Problemy pojawiające się po zimowaniu u żółwi z basenu Morza Śródziemnego

Żółwie, które wybudzają się z zimowania z problemami zdrowotnymi, są w bardzo poważnym niebezpieczeństwie. Ich biologia sprawia, że w tym okresie są najbardziej podatne na choroby. Przede wszystkim dlatego, że liczba białych krwinek jest bardzo niska (co zmniejsza zdolność organizmu do zwalczania infekcji) oraz poziom mocznika we krwi jest bardzo wysoki, co spowodowane jest akumulacją toksyn podczas okresu zimowania. Ta kombinacja małej liczby WBC (białych krwinek) oraz wysokiego poziomu mocznika we krwi, w czasie gdy pozostałe układy również nie funkcjonują efektywnie, oznacza że jeśli cokolwiek pójdzie źle, to czasu na leczenie i rozwiązanie problemu jest znacznie mniej, niż normalnie.

Dlatego tak ważne jest by żółwie, u których pojawiły się problemy zdrowotne przy wybudzaniu z zimowania, zostały szybko zauważone, oraz by zostały poddane natychmiastowemu, efektywnemu leczeniu i opiece.

Jest kilka czynników, które należy wziąć pod uwagę przy zimowaniu żółwi. Każdy z nich jest niezwykle ważny dla życia i samopoczucia żółwia.

Temperatura w czasie snu zimowego

Jak dotąd zamarzanie jest największym zabójcą zimujących żółwi. Jeśli temperatura ciała żółwia w czasie trwania snu zimowego, osiągnie poziom zamarzania, doprowadzi to do jego śmierci lub bardzo poważnych uszkodzeń. Nie popełniaj błędu wierząc, że sama izolacja ochroni twojego żółwia- nie ochroni. Co najwyżej spowolni wymianę ciepła. Dłuższe okresy z temperaturą wynoszącą +/- 0°C, zabiją żółwia bez względu na to jak dobrze jest on izolowany. Jedynym wyjściem, by zapewnić pełną ochronę, jest użycie sprawdzonego termometru. Jeśli temperatura spada do niebezpiecznego poziomu, od razu przenieś żółwia do bezpiecznego pomieszczenia. Idealną temperaturą w czasie snu zimowego jest około 5°C.

Czas trawania snu zimowego

W środowisku naturalnym żółwie zazwyczaj zimują przez 8-12 tygodni. Jeśli zimujesz swojego żółwia dłużej, wówczas narażasz go na poważne niebezpieczeństwo. Im mniejszy żółw, tym większe jest ryzyko (mniejsze rezerwy tłuszczu).

Kondycja żółwia

Żółwie chore lub z niedowagą nie powinny być zimowane. Nie przeżyją tego. Zawsze przed zimowaniem dokładnie oceń zdrowie żółwia, by mieć pewność, że zwierzę
a) ma właściwą wagę i
b) nie wykazuje żadnych objawów chorobowych.
Żółwie chore lub z niedowagą będą potrzebowały utrzymania ich w ciągu całej zimy przy odpowiednim oświetleniu i ogrzewaniu, by umożliwić im prawidłowe funkcjonowanie i odżywianie.

Przeczytaj Bezpieczniejsze zimowanie twojego żółwia, gdzie znajdziesz szczegóły dotyczące zalecanych warunków w czasie snu zimowego i bardzo dokładny przewodnik o tym, jak ocenić zdrowie żółwia przed zimowaniem. W Tortoise Trust dostępna jest również bezpłatna broszura (ponad 20 stron). Prześlij średniej wielkości zaadresowaną kopertę zwrotną ze znaczkiem pocztowym, jeśli chcesz otrzymać kopię. Inne tematy zawierają: porady dotyczące diety i karmienia, tropikalne i rzadkie gatunki żółwi, opieka na żółwiem w czasie zimy, karmienie z ręki i karmienie przymusowe, najczęstsze problemy zdrowotne itp.

