Brookesia thieli

Kameleony z rodzaju Brookesia należą do najmniejszych kameleonów świata, o wielkości od zaledwie 30 mm do 110 mm. W przypadku Brookesia thieli (Brygoo & Domergue, 1969) długość ciała wynosi do 70 mm.

Wszystkie Brookesia są prawie całkowicie jaszczurki naziemnymi, spędzając większość czasu na dnie lasu. Tylko w nocy niektóre osobniki wspinają się na najniższe gałązki zarośli, gdzie śpią.

Ich wygląd odzwierciedla zajmowane siedlisko – są doskonale zamaskowane przebywając pośród liści.

Głównym obszarem występowania Brookesia są tropikalne lasy deszczowe, jednakże niektóre gatunki występują na obszarach suchych lasów liściastych. Występowanie niektórych gatunków na niskich wysokościach i obszarach suchszych sugeruje okres w historii Madagaskaru kiedy klimat był bardziej wilgotny a lasy deszczowe szerzej rozpowszechnione.

Brookesie pozornie nie przypominają kameleonów, jednakże posiadają wszystkie cechy typowe, choć znacząco ograniczone. Ich zdolność do zmiany koloru jest niewielka, ogon bardzo krótki i prawie niechwytny.

Wspólną cechą dla wszystkich Brookesia jest udawanie w przypadku zagrożenia liści. Składają nogi pod brzuch w w taki sposób aby były niewidoczne, delikatnie tocząc się bokiem przypominają w ten sposób suche liście nie wietrze.

Zagrożone osobniki wytwarzają także wibracje ciała, próbując w ten sposób powstrzymać niedoszłego napastnika.

Jako rodzaj są bardzo liczne, obecnie znanych jest 30 gatunków wchodzących w skład rodzaju Brookesia. Większość opisanych gatunków zajmuje jednak niewielkie obszary i znanych jest tylko z jednej lokalizacji.

Przeczytaj też Harpactira curvipes

Nazewnictwo

Nazwa angielska: Domergue’s Leaf Chameleon

Nazwa czeska: Brokesie Thielova

Długość życia

2-3 lata

Występowanie

Madagaskar

Aktywność

Dzienna

Wygląd

Wygląd samca

Ciało smukłe, spłaszczone, ogon krótszy od ciała, nogi krótkie i cienkie. Odnóża zamykają się w charakterystyczny dla kameleonów kleszczowy sposób. Nad oczyma znajdują się zakrzywione do przodu i lekko w bok trójkątne wyrostki. Niewielkie wyrostki występują także na przodzie pyska. Na tyle oraz po bokach głowy występują małe kolce. Kolce te występują także bokach grzbietu aż do początku ogona.

Zmiana barwy dla obu płci mocno ograniczona, główny kolor to brąz, pojawiające się przebarwienia mają upodobnić kameleona do liścia.

Rozróżnienie płci jest trudne, możliwe tylko u dobrze nawodnionych samców w postaci niewielkiego zgrubienia u nasady ogona.

Wygląd samicy

Samce mniejsze od samic. Wygląd za wyjątkiem zgrubienia u nasady ogona taki sam jak u samców.

Cechy szczególne

Jest możliwość trzymania tych kameleonów w parach lub haremach.

Biotop

Brookesia thieli jest gatunkiem zamieszkującym górskie lasy deszczowe Madagaskaru – spotykany na wysokościach od 875 do 1200 m n.p.m.

Zakres występowania od Ranomafana National Park w centralno-wschodnim obszarze wyspy do Anjanaharibe-Sud Special Reserve na północnym-wschodzie.

Region ten ma klimat tropikalny bez wyraźnego okresu suchego. Opady są bardzo obfite i występują przez cały rok. Lato jest ciepłe i bardzo wilgotne, okres suchy wyraźnie chłodniejszy z równie wysoką wilgotnością. Biorąc pod uwagę iż Brookesia thieli jest gatunkiem zamieszkującym dno lasu, wilgotność przy ściółce prawie zawsze wynosi 90-99%, a temperatury są niższe o parę stopni niż w koronach drzew.

Temperatura

Lato: dzień 21-23°C, noc 18-20°C. Zima: dzień 15-20°C noc 10-15°C.

