Na talerzu agamy: które owady karmowe najczęściej przenoszą pasożyty?

Podobnie jak powyżej pasożyt ten należy do kokcydiów (Coccidia), jednak nie jest już tak często występującym pasażerem na gapę. Według niektórych badań wykrywany jest w około 1% populacji agam w hodowlach ^[2].

W przeciwieństwie do Isospora amphiboluri, pasożyt ten nie atakuje jelit, lecz nabłonek dróg żółciowych i wątroby, przez co może powodować poważne, często przewlekłe uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Pierwotnie pasożyt ten został opisany w 2009 jako Eimeria pogonae. Oczywiście nazwa gatunkowa pogonae nawiązuje do agam z rodzaju Pogona. Dopiero w 2016 roku w wyniku rewizji przeniesiono go do rodzaju Choleoeimeria, charakterystycznego dla gadów.

Badanie Bereca i wsp. rozpoczęło się od zebrania próbek odchodów agam z potwierdzonym zakażeniem dwoma gatunkami kokcydiów: Isospora amphiboluri i Choleoeimeria pogonae. Z próbek kału wyizolowano pasożyty i podano owadom, mieszając z papką owocową, by zachęcić owady do jedzenia. Wybrano 3 gatunki owadów karmowych reprezentujących różne grupy owadów: świerszcze kubańskie (Gryllus assimilis) reprezentujące grupę świerszczy, karaczany argentyńskie (Blaptica dubia) reprezentujące karaczany oraz larwy drewnojadów (Zoophobas morio) reprezentujące chrząszcze. Na koniec zbadano, czy owady przenoszą pasożyty.

Wyniki prezentują się następująco:

Jak widać najwyższy wskaźnik przenoszenia występuje u świerszczy kubańskich. Jest to też jedyny gatunek, który w znacznym stopniu przenosi oba gatunki kokcydiów.

Skąd takie wyniki? Naukowcy sugerują, że może to mieć związek z czasem jaki upływa od konsumpcji do wydalenia zjedzonych oocyst. U karaczanów i drewnojadów czas trawienia wynosi około 5 godzin, zaś świerszcze trawią pokarm przez około 1,5 godziny. Skrócony czas przebywania oocyst w żołądku świerszczy może zwiększać ich szanse na przetrwanie. Dodatkowo naukowcy zwracają uwagę na fakt, że drewnojady posiadają bardzo wydajne soki trawienne oraz mikrobiom, które są w stanie strawić nawet plastik i tworzywa sztuczne. Takie środowisko może być mało korzystne dla pasożytów.

W badaniu nie wspomniano o warunkach w jakich najczęściej przetrzymywane są poszczególne owady, jednak warto zwrócić uwagę na fakt, że drewnojady trzymamy zazwyczaj w najbardziej suchych warunkach. Karmione otrębami pszennymi i płatkami owsianymi, a ich jedyne źródło wody to najczęściej kawałek jabłka lub marchewki. Karaczany zazwyczaj są uznawane również za najmniej problematyczne, trzymane również w suchych warunkach z miseczką na wodę. W kontraście świerszcze najczęściej wymagają sprzątania pojemnika, wymagają również największych ilości wody w porównaniu z innymi gatunkami. U świerszczy często dochodzi również do kanibalizmu, tym samym pasożyty mogą być przenoszone z jednego osobnika na drugiego.

Podsumowując wyniki badania, warto pamiętać by zachować higienę nie tylko w terrarium agam brodatych i innych gadów, ale również w hodowli owadów karmowych. Należy również pamiętać, by owady karmowe nie miały kontaktu z pozostałościami lub odchodami gadów. Dla przykładu nigdy nie przekładamy raz zaproponowanego owada agamie z powrotem do hodowli karmowej. Gdy agama nie chce zjeść danego owada, warto zostawić go w osobnym pojemniku i podać jakiś czas później. Nie podajemy również tego samego owada drugiej agamie. Także sprzęt, np. pęsety, używany do przenoszenia owadów karmowych nie powinien mieć kontaktu z odchodami gadów. Dobrą praktyką jest również dezynfekcja pęsety po każdym użyciu. Najlepiej jest używać osobnej pęsety do utrzymywania porządku w hodowli i podawania owadów oraz osobnej do sprzątania w terrarium gadów, usuwania starych wylinek, odchodów, przesadzania roślin itd.

W wypadku, gdy posiadamy osobnika, który często choruje być może warto rozważyć zmianę karmówki z świerszczy na karaczany argentyńskie lub tureckie. Drewnojady, pomimo przenoszenia najmniejszej ilości pasożytów mają swoje wady. Z jednej strony ich wartość odżywcza jest mniejsza od karaczanów, z drugiej nie wszystkie gady je dobrze tolerują. Jeśli zdecydujemy się na podawanie drewnojadów, warto pamiętać o zmiażdżeniu im główki przed podaniem (istnieją doniesienia weterynarzy o tym, że drewnojady mogą przegryźć tkanki żołądka^[4]), a także o tym, by nie były to jedyne owady oferowane gadom.