Loading...
[nextpage title=”1. Skorpiony – najczęściej zadawane pytania”]
Opracował: Bartek Gorzkowski. Korekta, aktualizacja, oraz nowe punkty (32-42): Jacek Szubert
[nextpage title=”2. jaką wielkość osiagają skorpiony?”]
Większość gatunków osiąga od 4 do 12 cm.
Za najdłuższy gatunek uznaje się Hadogenes troglodytes (Peters, 1861), którego samce osiągają ponad 21 cm. Spotykane czasem informacje, jakoby gatunek Heterometrus swammerdami (Simon, 1872) osiągał 30 cm długości, nie są w żaden sposób udokumentowane.
Największą wagę osiągają natomiast niektóre wyrośnięte samice Pandinus imperator (C.L. Koch, 1841) – może ona nieznacznie przekraczać nawet 50g.
Najmniejszymi z opisanych gatunków są skorpiony z rodzaju Microtityus (Kjellesvig-Waering, 1966) – dorastają jedynie do 12 mm.
[nextpage title=”3. Jak długo żyją skorpiony?”]
Brak jest szczegółowych danych na ten temat odnośnie większości gatunków. Pewnym jednak wydaje się fakt, iż w hodowlach skorpiony żyją znacznie dłużej, aniżeli na wolności.
Należy przyjąć, że większość gatunków żyje od 2 do 6 lat. Za rekordzistę uważa się Urodacus yaschenkoi (Birula, 1903), który to może dożyć sędziwego wieku 24 lat. Popularny w amatorskich hodowlach Pandinus imperator (C.L. Koch, 1841) w dobrych warunkach żyje zwykle 8 – 10 lat. Samice z rodzaju Hadogenes żyją nawet ponad 20 lat.
[nextpage title=”4. Czy tak jak w przypadku ptaszników samice żyją dłużej?”]
Z reguły tak, choć różnice w tym przypadku nie są tak znaczne jak u ptaszników.
[nextpage title=”5. Ile jest gatunków skorpionów?”]
W chwili obecnej systematyka obejmuje 1909 gatunków, rozmieszczonych w 184 rodzajach, w 15 rodzinach. Z uwagi na skryty tryb życia tych zwierząt pewne jest, że wiele z nich czeka jeszcze na odkrycie i opisanie. Sporo gatunków czeka również na rewizje – cały czas opisywane są nowe gatunki, a istniejące już dzielone lub łączone, według uznania skorpionologów.
[nextpage title=”6. Czy wszystkie skorpiony są jadowite?”]
Tak. Niemniej przyjmuje się, iż tylko około 50 gatunków dysponuje na tyle silnym jadem, aby zagrozić życiu bądź zdrowiu dorosłego człowieka. Szczególnie narażone na działanie jadu skorpionów są dzieci, osoby w podeszłym wieku, z chorym sercem oraz rzecz jasna uczulone (w szczególności na obce białko).
[nextpage title=”7. Jak poznać, ze dany osobnik może być niebezpieczny?”]
Bez znajomości gatunków i pewnego doświadczenia nie da się tego jednoznacznie określić. Ogólnie przyjmuje się zasadę, że im większe i bardziej masywne szczypce, tym słabszym jadem dysponuje dany gatunek. Niemniej od reguły zawsze znajdzie się wyjątek. Tak więc w przypadku nieznanych gatunków zalecana jest szczególna ostrożność.
[nextpage title=”7. Jakie skorpiony mogą być niebezpieczne dla hodowcy?”]
Wśród spotykanych w amatorskich hodowlach szczególną uwagę należy zachować w obchodzeniu się z rodzajami: Tityus (C.L. Koch, 1836), Androctonus (Ehrenberg, 1828), Parabuthus (Pocock, 1890), Buthus (Leach, 1815), Hottentotta (Birula, 1908), Centruroides (Marx, 1890), Mesobuthus (Vachon, 1950) oraz Leiurus (Ehrenberg, 1828).
[nextpage title=”9. Co zrobić gdy skorpion ukłuje?”]
