Python molurus – pyton tygrysi

Python molurus – pyton tygrysi

Gatunek opisał jako pierwszy Carl Linnaeus w 1758 roku.

Nazewnictwo

Nazwa angielska: Indian Python, Black-tailed python, Indian rock python, pozostałe nazwy w podgatunkach

Nazwa niemiecka: Der Tigerpython

Nazwa czeska: Krajta tygrovitá

Synonimy

• Coluber Molurus LINNAEUS 1758: 225
• Boa Ordinata SCHNEIDER 1801: 260
• Boa Cinerea SCHNEIDER 1801: 270
• Boa Castanea SCHNEIDER 1801: 272
• Boa Albicans SCHNEIDER 1801: 274
• Boa Orbiculata SCHNEIDER 1801: 276
• Coluber Boaeformis SHAW 1802: 511
• Python bora DAUDIN 1803: 236 (nom. subst. pro Boa orbiculata)
• Python tigris DAUDIN 1803: 241 (nom. subst. pro Boa castanea)
• Python bivittatus KUHL 1820: 94
• Python Jamesonii GRAY 1842
• Python molurus — GRAY 1842
• Python molurus — DUMÉRIL & BIBRON 1844: 417
• P.[ython] trivittatus JERDON 1854: 526 (in error for Python bivittatus KUHL)
• Python molurus — BOULENGER 1893: 87
• Python molurus var. ocellatus WERNER 1899: 24
• Python molurus var. intermedia WERNER 1899: 24
• Python molurus var sondaica WERNER 1899: 24
• Python molurus — WALL 1921: 48
• Python molurus pimbura DERANIYAGALA 1945
• Python molurus — MCDIARMID, CAMPBELL & TOURÉ 1999: 177
• Python molurus molurus — BARONE 2004

Systematyka

Domena	Eukaryota – eukarionty
Królestwo	Animalia – zwierzęta
Typ	Chordata – strunowce
Podtyp	Vertebrata – kręgowce
Gromada	Sauropsida – zauropsydy
Podgromada	Diapsida – diapsydy
Nadrząd	Lepidosauria – lepidozaury
Rząd	Squamata – łuskonośne
Podrząd	Serpentes – węże
Infrarząd	Alethinophidia
Rodzina	Pythonidae – pytony
Rodzaj	Python
Gatunek	Python molurus – pyton tygrysi (Linnaeus, 1758)

Długość życia

Do około 25 lat (maksymalnie 37). Oczywiście m.in. złe warunki środowiskowe, nieprawidłowe żywienie i przebyte choroby znacznie wpływają na skrócenie długości życia tego pytona w warunkach niewoli.

Wygląd

Posiada silne masywne ciało, głowa dobrze wyodrębniona od reszty ciała. Na górnej i dolnej wardze zauważamy szereg otworów, są to ujścia jamek termoreceptorowych. Dzięki tym termoreceptorom wyczuwają one różnice temperatury miedzy otoczeniem a ciałem ofiary i precyzyjnie ja odnajdują w całkowitej ciemności (podobne narządy jamki policzkowe posiadają grzechotniki), oraz pionowe źrenice. Podstawowy deseń to jasno lub ciemnobrązowe, nieregularne duże plamy oddzielone od siebie cienkimi, jasnożółtymi pręgami. Plamy są jaśniejsze w części centralnej, ciemniejsze zaś przy krawędziach. Łuski brzuszne są jasne, szaro-żółte; bez wzoru lub z delikatnym nakrapianiem. Poszczególne podgatunki różnią się intensywnością i jasnością tych plam tworzących podstawowe umaszczenie.

W zależności od podgatunku osiąga przeważnie od 3,5 do 6m długości. Python molurus molurus dorasta do 4 – 4,5 m, zaś Python molurus bivittatus do 6 m.

