Euscorpius spp.

Euscorpius spp. – skorpiony

 

Warunki hodowli
Wilgotność	~60-70%
Temperatura w dzień:	~22-26°C
Temperatura w nocy:	~21°C
Terrarium	12x12x20 cm

Systematyka

Po licznych rewizjach skład rodziny Euscorpiidae (Laurie, 1896) ustalony został na 11 rodzajów i 69 gatunków. Skorpiony z tej rodziny zamieszkują centralną i południową Europę. Znaleźć je można jednak w Afryce (wybrzeże morza Śródziemnego), Ameryce Północnej (Meksyk), Ameryce Środkowej (Gwatemala), Ameryce Południowej (Brazylia, Peru, Wenezuela) oraz w Azji (zachodnia, środkowa, południowa i południowo wschodnia). Jeden z gatunków osiedlił się w południowej części Anglii. Prawdopodobnie skorpiony te przemyciły się statkami, osiedliły i zaadaptowały do lokalnych warunków.

Wiele gatunków z rodziny Euscorpiidae (Laurie, 1896) pojawia się w amatorskich hodowlach, czasami są to skorpiony z rodzaju Scorpiops (Peters,1861), mylnie identyfikowane z skorpionami z rodzaju Heterometrus (Ehrenberg, 1828), należącym do rodziny Scorpionidae (Latreille, 1802), jednak głównie są to skorpiony z rodzaju Euscorpius (Thorell, 1876).

Taksonomia rodzaju Euscorpius (Thorell, 1876) jest poddawana zmianom tak jak i taksonomia całego rzędu Scorpionidea. Skład rodzaju obecnie wygląda tak:

Systematyka Euscorpius

• Alpiscorpius Gantenbein et al., 1999
  • Euscorpius alpha (Caporiaco, 1950)
  • Euscorpius beroni (Fet, 2000)
  • Euscorpius gamma (Caporiaco, 1950)
  • Euscorpius germanus (C.L. Koch, 1837)
  • Euscorpius mingrelicus (Kessler, 1874)
• Euscorpius (Thorell,1876)
  • Euscorpius balearicus (Caporiacco, 1950)
  • Euscorpius carpathicus (Linnaeus, 1767)
  • Euscorpius hadzii (Caporiacco, 1950)
  • Euscorpius koschewnikowi (Birula, 1900)
  • Euscorpius sicanus (C. L. Koch, 1837)
  • Euscorpius concinnus (C. L. Koch, 1837)
  • Euscorpius tauricus (C. L. Koch, 1837)
  • Euscorpius tergestinus (C.L. Koch, 1837)
• Tetratrichobothrius Birula, 1917
  • Euscorpius flavicaudis (DeGeer, 1778)
• Polytrichobothrius Birula, 1917
  • Euscorpius italicus (Herbst, 1800)
  • Euscorpius naupliensis (C. L. Koch, 1837)

Powodem licznych zmian są coraz to nowe metody badawcze zmierzające w stronę badan genetycznego pokrewieństwa gatunków. Pierwsze, najprostsze, metody opierały się na studiowaniu różnic w wyglądzie zewnętrznym, ubarwieniu, rozmieszczeniu i wyrazistości granulacji na głowotułowiu, tergnitach, szczypcach czy segmentach metasomy. Kolejnym etapem w historii identyfikacji było wprowadzenie metody porównywania ilości trichobothriów, maleńkich włosków czuciowych osadzonych w dołkach z kutikuli. W przypadku rodzaju Euscorpius (Thorell, 1876) różnica w ilości trichobothriów umieszczonych na spodniej stronie szczypiec i ramienia są bardzo wyraźną cechą poszczególnych gatunków.

By rozpocząć identyfikację potrzebne nam jest silne powiększenie i oczywiście obiekt do badania czyli nasz podopieczny. Naukowcy dokonują oględzin spreparowanych osobników, jednak nikt z hodowców nie będzie topił podopiecznych w silnym alkoholu, po to tylko by dokładnie określić jego przynależność gatunkową. By zachować skorpiona przy życiu i zbadać go, najlepiej jest umieścić skorpiona w małym, przeźroczystym pudełku. By uniemożliwić mu obracanie się należy pustą przestrzeń nad skorpionem wypełnić gąbką. Pudełko obracamy i przy dobrym świetle dokonujemy analizy. Interesujące nas włoski znajdują się na poszczególnych częściach nogogłaszczek. Jednak jest to technika wymagająca cierpliwości i dobrego powiększenia. Poniżej zamieszczam prostszy klucz, choć na pewno mniej dokładny, ale również skuteczny.

