Draco volans - smok latający*, drako latający**

Draco volans – smok latający*, drako latający**

Draco volans – smok latający*, drako latający** – młody osobnik

Draco volans – smok latający*, drako latający**

Nazewnictwo

Zalecamy używanie samej nazwy łacińskiej *. ** – nazwa bezpośrednio tłumaczona z języka angielskiego, dotyczy jednak całego rodzaju Draco.

Wygląd

Wielkość tych gadów waha się od 19 nawet do 25 cm Zwykle samce są mniejsze od samic. Charakterystyczną cechą jest występowanie u tych gadów „skrzydeł” po bokach ciała czyli błony lotnej rozpiętej na 5-7 parach z żeber rzekomych. Odpowiednie mięśnie pozwalają napinać lub „składać” błonę wzdłuż boków ciała.

Barwa ciała Drako jest zwykle brązowa lub zielona. Dymorfizm płciowy jest widoczny – podgardle samców jest zwykle pomarańczowe lub jasno żółte, u samic worek podgardzielowy jest mniejszy koloru szarego lub jasno-niebieskiego. Wygląd błony lotnej jest różny u poszczególnych podgatunków Draco volans – niektóre do złudzenia przypominają skrzydła motyli: przy ciele kolor żółty, na dole czerwień, na końcu „skrzydła”” biały i czarny i na całej długości występują czarne kropki, u niektórych podgatunków spotykane są błony jednolicie żółte ze słabo widzialnym szarawym deseniem.

Występowanie

Draco volans występuje na Sumatrze, Jawie, Półwyspie Malajskim, Borneo, w lasach tropikalnych Południowych Indii i Azji. Istnieje około 15 podgatunków Draco volans:

nominalny występuje na Jawie i Bali,
Draco volans boschmai – Sumatra, Komodo,
Draco volans reticulatus – Filipiny,
Draco volans sumatranus – Półwysep Malajski, Borneo, Sumatra,
Draco volans timorensis.

Agamy te spędzają całe życie w koronach lasów tropikalnych, czasem również na plantacjach, przemieszczając się pomiędzy drzewami wykonując długie „loty” – umożliwiają im to błony lotne czyli duże fałdy skórne rozpięte po bokach ciała na długich żebrach rzekomych. Wykonując skok jaszczurka rozkłada błony lotne najpierw ostro nurkując, następnie wchodzi w lot szybujący, podchodząc do lądowania zmienia kąt lotu ustawiając się głową do góry, wytraca prędkość i ląduje na tylnych łapach. Są w stanie również zmieniać kierunek szybowania precyzyjne lądując, bądź omijając przeszkody. Najdalszy zanotowany lot drako wynosił 60 metrów. Samice schodzą na ziemię w celu złożenia jaj, samce w ogóle nie opuszczają drzew. Jest to gatunek dość pospolity i nie jest zagrożony wyginięciem. Na szczęście w przeciwieństwie do wielu innych agam nie są zjadane przez ludzi. Przez długi okres uważane były przez filipińskich mieszkańców za trujące co nie jest prawdą.

Przeczytaj też Lycosa singoriensis - tarantula ukraińska

Żywienie

Agamy te są jaszczurkami owadożernymi i żywią się głównie mrówkami i termitami. W niewoli można je karmić małymi świerszczami, muchami domowymi i również niezbędne jest podawanie im mrówek. Drako latające są znane z tego, że zwykle czekają, aż jedzenie samo do nich przyjdzie: „siadają” w pobliżu pnia drzewa i czekają, aż mrówka (czy inny owad) sama do nich podejdzie i znajdzie się na tyle blisko by nie musiały się ruszać by ją pochwycić.

Terrarium

Drako latające z uwagi na swój tryb życia potrzebują dużego, przestronnego terrarium tropikalnego. Minimalna wielkość dla pary to 400x70x200 cm. Bardzo ważne podczas „dekoracji” terrarium jest stworzenie tym gadom warunków jak najbardziej zbliżonych do naturalnych – nie może zabraknąć konarów do wspinania się, miejsc do wygrzewania się oraz kryjówek. Bardzo ważne jest by znajdowała się też płytka miska z czystą wodą. Ważne jest też codzienne zraszanie terrarium, które umożliwia utrzymanie właściwej wilgotności oraz spijanie przez agamy kropel wody z roślin i konarów tak jak to robią w naturalnym środowisku. Koniecznym elementem wyposażenia jest też świetlówka UV oraz promiennik ciepła pod którym zwierzęta będą się wygrzewały.

Zachowanie

Jaszczurka ta jest najbardziej aktywna między 8 a 11 godziną, potem od 13 do wieczora. Pomiędzy 11 a 13 agamy te robią sobie przerwę od normalnej aktywności. Najbardziej charakterystyczną cechą jest oczywiście zdolność do „lotu” co jest związane również ze wspinaniem się i skakaniem. Podczas skoku rozkłada swoje „skrzydła” i szybuje do ziemi – zasięg takiego skoku ogranicza się zwykle do ok. 8 metrów, inne zachowanie obserwujemy gdy Drako szykuje się do lotu: przed lotem obraca się ustawiając się głową w dół. Szybowanie jest u tych gadów tylko sposobem zwykłej lokomocji, nie stosują jej nigdy w przypadku zagrożenia przez drapieżnika – w wypadku zagrożenia wspinają się. Lot jest też niemożliwy w wypadku deszczu lub wietrznej pogody.

Przeczytaj też Acanthosaura lepidogaster

Jeśli samiec spotka innego drako lub inną jaszczurkę możemy zaobserwować 5 różnych typowych zachowań:

częściowe pokazywanie worka podgardzielowego;
częściowe pokazanie „skrzydeł”;
zaczynają się kiwać;
całkowicie pokazują worek podgardzielowy i błony lotne;
krążą wokół samicy

Samce są zwykle dużo bardziej aktywne w ciągu dnia niż samice, większość jest bardzo terytorialna. Takie terytorium zawiera zwykle kilka drzew i oczywiście żyjące na nich samice. Będą walczyć z innymi samcami nie posiadającymi własnego terytorium.
Latające smoki są wyjątkowo zwinne i bardzo trudno jest je złapać.

Rozmnażanie

Nie wiadomo kiedy dokładnie występuje okres godowy, przyjmuje się, że w grudniu i styczniu (w niektórych źródłach przyjmuje się, że samice mogą składać jaja kilka razy w roku), wtedy można zaobserwować u samców (czasami również u samic) ciekawe zachowania: pokazywanie barw błon lotnych, wykonywanie kołyszących ruchów całego ciała. Samiec również będzie pokazywał swój worek podgardzielowy i przed kopulacją będzie okrążał samicę. Po kopulacji samica buduje gniazdo do złożenia jaj – pyskiem tworzy w glebie niewielki otwór. Złoży tam do 5 jaj i następnie przykryje je ziemią. Zwykle przez następne 24 godziny pilnuje gniazda. Temperatura inkubacji powinna wynosić 24-26°C w ciągu dnia i 20-22°C nocą, przy takiej temperaturze młode wylęgają się po ok. 60-68 dniach.

Agata