Podgatunki

Znane są dwa podgatunki pytona tygrysiego:

1. Pyton tygrysi jasnoskóry* (Python molurus molurus)
   Niegdys rozrozniano podgatunki P. molurus molurus i P. molurus pimbura jednak uznano, ze roznica miedzy nimi jest na tyle mala, ze uznawane sa w tej chwili jako jeden podgatunek. Zamieszkuje wschód Pakistanu, Indie, Nepal i Cejlon (Sri Lanka). Uwaga! Ten podgatunek znajduje się w Aneksie A UE oraz w I załączniku Konwencji Waszyngtońskiej!
   • Nazwa polska: Pyton tygrysi jasnoskóry*
   • Nazwa angielska: Indian Python
2. Pyton tygrysi ciemnoskóry** (Python molurus bivittatus)
   Żyje w Birmie, na południu Chin, w Laosie, Wietnamie, Kambodzy, Malezji i Indonezji.
   • Nazwa polska: Pyton tygrysi ciemnoskóry**, Pyton dwupręgi, Pyton birmański
   • Nazwa angielska: Burmese Python

Występowanie

Patrz podgatunki.

Cechy szczególne

Samica opiekuje się złożonymi jajkami, owija się wokół nich i pozostaje tak aż do wylęgu młodych broniąc swych jajek. W splotach dzięki drżeniom mięśni jest w stanie podnieść o kilka stopni temperaturę ciała (podobnie robi Homo sapiens, gdy mu zimno doskwiera i drży z zimna). Gdy natomiast jest za ciepło poluźnia sploty.

Ciekawostki

Istnieje kilka odmian barwnych. Znane są osobniki albinotyczne (amelanistyczne), „Green”, „Labirynth”, Granite, „hypo” i wiele innych uzyskanych poprzez krzyżowanie osobników o określonych cechach umaszczenia.

Aktywność

Budzi się do życia o zmierzchu i w nocy, ale za dnia gdy w terrarium nie jest zbyt jasno chętnie pełza i poszukuje pokarmu lub trawi długie godziny.

Biotop

Lasy tropikalne, ze względu na dużą masę ciała dorosłe osobniki przebywają na ziemi, najchętniej w pobliżu zbiorników wodnych. Długie godziny spędzają w wodzie, gdzie czyhają na ofiarę przychodzącą do wodopoju. Dobrze pływa i nurkuje. Zanurzenie może trwać nawet do kilkunastu minut.

Terrarium

Jest to duży wąż, więc wymaga odpowiednio dużego pomieszczenia. Terrarium typu tropikalnego powinno być wyposażone w basen o wielkości takiej, by cały wąż mógł się w nim zanurzyć.
Woda musi być czysta, bo basen służyć będzie wężowi także jako wodopój. W basenie też często pytony oddają nieczystości, a uwzględniając wielkość węża i temperaturę w terrarium musimy się ustrzec przed niemiłymi zapachami. Dlatego też basen powinien być zaopatrzony w odpływ ułatwiający szybką wymianę wody w razie jej zabrudzenia. Jako podłoża możemy użyć trocin, mieszaniny trocin z torfem, torfu z piaskiem lub zwykłych gazet lub papierowych ręczników. Należy uwzględnić łatwość wymiany i uzupełniania podłoża w przypadku zanieczyszczenia go odchodami. Konary lub gałęzie umieszczone do wspinania i zrzucania wylinki muszą uwzględniać wielkość i masę węża (4-metrowy osobnik ma masę 35-40 kg). Muszą być one stabilne, by wąż nie doznał uszkodzeń, gdy gałąź się złamie lub przewróci pod ciężarem węża. Ewentualne półki, na których węże będą przebywać także muszą uwzględniać dużą masę zwierzęcia. Kryjówek nie stosujemy, ale jeśli ktoś chce i ma na to miejsce w terrarium umieścić możemy np. przewrócony plastikowy pojemnik na śmieci (do nabycia w marketach budowlanych) lub wydrążony pień.

