dni i wydłużają się stopniowo w miarę wzrostu owada. Większe gatunki, a także niemal wszyscy przedstawiciele rodziny Empusidae linieją rzadziej.

Doświadczeni hodowcy nie mają problemu z oszacowaniem czasu wylinki. Warto jest prowadzić notatki dotyczące ilości podawanego pokarmu oraz dat, zarówno karmienia, jak i wylinek, ułatwia one przewidywanie kolejnych wylinek. Ważna jest też obserwacja aktywności owada, jeżeli modliszka traci zainteresowane pokarmem lub reaguje na niego nerwowo, wspina się ku pokrywie terrarium i zawiesza nieruchomo głową w dół, mogą być to oznaki zbliżającej się wylinki.

[nextpage title=”19. Modliszka żle rozwinęła skrzydła po wylince imaginalnej, jak jej pomóc?”]
Może być to efektem zbyt niskiej temperatury lub wilgotności. Jeśli skrzydła są bardzo zdeformowane lub wyraźnie odstają od odwłoka można je uciąć u nasady, lub przyciąć ich końcówki. W przeciwnym razie deformacja może uniemożliwić modliszce zdobywanie pokarmu, kopulację i składanie kokonów.

[nextpage title=”20. Modliszka spadła podczas wylinki, czy można jej pomóc?”]
Jeżeli zauważymy to dostatecznie szybko możemy ją uratować. Należy delikatnie podnieść ja za wylinkę i zaczepić lub przyszpilić końcówkę wylinki z odwłoka, tak żeby owad wisiał kilka centymetrów nad podłożem i liczyć na szczęście. Nie należy wyciągać modliszki z wylinki na siłę i jej dotykać – może to jedynie pogorszyć sytuację.

[nextpage title=”21. Modliszka źle przeszła wylinkę.”]
Zdarza się. Jeżeli deformacji uległy odnóża kroczne należy je amputować (najlepiej całkowicie). W przypadku odnóży chwytnych należy liczyć się z tym że owad nie będzie w stanie funkcjonować normalnie i padnie, lub nie przejdzie kolejnej wylinki.

[nextpage title=”22. Czy amputować zdeformowane odnóża modliszki?”]
We wczesnych stadiach rozwoju larwalnego i jeśli deformacja uniemożliwi wylinkę zdecydowanie tak. Najlepiej uciąć całe odnóże (można je również zgnieść wtedy owad odrzuci je samodzielnie).

[nextpage title=”23. Jak szybko modliszki regenerują odnóża i czułki?”]
Odnóża chwytne i czułki bardzo powoli. Odnóża kroczne w ciągu 2 wylinek praktycznie całkowicie (pod warunkiem że owad utraci cała nogę, a nie tylko jej część). Częściowo utracone odnóża odrastają znacznie wolniej. Młodsze owady regenerują odnóża szybciej.

[nextpage title=”24. Modliszka ma czarną plamę na oku (czarne oko).”]
Nie da się na to nic poradzić. Jest to związane z uszkodzeniem oka – może być ono niefunkcjonalne. Z reguły po wylince problem znika. Jeśli jest to poważniejsza infekcja może doprowadzić do śmierci modliszki. (na wszelki wypadek, do kolejnej wylinki można zmniejszyć wilgotność).

[nextpage title=”25. Jak rozróżnić płeć modliszki?”]
Szczegóły dotyczące dymorfizmu płciowego zamieściliśmy w opisach gatunków. U modliszek o słabo zaznaczonym dymorfizmie można pokusić się o określenie płci na podstawie kształtu odwłoka i liczby widocznych segmentów. Poniżej podajemy uproszczony schemat:

[nextpage title=”26. Kiedy można rozróżnić płeć modliszki?”]
U większych gatunków z dużą trafnością z reguły na etapie 3-4 wylinki.

[nextpage title=”27. Kiedy można łączyć modliszki?”]
Większość modliszek osiąga dojrzałość płciową po 10-15 dniach od ostatniej wylinki, wtedy można je do siebie dopuszczać. Z zasady większe gatunki dojrzewają po nieco dłuższym czasie niz małe. O odstępstwach od tej reguły piszemy w opisach konkretnych rodzin.

[nextpage title=”28. Samiec modliszki po wylince imaginalnej nic nie je. Co robić?”]
Nie należy się tym zbytnio przejmować. Samiec nie musi nic jeść by osiągnąć dojrzałość płciową. Należy pamiętać jednak, że nie będzie on żył dłużej niż kilka tygodni.