Niemniej jednak ten artykuł koncentruje się na tym co robić, gdy pojawią się problemy. Po pierwsze, gdy twój żółw „spóźnia się” z wybudzaniem, nie zakładaj, że wszystko jest ok. Sprawdź to natychmiast. Najczęściej żółw chory lub z odmrożeniami nie wybudzi się sam. Pozostawiony bez pomocy padnie. W naszej opinii, żaden żółw nie powinien zimować dłużej niż do końca marca. Jeśli twój żółw nadal „zimuje”, gdy temperatura otoczenia wczesną wiosną wynosi znacznie powyżej 12°C (60° F), może potrzebować niezwłocznej pomocy. Nie zwlekaj. Działaj natychmiast.

Pierwsze kroki

Pierwszą rzeczą, której żółw naprawdę potrzebuje po wybudzeniu się ze snu, jest woda. Nie tylko ze względu na naturalny jej ubytek (naturalne odwodnienie), ale też ze względu na to, że nerki w których toksyny nagromadziły się w czasie zimowego snu, muszą zostać „wypłukane” przez wodę. Przede wszystkim chodzi o kwas moczowy. Jest to biała, krystaliczna substancja, która u odwodnionych żółwi wygląda trochę jak gęsta emulsja do malowania czy nawet jak sproszkowana kreda. U żółwi bardzo odwodnionych, substancja ta może spowodować bardzo poważne uszkodzenie nerek i pęcherza moczowego. Bardzo ważne jest by została ona wypłukana tak szybko jak to jest tylko możliwe. Dlatego na tym etapie picie wody jest dużo ważniejsze niż pobieranie pokarmu.

Wielu ludzi ma problemy ze zmuszeniem żółwia do picia wody – tak naprawdę niemal wszystkie żółwie będą piły wodę, gdy tylko podamy ją w wygodnej formie. Radzimy umieścić całego żółwia w umywalce lub w miednicy, wypełniając ją 1 calem (około 2,5 cm) letniej wody – mniej w przypadku bardzo małych żółwi, nieco więcej dla dużych okazów. Podawanie żółwiowi małego naczynia z wodą nie wydaje się odpowiednio go stymulować do picia, ale właśnie umieszczenie go w wodzie najczęściej przynosi efekty.

Żółw musi być również utrzymywany w cieple. Idealna temperatura wynosi pomiędzy 22°C a 25°C. Gdy temperatury na zewnątrz są niskie, a pogoda pochmurna, bardzo pomocna będzie lampa do wygrzewania, jak na przykład 150W żarówka grzewcza, zawieszona 10 cali (około 25 cm) nad żółwiem- jest bardzo istotne, by utrzymywać takie temperatury, ponieważ przyspieszają one aktywację układu trawiennego żółwia. Po przebudzeniu w ciele żółwia zachodzą pewne zmiany biologiczne, a jedną z najważniejszych jest uwalnianie do krwioobiegu substancji chemicznej zwanej glikogenem, która była magazynowana w wątrobie. Zapewnia to dodatkową energię i daje żółwiowi „początkowy doping”. Trzeba rozpocząć karmienie zanim glikogen się wyczerpie, bo zwierzę podupadnie na zdrowiu. Poziom glikogenu można sztucznie podnieść poprzez dodanie do wody roztworu glukozy (2 łyżeczki na 250 ml roztworu) – podajemy 10 – 20 ml dziennie dla zwierzęcia średniej wielkości. Nie można kontynuować tej terapii bez końca, bo prowadzi to do niebezpiecznie wysokiego poziomu glukozy we krwi.

Wszystkie żółwie powinny zacząć jeść przed upływem TYGODNIA od zakończenia zimowania. Jeśli nie jedzą, to:

• Mają problem ze zdrowiem
• Jest problem z warunkami utrzymywania

Jeśli twój żółw nie je samodzielnie przed upływem tygodnia od obudzenia się, nie zwlekaj i skonsultuj się z weterynarzem, który specjalizuje się w leczeniu i fizjologii gadów. Poszukaj przyczyn problemu i nie zadowalaj się nieokreśloną terapią „zastrzyków witaminowych”. Zawsze jest logiczna przyczyna, z powodu której żółw uporczywie odmawia jedzenia, a akurat ogólne niedobory witamin są tu wysoce mało prawdopodobne jako przyczyna. Dobre techniki diagnostyczne połączone ze zrozumieniem metabolizmu gadów i jego funkcjonowania, niezmiennie prowadzą do satysfakcjonującej odpowiedzi.