Wielkość terrarium

Długość terrarium (bez długości i szerokości basenu) to minimum połowa długości węża, a szerokość 1/3 długości węża. Terrarium nie musi być wysokie, bo węże te mało się wspinają. Im większe terrarium tym lepiej dla węża.

Oświetlenie

Cykl 12 godzinny, światło nie może być zbyt intensywne ze względu na nocny tryb życia tego węża. Podczas stymulacji węzy do rozpoczęcia godów skracamy odpowiedni czas oświetlenia terrarium (patrz zimowanie).

Temperatura

W dzień 27-33°C, pod promiennikiem może dochodzić do 35°C, nocą spadek do około 24-26°C. Wąż musi mieć swobodny dostęp do miejsc o różnej temperaturze. Zazwyczaj promiennik umieszczamy w przeciwnym rogu terrarium, co basen. Promienniki i maty grzewcze zabezpieczamy przed poparzeniem się o nie węży.

Wilgotność

Powinna się utrzymywać na poziomie około 65-80%. Zraszamy codziennie terrarium letnią, świeżą wodą. Także duża powierzchnia basenu, gdzie woda ogrzewana jest do temperatury 24-26°C (np. grzałka akwarystyczną o odpowiedniej mocy lub matą grzewczą umieszczoną pod nim) ułatwia utrzymanie odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniu hodowlanym.

Żywienie

Wszelkie zwierzęta ciepłokrwiste w zależności od wielkości i kondycji węża podajemy mu myszy (młodym osobnikom), stopniowo przechodząc na szczury, chomiki, świnki morskie, króliki. Nie gardzą ptakami – „jednodniówkami” kurcząt, gołębiami, kurami. Ptaki często są bezobjawowymi przenosicielami salmonellozy, która u węza może wywołać objawowe zakażenie). Młode karmimy raz w tygodniu, dorosłe osobniki raz na dwa tygodnie lub rzadziej. Węże te są skłonne do otyłości, co wpływa znacząco na wydolność płciowa i jakość i ilość potomstwa. Niektóre osobniki po obfitym posiłku potrafią pościć nawet kilka miesięcy (moja samica potrafiła sobie odmówić posiłku przez 13 miesięcy potem zjadła 3 kury i dwa króliki w ciągu trzech tygodni i znowu pościła przez 8 miesięcy), należy obserwować czy przyczyną braku apetytu nie jest pogorszenie stanu zdrowia węża (objawami może być wychudzenie, wymiotowanie, ospałość i wiele innych).

Dymorfizm płciowy

Samiec posiada zdecydowanie większe pazury odbytowe (długości nawet 1,5 cm). poza tym jedyna metoda jest sondowanie lub wyciskanie.