[nextpage title=”29. Ile razy dopuszczać samca do samicy?”]
Jedna kopulacja wystarcza do zapłodnienia wszystkich jaj, które jest w stanie wyprodukować samica przez całe swoje życie. Jeżeli dojdzie do kopulacji nie ma potrzeby ponownego dopuszczania samca, ani łączenia samicy z drugim samcem.

[nextpage title=”30. Czy niezapłodniona samica modliszki może złożyć kokon?”]
Tak. W narządach płciowych samic modliszek jaja rozwijają się bez względu na to czy doszło do zapłodnienia. Samica składa kokony, z których NIC się nie wykluwa. Do tej pory opisano nieliczne przypadki partenogenezy tylko u 3 gatunków modliszek.

[nextpage title=”31. Po jakim czasie od kopulacji samica modliszki składa kokon?”]
Od 1 do kilkunastu dni. Nie ma tutaj reguły. Zależy to od obfitości karmienia, temperatury i gatunku.

[nextpage title=”32. Jak rozpoznać czy samica modliszki jest zapłodniona?”]
Nie ma tutaj obiektywnych kryteriów. Generalnie zapłodnione samice wykazują większy apetyt, składają kolejne kokony z większą regularnością. Na dobrą sprawę jednak, możemy stwierdzić to dopiero kiedy minie przewidziany okres inkubacji kokonu.

[nextpage title=”33. Samica modliszki po kopulacji zgubiła spermatofor. Czy może być zapłodniona?”]
Tak. Zatrzymanie spermatoforu przez samicę nie jest konieczne do zapłodnienia. Mimo to lepiej jest po kilku dniach dopuścić samca ponownie.

[nextpage title=”34. Jak wygląda spermatofor modliszki?”]
Jest to mlecznobiała żelowata kuleczka o średnicy od 1 do 3 mm (wielkość zależy od gatunku).

[nextpage title=”35. Czy chów wsobny u modliszek szkodzi?”]
Zdania na ten temat są podzielone. Są gatunki, takie jak np. S. gastrica, które można mnożyć praktycznie w nieskończoność bez dopuszczania „świeżej krwi”. Wydaje się, że wszystko zależy od „jakości” materiału genetycznego osobników wyjściowych – jeśli mamy szczęście i odłowimy w naturze „dobre” modliszki, być może nie zaobserwujemy negatywnego efektu chowu wsobnego.
Generalnie, o ile jest taka możliwość, należy starać się łączyć osobniki duże, ładnie ubarwione i wyglądające na zdrowe.

[nextpage title=”36. Czy jest szansa na znalezienie w hodowlach dwóch niezależnych populacji modliszek jednego gatunku ?”]
Niewielka. Oczywiście tylko w przypadku gatunków kosmopolitycznych. W przypadku rzadszych modliszek na ogół wszystkie osobniki w hodowlach wywodzą się z jednego źródła.

[nextpage title=”37. Jak inkubować kokon modliszki?”]
Należy zapewnić mu warunki zbliżone do panujących w terrarium z owadami. Ważna jest dobra wentylacja – ma to kluczowe znaczenie w zapobieganiu rozwijania się pleśni. Na kilka dni przed wykluciem można zwiększyć wilgotność.

[nextpage title=”38. Jak przenieść kokon modliszki?”]
Można go delikatnie oderwać, odciąć żyletką lub przenieść do inkubatora z kawałkiem kory lub gałązki na której został złożony.

[nextpage title=”39. Z kokonu wylęgło się mniej modliszek niż powinno. Jaki może być tego powód?”]
Niestety zdarza się to dosyć często. Powodem jest na ogół przesuszenie lub przegrzanie kokonu. W wypadku gatunków wymagających zimowania, może wynikać to ze zbyt krótkiego okresu obniżenia temperatury. Aby zapobiec tego typu sytuacjom należy unikać wystawiania kokonów na zbyt silne źródło ciepła (na przykład świecące przez okno słońce). Kokony gatunków z rodzaju Rhombodera można podczas inkubacji raz na 2-3 zanurzać w letniej wodzie.

[nextpage title=”40. Czy modliszka może być zagrożeniem dla człowieka ?”]
Zdecydowanie nie.

Liczba wyświetleń: 82527