Choroby odzwierzęce i podstawy higieny u gadów

Choroby odzwierzęce i podstawy higieny u gadów

Większość jeśli nie wszystkie gady są nosicielami salmonelli, która okresowo albo ciągle jest wydalana wraz z kałem. Badania wykazały że 85% żółwi, 77% jaszczurek i 92% węży jest nosicielem jednego z 2000 serotypów bakterii z rodzaju Salmonella. Salmonella spp. w większości przypadków nie wywołuje żadnych objawów chorobowych u gadów, ale może wywoływać ciężką chorobę u ludzi.

Salmonella łatwo przenosi się z gadów na ludzi. A żeby doszło do przeniesienia salmonelli z gadów na ludzi musi dojść do zakażenia drogą pokarmową. Najczęściej ma to miejsce w przypadku gdy po kontakcie z gadami bądź kontakcie z powierzchniami zanieczyszczonymi odchodami gadów nie zostaną należycie umyte ręce lub zostanie zanieczyszczona kałem żywność.

Większość zdrowych ludzi ma codziennie kontakt z bakteriami salmonella i innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi, ale dzięki sprawnemu systemowi odpornościowemu i faktowi kontaktu z małą ilością drobnoustrojów nie zaczyna chorować. Te osoby, które zostały zarażone salmonellą zwykle przechodzą łagodną chorobę charakteryzującą się biegunką, gorączką i bólami brzucha. W takim przypadku jest to schorzenie dosyć niegroźne jednakże może dojść do przedostania się bakterii do układu krwionośnego, szpiku kostnego i układu nerwowego, prowadząc do ciężkich a czasem śmiertelnych chorób. Takie powikłania mogą wystąpić u dzieci, u osób starszych oraz u osób z obniżoną odpornością (po przeszczepie szpiku kostnego, u osób z cukrzycą, chorych na AIDS, i osób po chemioterapii)

Niestety salmonelli nie można wyeliminować z przewodu pokarmowego gadów. Próby leczenia antybiotykami w celu zwalczenia salmonelli są nieskuteczne a dodatkowo mogą prowadzić do wytworzenie szczepów odpornych na dany antybiotyk. Próby wyhodowania albo identyfikacji zwierząt, które są wolne od salmonelli również były nieskuteczne (możliwość okresowego wydalania salmonelli z kałem), dlatego badania kału w celu wykazania, że dany osobnik jest wolny od salmonelli są niewskazane.

Gady mogą być źródłem innych mikroorganizmów, które wywołują choroby o objawach podobnych do salmonelli:

• Aeromonas
• Campylobacter
• Citrobacter
• Coccidia
• Clostridium
• Corynebacterium
• Edwardsiella tarda
• E. coli Enterobacter
• Enterobacter
• Klebsiella
• Leptospira
• Mycobacterium
• Neisseria
• Pasteurella
• Pentastomiasis
• Plesiomonas
• Proteus
• Serratia
• Staphylococcus
• Streptococcus
• Yersinia

Gady mogą być również źródłem innych chorób:

• Amebioza
• Anisakidoza
• Wąglik
• Babeszjoza
• Bartonella spp.
• Blastomyces dermatides
• Bordetella bronchiseptica
• Bruceloza
• Campylobacter spp.
• Choroba kociego pazura
• Chlamydia psittaci
• Coccidia
• Cryptosporidium spp.
• Cysticerkoza
• Cytomegalovirus
• Grzybice skórne
• E. coli
• Echinococcoza
• Ehrlichioza
• Różyca
• Giardioza
• Listerioza
• Influenza
• Leptospiroza
• Choroba z Lyme

Na szczęście postępowanie zgodnie z podstawowymi zasadami higieny uniemożliwia rozprzestrzenianie salmonelli i innych mikroorganizmów. Do tych podstawowych zabiegów zaliczamy:

– Noszenie rękawiczek lub każdorazowe dokładne mycie rąk ciepłą wodą z mydłem po: każdorazowym kontakcie z gadami, czyszczeniu klatek i wyposażenia oraz po kontakcie z odchodami gadów.

– Uniemożliwienie gadom dostępu do kuchni, pokoi jadalnych oraz miejsc gdzie jest przygotowywana żywność.

– Nie używanie zlewozmywaków, blatów kuchennych oraz umywalek lub wanien do kąpieli albo mycia klatek, misek bądź basenów. Także należy uniemożliwić gadom dostęp do umywalek i wanien oraz wszelkich obszarów, w których kąpane są niemowlęta. Do tych wszystkich zabiegów oraz kąpieli gadów można używać plastikowych misek i wanien a zużytą wodę należy wylać do toalety.

– Zawsze myć naczynia na pokarm i wodę ciepłą wodą z mydłem oraz dezynfekować je za pomocą np.: chlorhexydyny. (należy pamiętać ,że przed ponownym użyciem naczynia trzeba dokładnie spłukać środek dezynfekujący za pomocą czystej wody).

– Nie jeść, nie pić oraz nie palić w czasie kontaktu z gadami, ich klatkami lub wyposażeniem.

– Nie całować gadów oraz nie dzielić się jedzeniem lub piciem.

– Rozważyć trzymanie gadów w ich terrariach lub wydzielić ograniczony teren w mieszkaniu gdzie gady mogą chodzić wolno. Zawsze myć ręce po kontakcie z terenem gdzie gady mają wolny dostęp.

– Kobiety w ciąży, dzieci osoby starsze oraz osoby z osłabioną odpornością są szczególnie narażone na zakażenie albo ciężkie powikłania salmonellozy. Takie osoby powinny przedsięwziąć szczególne środki ostrożności lub unikać kontaktu z gadami.

– Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (USA) zaleca uniemożliwianie dzieciom poniżej 5 lat kontakt z gadami.

– Stowarzyszenie Lekarzy Weterynarii Gadów i Płazów (USA) zalecają właścicielom gadów, którzy mają małe dzieci przedyskutowanie z lekarzami weterynarii oraz lekarzami medycyny kroki mające na celu zminimalizowanie ryzyka zarażenia. Dzieci powinny być pod nadzorem podczas kontaktów z gadami, ażeby uniemożliwić im wkładanie do ust rąk bądź przedmiotów z którymi gady miały kontakt. Gady nie powinny być trzymane w dziecięcych ośrodkach takich jak: przedszkola lub szkoły.

– Nie używać dla gadów tych samych przedmiotów, które stosuje się do własnego użytku.

– Postępować z zaleceniami lek. wet. co do diety i warunków w jakich trzymane są gady. Zdrowe zwierzę żyjące we właściwym środowisku ma mniejsze „skłonności” do zanieczyszczania środowiska bakteriami Salmonella.

Te zalecenia nie mają na celu odstraszyć od trzymania gadów. Jeśli zachowamy podstawowe środki ostrożności i zdrowy rozsądek ryzyko zarażenia salmonella lub innymi chorobami jest bardzo niskie (z wyjątkiem dzieci i osób z osłabiona odpornością). Gady mogą być bezpiecznie trzymane w domu jednak ich właściciele muszą być świadomi ryzyka i poinformowani jak zmniejszyć ryzyko zarażenia chorobami od gadów.
Cieszmy się hodowlą gadów jednakże nie zapominajmy że podstawy higieny osobistej to nasza najlepsza metoda ochrony siebie i naszych zwierząt przed wieloma chorobami.

 

Opracowanie źródła informacji

Opracował lek. wet. Michał Polok