Wilgotność

Dzień 80-90%, noc 90-99%

Przeczytaj też Kameleony - problemy zdrowotne

Terrarium

Terrarium tropikalne. Terrarium częściowo siatkowe bez wyraźnego miejsca do wygrzewania. Nie stosujemy wysokich terrariów, te kameleony z tego nie korzystają. Wysokość zbiornika powinna wynosić do 40 cm. O wiele lepiej wydłużyć terrarium tak aby Brookesia w naturalny dla siebie sposób miały możliwość chodzenia po dnie terrarium.

Biorąc pod uwagę środowisko życia tych kameleonów tj. dno lasu oraz wysoką wilgotność odpowiednim rozwiązaniem zapewniającym światło oraz niewielkie ilości ciepła będzie żarówka „ekologiczna”. Żarówki tego typu powodują niewielki wzrost temperatury oraz nie przesuszają powietrza co ma miejsce przy żarówkach lustrzanych itp. Nie stosujemy świetlówek UVB, w naturze kameleony te mają bardzo ograniczony dostęp do pełnego spektrum światła.

Wyposażenie terrarium dość nietypowe jak na kameleony. Głównie musimy zadbać o podłoże które będzie trzymało wilgoć, a także liście i niewielkie gałązki, które wysypiemy na podłoże. Można także użyć kawałków pni drzew czy kory pod którymi kameleony będą się chowały. Odtwarzamy w ten sposób warunki które występują w siedliskach Brookesia. Pod źródłem światła umieszczamy kilka wyższych gałązek tak aby kameleony mogły się wygrzać zaraz po włączeniu światła w terrarium, oraz czuć bezpieczniej w nocy. Niektóre osobniki spędzają noce na niskich zaroślach, w naturze spotykano te kameleony nawet powyżej wysokości pół metra.

Minimalna wielkość terrarium dla dorosłego osobnika: 30x20x20 cm, dla pary 45x45x30 cm.

Oświetlenie

Cykl 12 godzinny, UVB niepotrzebne, gatunek z terenów leśnych.

Żywienie

2-3 razy w tygodniu, samice i młode częściej. Wszelkie witaminy powinny być podawane sporadycznie 2-3 razy w miesiącu. Wapń młodym i ciężarnym samicom podajemy co drugie karmienie. Są to niewielkie kameleony, dlatego też decydując się na Brookesia musimy mieć stały dostęp do małej karmówki np. podrośniętego wylęgu świerszczy, muszek owocowych, wylęgu karaczanów.

Rozmnażanie

Brak danych na temat rozmnażania.

Zimowanie

Pseudozimowanie jest prawdopodobnie niezbędne do rozmnażania. Stopniowo obniżamy temperaturę oraz skracamy dzień.

Okres pseudozimowania powinien wynosić minimum 2-3 miesiące.

Uwagi

Jeden z kilku gatunków Brookesia dostępnych legalnie w handlu. Madagaskar zezwala na wywóz kilku setek zwierząt z tego gatunku rocznie. Jest to niewielka liczba, kameleony te jako WC w sprzedaży pojawiają się bardzo rzadko.

Gatunek trudny w hodowli dla osobników WC, dla osobników CB, które niestety pojawiają się niezwykle rzadko, umiarkowanie trudny w hodowli.

Opracowanie i źródła informacji

Opracował Marcin Nawrot na podstawie:

http://www.iucnredlist.org/details/176298/0
http://www.chameleonnews.com/02SepSmith.html
Lutzmann, N. & Flamme, A.: Field Observations, Captive Care, and Breeding of the Stump-Tailed Chameleon Brookesia thieli Núm.35: „Chameleons”
Necas, P. & Schmidt, W.: Mysterious Mini-Dragons – The Stump-Tailed Chameleons Brookesia and Rhampholeon Núm.35: „Chameleons”
C. J. Raxworthy, R. A. Nussba, Systematics, speciation and biogeography of the dwarf chameleons (Brookesia; Reptilia, Squamata, Chamaeleontidae) of northern Madagascar.
Nick Garbutt, Hilary Bradt, Derek Schuurman, „Madagascar Wildlife – A Visitor’s Guide”