Gryllotalpa gryllotalpa – turkuć podjadek

Gryllotalpa gryllotalpa – turkuć podjadek

 

Systematyka

Turkuć podjadek (Gryllotalpa gryllotalpa Linnaeus, 1758) chociaż na to nie wygląda, spokrewniony jest ze świerszczami i pasikonikami. Należy do rodziny turkuciowatych (Gryllotalpidae), liczącej nieco ponad 40 gatunków. Łacińska nazwa turkucia – Gryllotalpa – jest zbitką dwóch słów łacińskich: Gryllus – świerszcz i Talpa – Skret, co doskonale oddaje jego osobliwy wygląd, przypominający bardziej kreta niż świerszcza.

Długość życia

W naszych warunkach klimatycznych cykl rozwojowy tego owada trwa zwykle 2 lata. W hodowli może dożyć nawet 4 lat.

Wygląd

Duży owad prowadzący podziemny tryb życia. Ubarwiony brązowo-czarno, ciało pokryte delikatnymi włoskami. W oczy rzucają się duże odnóża przednie, przekształcone w łopatowate odnóża grzebne. Bardzo duże przedplecze. Skórzaste pokrywy krótkie, natomiast błoniaste skrzydła są w pełni rozwinięte. Długie przysadki odwłokowe. Turkuć podjadek osiąga długość do 6 cm.

Występowanie

Szeroko rozprzestrzeniony w niemal całej Europie. Niestety występuje coraz rzadziej.

Cechy szczególne

Gleba jest specyficznym środowiskiem życia, zwłaszcza ze względu na dużą gęstość. Podstawowym warunkiem zamieszkiwania pod powierzchnią ziemi jest więc obłe i wydłużone ciało, bez wystających części , które utrudniałyby jedynie poruszanie się. Najlepiej chyba przystosowanymi do życia w glebie organizmami są dżdżownice i wolno żyjące nicienie, których budowa umożliwia przeciskanie się pomiędzy cząsteczkami gleby. Inne, bardziej masywne organizmy (takie jak turkuć podjadek) muszą posługiwać się kończynami do odgarniania przeszkód. Nic więc dziwnego, że przednie kończyny tego owada przekształciły się w potężne „łopaty”, służące mu do torowania sobie drogi. Większe przeszkody np. korzenie jakiejś rośliny) przecina zębatymi wyrostkami na krawędziach dwóch sąsiadujących i ruchomo ze sobą połączonych członów przednich nóg. Grubsze korzenie owad przegryza aparatem gębowym.

Aktywność

Raczej nocna, zwłaszcza podczas okresu godowego.

Biotop

Zamieszkuje obszary o luźnych glebach, w których z łatwością może kopać swoje podziemne chodniki. Preferuje miejsca o charakterze ruderalnym, zwłaszcza na piaszczystych glebach.

Terrarium

Potrzebne jest terrarium raczej o większej powierzchni dna niż wysokości; potrzebna pokrywa. Jego dno wysypujemy grubą (ok. 15 cm) warstwą ziemi ogrodniczej lub piasku (najlepiej wymieszać oba te rodzaje gleby). Dla ozdoby można posadzić kilka roślin jak kępy wiechliny rocznej (gatunek trawy) lub wysiać w nim np. marchew, które będą stanowić zarazem pożywienie dla naszych podopiecznych.

Wielkość terrarium

Możliwie o jak największej powierzchni dna i niezbyt wysokie.

Oświetlenie

Nie jest konieczne.

Temperatura

Pokojowa.

Wilgotność

Niska. Turkucie podjadki zamieszkują raczej suche tereny, więc terrarium z nimi można zraszać co tydzień.

Żywienie

Turkucie słyną z podgryzania podziemnych części roślin, za co są szczególnie tępione przez właścicieli ogrodów. Ich szkodliwy wpływ na uprawy jest jednak znacznie przesadzony – oprócz korzeni i podziemnych bulw owady te często zjadają drobne bezkręgowce żyjące w glebie.

Dymorfizm płciowy

Płeć u turkuci można rozpoznać tylko wówczas, gdy słyszymy „pieśń miłosną” tych owadów – samce ćwierkają znacznie głośniej niż samice.

Rozmnażanie

W naturze okres godowy turkuci podjadków przypada na wiosnę. Wieczorami, ukryte w swych norkach samce przywołują samice, wydając delikatny, regularny ćwierkot. Samica odpowiada mu w podobny sposób, jednak znacznie ciszej. Samce poszukują partnerek podczas lotu. Lot turkucia jest jest niezgrabny, lata nisko nad ziemią ze zwieszonym odwłokiem. Gdy samiec natrafi na samicę ląduje przy wejściu do jej norki i udaje się wraz z nią pod powierzchnię ziemi, gdzie dochodzi do zapłodnienia. Samica pogłębia jeden z własnych korytarzy i formuje na jego końcu komorę lęgową wielkości piłki do tenisa. Jej ścianki wzmacnia lepką śliną. Samica opiekuje się jajami (w liczbie około 500-1000), a początkowo także wylęgiem. Turkucie, tak jak inni przedstawiciele rzędu prostoskrzydłych, przechodzą rozwój prosty, to znaczy larwy są bardzo podobne do osobników dorosłych (imago).

Zimowanie

Zimą można ustawić terrarium w chłodnym miejscu (dolna półka lodówki, piwnica itp. ), by owady zapadły w „sen zimowy”. Odpoczynek taki jest wskazany, ze względu na ich naturalny tryb życia. Zimowanie korzystnie wpływa także na rozmnażanie turkuci. Zimowanie powinno odbywać się od października do maja.

Uwagi

Ze względu na powszechne uznawanie turkucia podjadka za gatunek szkodliwy jest on wciąż tępiony, a jego liczebność zmniejsza się coraz bardziej. Jednocześnie może być on interesującym obiektem obserwacji w domowej hodowli.

Ze względu na sporą liczbę listów, w których proszony jestem o udzielenie porady na temat zwalczania turkuci w przydomowych ogródkach, zamieszczam poniżej kilka metod pozbycia się owada z okolicy, w której nie jest mile widziany: Na rynku znaleźć można wiele preparatów chemicznych przeznaczonych do tępienia turkuci, ja jednak proponowałbym metody „naturalne”. A polegają one na wykopywaniu gniazd z jajami i larwami turkucia (gniazdo dość łatwo zlokalizować – samica podgryza nad podziemną norką wszystkie rośliny, by te usłchy, a tym samym jaja i larwy były lepiej nagrzewane przez promienie słoneczne) i wyłapywaniu osobników imago do naczyń wkopanych równo z dolnym poziomem korytarza. Niezawodnym sposobem wyłapania turkuci jest umieszczenie na jesieni w dołkach głębokości około 20 cm świeżego, końskiego nawozu, włożonego do doniczek bądź innych pojemników. Znęcone zapachem, z pewnością gromadnie przybędą, by tam przezimować.

 

Opracowanie i źródła informacji
Opracował Łukasz Marcin.