Gatunki Euscorpius

1. Euscorpius alpha (Caporiaco, 1950) – Występuje w Alpach: północna część Alp Włoskich, południowe doliny Szwajcarii. Identyczny pod każdym względem do E. germanus, zróżnicowano go jedynie dzięki badaniom genetycznym.
2. Euscorpius balearicus (Caporiacco, 1950) – Jest to gatunek endemiczny dla wysp Balearów. Skorpion od małych do średnich rozmiarów. Proporcjonalnie, zredukowana metasoma i niezwykle duże szczypce. Grzebienie przebiegające przez metasome wyraźniejsze u starszych osobników na segmencie I-IV z wyłączeniem części grzbietowej gdzie są dużo słabiej rozwinięte.
3. Euscorpius beroni (Fet, 2000) – Występuje w górzystych regionach Albanii. Mały skorpion dorastający niewiele ponad 3 cm. Ciało jest barwy kasztanowo jasnej z ciemniejszymi odnóżami.
4. Euscorpius carpathicus (Linné, 1767) – Obecnie po badaniach genetycznych i szczegółowych badaniach morfologicznych ograniczono występowanie tego gatunku tylko do Rumunii. Jest to średniego rozmiaru skorpion dorastający maksymalnie do 4 cm długości. Ubarwienie ciemnobrązowe, bez wyraźnego wzoru. Nogi, szczękoczułki i telson w kolorze żółto pomarańczowym, pektyny żółte. Grzebienie (granulacja) na szczypcach (nogogłaszczkach) delikatnie ciemniejsze niż segmenty.
5. Euscorpius flavicaudis (DeGeer, 1778) – Występuje w zachodniej części basenu morza Śródziemnego (Algieria, Tunezja, Francja, Hiszpania, Włochy), oraz przypadkowo wprowadzony do Anglii oraz Urugwaju. Średnich rozmiarów skorpion osiągający 4,5 cm, najczęściej jednak spotykane dorastają do 4 cm. Ubarwienie ciemno brązowe, wpadające niemal w czerń. Nogi i telson żółtawe.
6. Euscorpius gamma (Caporiaco, 1950) – Występuje w Austrii, Chorwacji, Słowenii i północnej części Włoch. Mały skorpion nie przekraczający 3,5 cm. Ubarwienie ciemn, orzechowe (czekoladowe).
7. Euscorpius germanus (C.L. Koch, 1837) – Występuje w Austrii, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Chorwacji, Słowenii, Szwajcarii i we Włoszech. Jeden z najmniejszych Euscorpiusów osiągający 2 do 3 cm długości. Ubarwienie ciemne, prawie czarne bez różnic w kolorystyce pomiędzy częściami ciała.
8. Euscorpius hadzii (Caporiacco, 1950) – Występuje w Albanii, Bośni i Hercegowinie, w południowo – zachodniej Bułgarii, Chorwacji, Macedonii, Kosowie Czarnogórze i Serbii. Skorpion średniej wielkości, dorastający do 4 cm. Spotykany jest w różnych wariacjach barwnych, od czarnego do lekko pomarańczowo – brązowego. Podstawowym kolorem jest jednak ciemnobrązowy, głowotułów i szczypce (nogogłaszczki) ciemniejsze, messosoma, metasoma i telson delikatnie jaśniejsze, nogi i szczękoczułki brązowe.