Przeczytaj Bezpieczniejsze zimowanie twojego żółwia o czym wspominaliśmy wcześniej, aby poznać więcej szczegółów na temat najczęstszych problemów zdrowotnych. Tymczasem, kolejny punkt dotyczy przypadków przemrożonych żółwi (żółwi uszkodzonych przez mróz).

Zamarznięte żółwie / uszkodzenia spowodowane mrozem

Większość żółwi, które poddawane są niemal zerowym temperaturom, umiera. Te poddane niewielkim przymrozkom mogą przeżyć. Najczęstszym rezultatem zbyt niskich temperatur są urazy fizyczne.

Najczęściej spotykanym problemem jest utrata wzroku w wyniku przemrożenia oczu. Uszkodzeniu może ulec soczewka lub siatkówka, konsekwencją czego jest pogorszenie wzroku, nawet do całkowitej ślepoty. Żółwie z uszkodzonym wzrokiem zachowują się nienaturalnie:

• Mogą być mało nieruchliwe. Gdy się poruszają, mogą obijać się o przedmioty lub nie rozpoznawać jedzenia.
• Mogą nie reagować na wzrokową stymulację, np. machanie ręką przed oczami może nie wyzwalać reakcji chowania głowy do pancerza.
• Żółwie z uszkodzonym wzrokiem nie odżywiają się samodzielnie.
• Żółw może poruszać się w kółko lub trzymać głowę pod niecodziennym kątem.

Jeden czy więcej z powyższych symptomów może pojawić się w różnej kombinacji. Jeśli ostatniej zimy zimowałeś swojego żółwia w ogrodowej szopie, na przykład w czasie trwania dużych mrozów, a teraz wykazuje powyższe symptomy, to jest wielce prawdopodobne, że doznał uszkodzeń wzroku w wyniku przemrożenia. Zwróć uwagę na to, że tego typu uszkodzenia oczu wymagają diagnozy eksperta- bez prawidłowego badania, przy użyciu odpowiedniej aparatury, wygląd oczu może wydawać się absolutnie normalny.

NATYCHMIAST ZABIERZ SWOJEGO ŻÓŁWIA DO WETERYNARZA I POPROŚ O PRZEPROWADZENIE BADANIA WZROKU. BADANIE PRZY URZYCIU OFTALMOSKOPU (WZIERNIK OCZNY) NAJCZĘŚCIEJ DAJE MOŻLIWOŚĆ NATYCHMIASTOWEGO ROZPOZNANIA OCZU USZKODZONYCH PRZEZ MRÓZ.

Rokowania są bardzo różne. W niektórych przypadkach do całkowitej poprawy dochodzi dość szybko, niekiedy może to trwać latami. Czasami do całkowitej poprawy nie dochodzi wcale. Bardzo dużo zależy od stopnia i rozmiaru uszkodzeń.

Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach

Odwodnienie stanowi największe zagrożenie. My używamy roztworu Hartmann’ a, znanego także jako mleczanowy roztwór Ringera, który podajemy doustnie w ilości 5% całkowitej masy ciała dziennie w przypadkach poważnego odwodnienia, zmniejszając ilość gdy pojawia się oddawanie moczu i przywrócona zostaje równowaga elektrolitów. Niewątpliwie pomagają także duże dawki witaminy A, szczególnie w przypadkach uszkodzeń siatkówki i (w mniejszym stopniu) w przypadkach katarakty na soczewkach (polecany jest ABIDEC).

Dalsza opieka

Czasami jest tak, że konieczne staje się zastosowanie karmienia przymusowego lub przymusowego – ręcznego; szczególnie gdy dochodzi do uszkodzenia wzroku lub gdy żółw z innego powodu nie jest w stanie pobierać pokarmu samodzielnie. Na szczęście dla żółwi nie jest to tak przykre jak dla ssaków, a z punktu widzenia właściciela procedura ta jest zarówno bezpieczna jak i całkiem prosta. Karmienie na siłę klasyfikujemy w trzech podstawowych stadiach; karmienie ręczne, które jest tylko zachęcaniem do normalnego jedzenia; karmienie strzykawką, które jest mniej czasochłonne i można tu zastosować pokarmy alternatywne; i w końcu karmienie przy pomocy zgłębnika żołądkowego, gdzie pół płynna substancja jest wprowadzana bezpośrednio do przewodu pokarmowego, ponieważ zgłębnik jest przesuwany przez gardło zwierzęcia.