Zachować spokój, wypić wapno. Można zastosować dostępne w aptekach medykamenty wskazane przy ukąszeniach owadów. W przypadku silnie jadowitych skorpionów natychmiast wezwać pomoc medyczną. Generalnie ukłucia większości skorpionów powodują podobne skutki jak ukąszenia ptaszników. Nawet gdy ukłuje nas potencjalnie niegroźny (dla osób które nie są uczulone) Pandinus imperator czy Euscorpius italicus mogą wystąpić drgawki, spadek ciśnienia krwi lub inne zaburzenia pracy serca (np. kołatanie), obrzęki, pieczenie i swędzenie języka, dłoni i stóp, a także nagle pojawiające się zawroty głowy, nudności, wymioty, duszność i znaczne osłabienie, prowadzące do utraty przytomności – są to zwykle objawy wstrząsu anafilaktycznego i niezbędna jest wtedy natychmiastowa pomoc lekarska. Niestety osoby uczulone zwykle dowiadują się o tym fakcie dopiero w momencie ukłucia.
Niezależnie od tego jaki skorpion ukłuje wskazana jest wizyta u lekarza (zagrożenie tężcem). W żadnym wypadku nie wolno znieczulać się alkoholem!
[nextpage title=”10. Ile czasu skorpion potrzebuje na osiągnięcie dorosłości?”]
W zależności od gatunku, częstotliwości karmienia, temperatury itp. – od 6 miesięcy do 8 lat.
[nextpage title=”11. Ile wylinek przechodzą skorpiony?”]
Zależnie od gatunku, przechodzą od 4 (L5) do 7 (L8) wylinek. Większość gatunków przechodzi 5-6 (L6-7) razy ten proces. Po osiągnięciu dorosłości skorpiony nie linieją. Dojrzałość płciowa natomiast sporadycznie, w przypadku samic niektórych gatunków, osiągnięta może być wylinkę wcześniej.
[nextpage title=”12. Jak wygląda dopuszczanie do siebie pary?”]
Skorpiony, wbrew powszechnemu przekonaniu, nie kopulują. Cały rytuał przypomina taniec lub walkę. Samiec chwyta swoimi szczypcami szczypce samicy i w przypominającym zapasy tańcu prowadzi ją do płaskiego miejsca, w którym sam złoży spermatofor. Następnie naprowadza samicę nad spermatofor, tak by mogło dojść do zapłodnienia. Często w międzyczasie samiec kłuje swoją partnerkę. Są to ukłucia niegroźne dla samicy, zwiększające „temperaturę miłosnego uniesienia”. Często są to tak zwane suche ukłucia.
[nextpage title=”13. Czy u skorpionów występuje partenogeneza?”]
Owszem, dotyczy to jak na razie jedenastu gatunków: Ananteris coinaui (Lourenço, 1982), Centruroides gracilis (Latreille, 1804; istnieją jedynie niepewne doniesienia odnośnie populacji z Kuby); Hottentotta caboverdensis (Lourenco & Ythier, 2006); Hottentotta hottentotta (Fabricius, 1787); Liocheles australasiae (Fabricius, 1775); Tityus columbianus (Thorell, 1876); Tityus metuendus (Pocock, 1897); Tityus serrulatus (Lutz & Mello, 1922); Tityus stigmurus (Thorell, 1876); Tityus trivittatus (Kraepelin 1898); Tityus uruguayensis (Borelli, 1901). Istnieją również niepotwierdzone dotychczas doniesienia o partenogenezie u innych gatunków, między innymi przedstawicieli Tityus spp.
Partenogeneza jest to specyficzny sposób rozmnażania, w populacjach takich występują jedynie samice.
[nextpage title=”14. Jak poznać że samica jest w ciąży?”]
Tak naprawdę stuprocentowej pewności prawie nigdy mieć nie będziemy. To, że samica robi się gruba nie musi oznaczać ciąży – a na przykład zwykłe tycie. Ciężarna samica, w odróżnieniu od otyłej, robi się szersza szczególnie tuż za połową długości swego głowotułowia. Warto jest też dokładnie obejrzeć samice, gdyż pod membraną międzysegmentową mogą być widoczne embriony (oczywiście zależy od stadium rozwoju ciąży, oraz gatunku).
[nextpage title=”15. Czy jest prawdą że samica potrafi przechowywać nasienie samca?”]
Tak. Np. samica Isometrus maculatus (DeGeer, 1778) gromadzi nasienie samca i wykorzystuje je stopniowo rodząc kilka kolejnych miotów po jednym zbliżeniu z samcem. Zjawisko takie można zaobserwować również u innych gatunków.