9. Euscorpius italicus (Herbst, 1800) – Występuje w Algierii, Maroku, Tunezji, Gruzji, Turcji, Jemenie, Albanii, Chorwacji, Francji, Grecji, Macedonii, Rumunii, Rosji, San Marino, Słowenii, Szwajcarii, na Węgrzech, we Włoszech, Serbii, Kosowie i Czarnogórze. Największy skorpion z rodziny Euscorpius, dorastający do 5 cm. Ubarwienie ciemne, orzechowe z nogami pomarańczowymi.
10. Euscorpius koschewnikowi Birula, 1900 – Występuje w Grecji (Mt Athos, Chalkidiki). Skorpion średniej wielkości do 4 cm. Ubarwienie ciemno brązowe. Szczypce i głowotułów ciemny. Granulacja na szczypcach (nogogłaszczkach) ciemniejsza. Mesosoma, szczękoczułki, nogi i telson jaśniejsze o barwie żółto – pomarańczowej. Skorpion jest kształtu smukłego, z niewielką ilością granulacji za wyjątkiem szczypiec. Telson o lekko wydłużonym kształcie.
11. Euscorpius mingrelicus (Kessler, 1874) – Występuje w Gruzji, Syrii, Turcji, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Chorwacji, Grecji, Rumunii, Rosji, Słowenii, Serbii, Kosowie, Czarnogórze i we Włoszech. Średnich rozmiarów skorpion dorastający do 4 cm. Charakterystyka podobna do E. germanus i E. alpha, ubarwienie bardzo ciemne (czarno-brązowe)
12. Euscorpius naupliensis (C. L. Koch, 1837) – Występuje w Grecji na półwyspie Peloponez i na wyspach. Średnich rozmiarów skorpion do 4 cm. Ubarwienie ciemnobrązowe prawie czarne bez różnic pomiędzy częściami ciała.
13. Euscorpius sicanus (C.L. Koch, 1837) – Występuje na dużych wyspach Włoskich (Sardynia, Sycylia), na Malcie, w Grecji, Tunezji, Libii i w Egipcie. Rozmiarami swoimi skorpion ten zaliczany jest do małych, dorasta do 3 cm. Jedną z wyraźniejszych cech charakterystycznych jest cienka metasoma.
14. Euscorpius tauricus (C.L. Koch, 1837) – Występuje na Ukrainie. Skorpion średnich rozmiarów dorastający do 4 cm. Ubarwienie czekoladowe. Nogi, szczypce (nogogłaszczki) pomarańczowe.
15. Euscorpius tergestinus (C.L. Koch, 1837) – Występuje w Austrii, Chorwacji (na wybrzeżu), we Francji (południowo-wschodnia część oraz Korsyka), Monaco, San Marino, Słowenia, Republika Czeska (centralna Bohemia). Skorpion średnich rozmiarów, osiągający 4 cm długości. Ogólne ubarwienie pomarańczowo-brązowe. Głowotułów i szczypce (nogogłaszczki) ciemniejsze, szczękoczułki, telson, wieczko płciowe, pectyny i sternity żółte. Skorpiony pochodzące z centralnej Bohemii odpowiadają morfologią skorpionom występującym w Austrii, u innych cechy te mogą różnic się nieznacznie wyrazistością granulacji lub ubarwieniem.