Karmienie przymusowe – ręczne

Idealne w przypadku zwierząt, które nie są w poważnym stanie i dla których zachęta do pobierania jedzenia jest tym czego potrzebują. Jest to często bardzo skuteczne w przypadkach, gdy zwierzęta mają uszkodzony wzrok. Odpowiednie pokarmy: plasterki jabłka, gruszki, ogórka i melona delikatnie przyprószone 'VIONATE’ lub 'ACE-HIGH’. Technika: po prostu otwórz żółwiowi paszczę i umieść w niej jedzenie. By otworzyć żółwiowi paszczę skutecznie i bezpiecznie, po prostu mocno chwyć zwierzę za uszami i szczęką kciukiem i drugim palcem tej samej ręki i mocno otwórz dolną szczękę za pomocą kciuka i pierwszego palca drugiej dłoni.

Karmienie strzykawką

Poproś weterynarza o 5 ml lub 10 ml strzykawkę. Czasem odpowiednie strzykawki są sprzedawane w sklepach zoologicznych jako sprzęt do karmienia piskląt. Metoda ta może być używana w połączeniu z karmieniem ręcznym (powyżej). Odpowiednie pokarmy: zmiksowane owoce – idealne są gotowe posiłki dla dzieci. Do tego można dodawać 'VIONATE’ albo inne suplementy witaminowe. Technika: otwórz pysk żółwia ręcznie (jak wyżej) i wstrzykuj mu małe ilości jedzenia na język, by naturalnie połknął.

Karmienie przy pomocy zgłębnika żołądkowego

Wydaje się to bardziej drastyczne i trudne niż jest w rzeczywistości. Jednakże trzeba uważać, by
a) nie wywołać urazu psychicznego oraz
b) nie rozprzestrzenić infekcji.
By uniknąć pierwszej rzeczy należy działać wolno i delikatnie, by uniknąć drugiej należy dokładnie sterylizować wszystkie narzędzia w Miltonie lub 'BETADINE’. Metoda ta jest bezcenna w przypadku bardzo osłabionych lub chorych żółwi, które nie są w stanie połykać lub które potrzebują dostarczenia pokarmu najszybszą drogą. Używając tej metody można stosować specjalne diety oraz starannie kontrolować precyzyjne ilości pobranego pokarmu. Możliwe jest także dostarczenie witamin, leków i innych substancji w dokładnie takich ilościach, jakie są wymagane. Odpowiednie pokarmy: płyny takie jak czysta woda, woda zawierająca rozcieńczone preparaty witaminowe takie jak 'VIONATE’, 'ABIDEC’ lub 'ACE-HIGH’. Można także podawać pół płynne pokarmy takie jak gotowe owocowe pokarmy dla dzieci, jeśli trzeba to z witaminami.

Jesteśmy przeciwni podawaniu 'COMPLAN’ czy innych podobnych pokarmów wysokobiałkowych bazujących na mleku, nawet w przypadkach bardzo poważnego niedożywienia. Często odnotowywaliśmy poważne efekty uboczne przy stosowaniu tego typu preparatów, prawdopodobnie związane z nietolerancją laktozy przez niektóre zwierzęta, a w innych przypadkach podejrzewaliśmy, że wysokobiałkowy wkład spowodował uszkodzenia wątroby i nerek. W każdym razie rehabilitowaliśmy tak wiele zwierząt z ekstremalną niedowagą i niedożywionych bez używania takich pokarmów, że szczerze mówiąc nie widzimy potrzeby ich stosowania. Nasza ogólna polityka dotycząca WSZYSTKICH pokarmów to NISKA zawartość białka, DUŻO witamin i minerałów, MAŁO tłuszczu i DUŻE bogactwo błonnika. Jest to najbardziej zbliżonego diety żółwi żyjących na wolności, a my stajemy się coraz bardziej przekonani, że nadmierne karmienie na siłę nienaturalnymi substancjami jest jedną z przyczyn powodujących, że wiele osób doświadcza wysokiej śmiertelności w takich przypadkach, podczas gdy nasze doświadczenie wskazuje, że takie żółwie zazwyczaj szybko wracają do zdrowia. Technika: najlepiej jeśli zobaczysz jak to się robi, zanim spróbujesz to zastosować. Technika jest następująca:

Zaopatrz się w strzykawkę 5 lub 10 ml oraz w cewnik. Przytnij cewnik i przytwierdź do strzykawki (długość rurki = troszkę więcej niż połowa długości żółwia). Lekko posmaruj olejem roślinnym. Umieść żółwia w prawie pionowej pozycji, wyciągnij mu szyję i głowę w całkowicie prostej linii. Delikatnie i powoli wprowadzaj rurkę do gardła, ostrożnie omiń tchawicę, która jest umiejscowiona tuż za językiem. Delikatnie i powoli wstrzyknij zawartość strzykawki do żółwia.