Rozmnażanie

Osiągają dojrzałość płciową przy długości ciała 2,5 m(samce) i 3 metrów (samice), tzn. w 3 – 4 roku życia. W naturze gody odbywają się od listopada do marca w zależności od obszaru występowania. W terrarium okres ten przypada na koniec listopada początek stycznia. Aby zachęcić węże do podjęcia aktywności płciowej skracamy dzień do 8 godzin i obniżamy nieco temperaturę do poziomu 26°C. Wilgotność może spaść do 65%.
Osobniki rozdzielamy według płci, a po około dwu – trzech dniach od przywrócenia pierwotnych parametrów w terrarium łączymy samice z samcem (samcami) w jego terrarium. Kopulacja odbywa się zazwyczaj nocą i trwa od kilkinastu minut do kilku godzin, może się powtarzać kilkakrotnie w przeciągu paru dni. Po tym czasie samica zjada swoj ostatni posilek. Przez okres „ciąży” trwający około dwa miesiące samica nie pobiera pokarmu, głównie się wygrzewa pod promiennikiem lub przebywa w basenie. Wieczorem po około dwu miesiącach od kopulacji samica składa jaja w splotach swego ciała. Ich ilość jest uzależniona od kondycji i wielkości samicy i sięga nawet 80 sztuk. Jeśli jest nie niepokojona, a warunki w terrarium sprzyjają inkubacji jaj samica opiekuje się nimi do wylęgu (patrz cechy szczególne). Jeżeli samica jest niepokojona lub warunki panujące w terrarium są nieodpowiednie, by sama mogła je wyinkubować, to schodzi ona ze zniesionych jaj. Przenosimy wtedy jaja delikatnie (najczęściej cały pakiet, bo są one pozlepiane) do inkubatora gdzie panuje temperatura 29-31°C i wilgotność 90%. Niektórzy hodowcy stosują inkubacje bez podłoża umieszczając jaja w nylonowej siatce swobodnie przewieszonej nad taflą wody (trzeba dobrze zabezpieczyć jaja by nie wpadły do wody) lub pewnego rodzaju ruszcie. Inni inkubują jaja używając wermikulitu, mchu torfowca, torfu z piaskiem. Inkubacja w takich warunkach trwa około dwóch miesięcy. Młode wężyki wykluwają się z jaj w ciągu dwóch – trzech dni, jeżeli z jakiegoś jaja nie wykluł się młody to należy jajko delikatnie rozciąć, bo być może młody pyton nie ma siły przebić skorupki jaja lub zamarł w późnej fazie rozwoju. Młode pytoniki mają zazwyczaj 50-60 cm. Po tygodniu, dwóch zrzucają pierwsza wylinkę i zaczynają przyjmować pierwszy pokarm małe myszki. Na początku nieco kąśliwe szybko oswajają się do kontaktu z człowiekiem.

Zimowanie

Nie stosuje się typowego zimowania. Hodowcy i literatura sugeruje obniżenie temperatury w terrarium w okresie od września i października, listopada do poziomu 22-26°C. Skracamy także oświetlenie do 8 godzin na dobę, a wilgotność do poziomu 60%.

Uwagi

Jest to piękny wąż, jednak dorastający do znacznych rozmiarów. Z 60 cm wężyka po 4 – 5 latach wyrasta 4 – 5 metrowy kolos o obwodzie ciała większym niż udo mężczyzny. Rodzi to pewne problemy. Po pierwsze tak duży wąż wymaga odpowiednio dużego terrarium, którego nie jesteśmy często zapewnić w domowych warunkach, po drugie tak duży wąż może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego (w USA notuje się kilka razy w roku przypadki uduszenia, głównie dzieci przez pupila – z związku z tym w niektórych stanach jak i państwach zachodnich wprowadzono zakaz trzymania węży powyżej określonej długości (3 metrów) lub wprowadzona odpowiednie zezwolenia na posiadanie tego węża (jak i innych dużych węży). Po trzecie tak duży wąż musi dużo jeść, więc wymaga dużych pokarmów (kury, króliki) lub jednorazowego podania dużej ilości mniejszych zwierząt karmowych (moja 5 metrowa samica potrafiła zjeść jednorazowo 237 kurcząt jednodniówek). Poza wszystkim niektóre osobniki są wyjątkowo agresywne inne potulne jak owieczka (choć nie wszystkie owieczki bywają potulne). Zawsze decydując się na posiadanie tego gatunku pytona należy dobrze przemyśleć tę decyzje.

 

Opracowanie i źródła informacji

Opracował Witold „Wiciu” Borkowski na podstawie własnych doświadczeń i poniższej literatury:
Bartlett P., E. Wagner: Pythons. Barron’s. New York 1997
Bruins E.: Encyklopedie teraristiky. Rebo. Dobrejovice 2001
Coborn J.: Burmese Python. T.F.H Library. 1992
Juszczyk W.: Mały słownik zoologiczny – gady, płazy. Wiedza Powszechna. Warszawa 1978
Kocian M.: Hroznyśi a krajty. Polaris. Frenstat 2000
Przybyszewski C.: Zwierzęta w terrarium. Glob. Szczecin 1986
Szalay F., H. Szalayová: Chovame terariove zvierata. Priroda. Bratislava 1990
Synonimy źródła reptile-database.org