Zachowanie

Euscorpius spp. należą do grupy społecznych skorpionów. Jeśli terrarium jest duże i posiada odpowiednią ilość ukryć i odpowiednią ilość jedzenia można trzymać grupę razem. Jednak przy zaobserwowaniu przypadków kanibalizmu należy co najszybciej odseparować członków grupy. Czasem jednak w dużym bardzo terrarium trzymając grupę Euscorpius spp. można dojść do tzw. „równowagi”. Znaczy to iż silne osobniki wyeliminują słabe, ustanowią strefy terytorialne i będą żyły w spokoju co jakiś czas prowadząc drobne potyczki z sąsiadem. Oczywiście para dorosłych umieszczonych razem w celach rozrodczych może egzystować razem bez najmniejszych problemów. Skorpiony te często są zadziwiająco szybkie jak na małe rozmiary i dość ruchliwe dzięki czemu sprawiają dużo przyjemność w obserwacji.

Jadowitość

Produkcja toksyn czy jadu to domena praktycznie wszystkich głównych form życia z wyłączeniem ptaków. Skorpiony wszystkie bez wyjątku posiadają jad, ale nie posiadają go po to by zabijać ludzi. Niestety jednak na przestrzeni czasu skorpiony zapisały się negatywnie w historii ludzkości. Jednak w przypadku Euscorpiusów siła jadu produkowana przez te skorpiony porównywana jest z siłą ukłucia pszczoły lub osy. Samo ukłucie do którego dochodzi niezmiernie rzadko powoduje lekkie swędzenie, zaczerwienienie miejsca ukłucia, lokalne odrętwienie okolicy miejsca ukłucia. Symptomy te trwają od godziny do kilku godzin.

Długość życia

Przy zachowaniu odpowiednich warunków i odpowiednich temperatur, młode skorpiony rosną i linieją bez problemów. Pięć do sześciu wylinek potrzebnych jest by skorpion osiągnął pełną dojrzałość, zajmuje to około dwa lata. Długość życia rodzaju Euscorpius zależy oczywiście od zapewnionych warunków w terrarium, obecności lub nie okresu zimowania i częstotliwości podawania pokarmu jednak najczęściej przyjmuje się 4 do 5 lat.

Terrarium

Pojemnik o wymiarach 12x12x20 cm jest wystarczający dla dorosłego osobnika jak również dla pary. Podłoże najczęściej jest mieszanką ziemi ogrodowej, torfu, piasku. Grubość podłoża powinna być minimum 5 cm, nie znaczy to iż skorpion kopie nory, jednak większa grubość podłoża pomaga utrzymać odpowiednią wilgotność. Na powierzchni warto jest rozsypać suche liście, igliwie. Do budowy schronień najlepszym materiałem są duże kawałki kory. Kamieni nigdy w terrarium nie polecam gdyż mogą się przesunąć i przygnieść podopiecznego. Skorpiony można trzymać w dużym zbiorniku komunalnym, jednak wtedy należy pamiętać o tradycyjnie dużej ilości kryjówek.

Temperatura

Temperatura jest z jednym z ważniejszych czynników przy hodowli i rozmnażaniu każdego rodzaju skorpionów. Rodzaj Euscorpius pochodzi ze strefy umiarkowanej czyli chłodne zimy ciepłe lata. Latem gdy przypada największa aktywność w ciągu dnia temperatura powinna mieścić się w zakresie pomiędzy 22-26°C. W ich środowisku naturalnym różnica temperatur w nocy wynosi od 2 do 5°C. Zimą powinno się zapewnić podobną temperaturę jak w ich naturalnym środowisku w zimowych miesiącach. A przez jeden lub dwa miesiące temperatura powinna być utrzymywana w granicach 5-10°C. Skorpiony w tym czasie nie powinny otrzymywać pokarmu i przechowywane powinny być w przewiewnym miejscu. Odpowiednie warunki zapewnione w tym okresie zapewniają długi żywot podopiecznych i możliwość rozwoju potomstwa. Z drugiej strony skorpiony te charakteryzuje łatwość w adaptowaniu się od warunków w jakich mieszkają. Trzymane przez okrągły rok w temperaturze pokojowej (biorąc pod uwagę niedogrzane pomieszczenia zimą) mają zachowane cykliczne różnice temperatur i nie przeszkadza im to w rozmnażaniu się.

Wilgotność

Skorpiony te są bardzo wrażliwe na odwodnienie. W naturalnych warunkach przebywają najczęściej w zacienionych, stale wilgotnych miejscach. Oczywiście lekko wilgotnych nie znaczy podmokłych, gdyż za wysoka wilgotność może spowodować rozwój pasożytów oraz grzybicy i prowadzić w dłuższym czasie do zgonu zwierzęcia. Podłoże więc powinno być w głębszej warstwie wilgotne. Raz w tygodniu można delikatnie zrosić całą powierzchnie terrarium. Jednak część wilgoci skorpion pobiera ze swoich ofiar. Z innej strony nie można zapomnieć że samica w ciąży, czy osobnik zbliżający się do wylinki potrzebuje troszeczkę więcej wilgoci. Oczywiście nie należy zapomnieć o umieszczeniu małego płytkiego naczynia z wodą, które powinno się wypełnić drobnym żwirem by zapobiec utopieniu się małych skorpionów.