Ilość jedzenia, która powinna zostać wprowadzona w ten sposób, była powodem sporów. Nasza ogólna rekomendacja została zamieszczona poniżej. Te cyfry zostały wyciągnięte z naszych zapisków dotyczących kilku setek zwierząt i wierzymy, że są naprawdę prawidłowe. Czasem podawane cyfry są wielokrotnie wyższe od naszych, jednak według nas takie przekarmianie może się okazać niezwykle niebezpieczne, szczególnie dla zwierzęcia chorego i stosunkowo nieaktywnego.

• BARDZO MAŁE ŻÓŁWIE: między 75 – 120 mm długości – 2 ml dwa razy dziennie pół stałego jedzenia.
• MAŁE ŻÓŁWIE: między 150 – 180 mm długości – 3-4 ml dwa razy dziennie pół stałego jedzenia.
• ŚREDNIE ŻÓŁWIE: między 180 – 220 mm długości – 4-5 ml dwa razy dziennie pół stałego jedzenia.
• DUŻE ŻÓŁWIE: między 220 – 260 mm długości – do 10 ml dwa razy dziennie.
• Ewentualnie podawaj 10 ml na kg masy ciała na 24 h plus płyny.

Pamiętaj, że jest to jedynie przybliżony przewodnik. Jeśli żółw głodował przez długi czas przed rozpoczęciem karmienia zgłębnikiem, początkowo ogranicz ilość podawanego pokarmu. Dodatkowo powinno się dostarczać płyny; najlepiej zachęcać żółwia, by pił samodzielnie. W przypadku poważnego odwodnienia, zacznij od podawania ilości płynu stanowiącej 4 – 5 % masy ciała dziennie. Jeśli występuje obrzęk (bufiastość lub opuchlizna) i nie obserwujemy oddawania moczu, trzeba zredukować ten poziom i poprosić o radę eksperta; może być konieczne podanie środka moczopędnego, jeśli funkcjonowanie nerek zostało uszkodzone. Najczęstszą przyczyną zaburzeń układu moczowego jest nagromadzenie stałej formy kwasu moczowego, który dosłownie blokuje nerki. Najskuteczniejszą terapią jest kombinacja środka moczopędnego i ustnie podanego roztworu Hartmanna, wspomagana przez codzienne kąpiele w ciepławej wodzie i fizjoterapię tylnych nóg.

WAŻNE: pokarmy dla psów i kotów, oparte na mięsie, pod ŻADNYM POZOREM nie mogą być podawane żółwiom z basenu Morza Śródziemnego, które są naturalnymi roślinożercami. W naturze zwierzęta te żywią się ziołami, trawą i 'chwastami’; zawartość w tych roślinach białka/protein i tłuszczu jest niska. Nerki żółwi nie są zdolne do radzenia sobie z mocznikiem zawartym we krwi, gdy jego poziom bardzo wzrasta przy spożyciu wysokobiałkowego pokarmu. Wątroba żółwi podobnie nie radzi sobie dobrze z dietą bogatą w tłuszcze.

Specjalne preparaty witaminowe jak 'VIONATE’, 'ACE-HIGH’ i 'NUTROBAL’ są dostępne u niektórych lekarzy weterynarii, lub w razie problemów z ich zdobyciem, na Tortoise Trust, przez zamówienie mailem. 'ABIDEC’ jest wysoce skutecznym suplementem witaminy A, dostępnym w większości aptek na High Street.

 

The Tortoise Trust 1994

Oryginalny tekst A. C. Highfield, tłumaczenie Marcin Twardosz „Edi”

[od tłumacza: podziękowania dla Azazelli za pomoc w tłumaczeniu]