Żywienie

Skorpiony z rodzaju Euscorpius nie należą do zwierząt zbyt wybrednych. Ich menu stanowią przeróżne ofiary Świerszcze czy karaluchy stanowią doskonałe źródło pokarmu ale też skorpiony nie wzgardzą pająkami, ćmami i innymi owadami odpowiedniej wielkości. Młode skorpiony najlepiej karmić małymi świerszczami, muszką owocówką, lub termitami. Jeśli pożywienie nie zostało zjedzone w ciągu dwóch dni od momentu wprowadzenia do terrarium, powinno zostać usunięte gdyż skorpion może przygotowywać się do wylinki lub po prostu nie jest głodny.

Dymorfizm płciowy

Płeć rozpoznajemy dzięki różnicom w budowie telsona i szczypiec.

Rozmnażanie

Rozmnażanie tego rodzaju nie należy do najtrudniejszych i najczęściej przebiega bez komplikacji. Oczywiście jednym z ważnych punktów jest obecność płaskiego średnich rozmiarów kawałka kory, potrzebnego do złożenia spermatofora. W idealnych terraryjnych warunkach ciąża trwa 4-6 miesięcy. Ilość urodzonych skorpionów najczęściej jest w zakresie pomiędzy 20-30 sztuk.

 

Opracowanie i źródła informacji

Opracował Ryszard Wolschendorf na podstawie własnych doświadczeń oraz literatury. Literatura:Colombo, M. 2006. New data on distribution and ecology of seven species of Euscorpius Thorell, 1876 (Scorpiones: Euscorpiidae). pp 1-41Kovarík F. (1999).Review of European scorpions, with a key to species. Serket, 6 (2), pp. 38-44.Scherabon B., Gantenbein B., Fet V., Barker M., Kunter M., Kropf C., Huber D. (2000).A new species of scorpion from Austria, Slovenia and Croatia: Euscorpius gamma Caporiacco, 1950, stat. nov. (Scorpiones: Euscorpiidae). Ekologia (Bratislava), 19 (suppl. 3), pp. 253-262.Gantenbein B., Fet V.,. Barker M., Scholl A. (2000). Nuclear and mitochondrial markers reveal the existence of two parapatric scorpion species in the Alps: Euscorpius germanus (C. L. Koch, 1837) and E. alpha Caporiacco, 1950, stat. nov. (Euscorpiidae). Revue Suisse de Zoologie, 107 (4), pp. 843-869.Fet, V. (2000). Scorpions (Aarchnida, Scorpiones) from the Balkan Penisula in the collection of the National Museum of Natural History, Sofia. Historia Naturalis Bulgarica, vol. 11, pp. 47-60.Kovarik F., Fet V.Scorpion Euscorpius (Euscorpius) tergestinus (Scorpiones: Euscorpiidae) in central Bohemia Acta Soc. Zool. Bohem. 67: 189–192, 2003 ISSN 1211-376XFet V., Gantenbein B., Soleglad M. E., Vignoli V., Salomone N., Fet E. V., Schembri P. J. Molecular and morphological data on the “Euscorpius carpathicus” species complex (Scorpiones: Euscorpiidae) rom Italy, Malta, and Greece justify the elevation of E. c. sicanus (C. L. Koch, 1837) to the species level. Rev. Suisse Zool.Fet V., Sissom W. D. 2000Family Euscorpiidae. Pp.: 355–381. In: Fet V., Sissom W. D., Lowe G. & Braunwalder M. E. (eds): Catalog of the Scorpions of the World (1758–1998). New York: New York Entomological Society, 690 pp.Fet V., Soleglad M. E. 2002 Morphology analysis supports presence of more than one species in the “Euscorpius carpathicus” complex (Scorpiones: Euscorpiidae). Euscorpius 3: 1–51.Rein, J. O. (2005).The Scorpion Files. Norwegian University of Science and Technology, online at http://www.ub.ntnu.no/scorpion-files/Braunwalder, Matt E. 2005Fauna Helvetica – SCORPIONES Centre Suisse de Cartographie de la Faune/Schweizerische Entomologische Gesellschaft (2005).