[nextpage title=”16. Jak długo trwa ciąża skorpionów?”]
W zależności od gatunku, a także warunków w terrarium – od 1 do 18 miesięcy. Typowa dla skorpionów jest zdolność wstrzymania rozwoju ciąży na pewien czas, jeżeli warunki nie są sprzyjające. Pozwala to wydać potomstwo na świat w odpowiednim momencie – gdy warunki ulegną poprawie.
[nextpage title=”17. Ile młodych rodzi samica?”]
Zależnie od gatunku, wieku i kondycji – od 6 do około 100 sztuk.
[nextpage title=”18. Dlaczego samica nosi swoje młode na grzbiecie?”]
Z dwóch powodów: wilgotność i bezpieczeństwo. Tuż po urodzeniu maluchy nie są zdolne do samodzielnego życia. Są w postaci larwalnej, więc do pierwszej wylinki nie pobierają pokarmu, a ich pancerz jeszcze nie jest twardy. Dodatkowo chroni je przed nadmierną wilgotnością docierającą z podłoża.
[nextpage title=”19. Samica skorpiona zjada swoje potomstwo. Co może być przyczyną?”]
Samica zjada zwykle chore oraz najsłabsze sztuki z miotu, by nie stanowiły konkurencji ani zagrożenia dla pozostałych. Jest to sposób naturalnej selekcji.
Przyczyną zjadania większej ilości maluchów może być niedostatek pokarmu lub wody. Zdarza się to też w przypadku, gdy hodowca niepotrzebnie niepokoi samicę.
[nextpage title=”20. Kiedy należy oddzielić młode skorpiony od samicy?”]
Powszechnie stosuje się zasadę, że maluchy oddziela się od matki natychmiast po tym jak opuszczą jej grzbiet. W przypadku części gatunków zalecane jest jednak pozostawienie młodych z samicą na kilka kolejnych tygodni. Młode pozostawione z samicą szybciej rosną aniżeli te odseparowane tuż po zejściu z grzbietu. Warunek to dostateczna ilość odpowiednich kryjówek i dostatek pokarmu. Jeśli jednak pozostawimy maluchy na taki okres, trzeba się liczyć z możliwością wystąpienia naturalnej selekcji – najsłabsze młode nie przetrwają. To dobry sposób na wyselekcjonowanie sobie odpowiednio silnych sztuk do dalszej hodowli. Młode niektórych gatunków w naturze przebywają razem z matką przez bardzo długi okres czasu, np. Scorpio maurus (Linnaeus, 1758) od czterech miesięcy do roku.
[nextpage title=”21. Kiedy młode skorpiony opuszczają grzbiet samicy?”]
Zwykle między czwartym a szesnastym dniem życia młode przechodzą pierwszą wylinkę (do tego czasu nie przyjmują pokarmu). Od tej pory młode powoli opuszczają grzbiet matki. Trwa to zazwyczaj do czternastu dni.
[nextpage title=”22. W czym trzymać młode skorpiony oddzielone od samicy?”]
Po oddzieleniu młode trzymamy pojedynczo w odpowiedniej wielości pojemnikach (pojemniki po kliszy fotograficznej, pojemniki na mocz dostępne w aptekach, plastikowe jednorazowe pojemniki do żywności itp.), z kilkoma dziurkami zapewniającymi odpowiednią wentylację, oraz warstwą podłoża odpowiedniego dla danego gatunku.
[nextpage title=”23. Mój skorpion dziwnie się trzęsie, czy coś jest z nim nie tak?”]
Jeśli jest dorosłym samcem, jest to jak najbardziej naturalne zachowanie. Daje on w ten sposób znać, iż jest gotowy do kontaktu z samicą. zaprezentowane jest zachowanie tego typu. Jeśli u Twojego osobnika wygląda to podobnie, nie masz się czym martwić.
[nextpage title=”24. Czym karmić skorpiony?”]
Skorpiony są drapieżnikami. W naturze zjadają wszystko, co tylko uda im się upolować: owady, pająki, skorpiony, niewielkie jaszczurki, płazy, małe gryzonie itp.
W hodowli jako pokarm najczęściej stosuje się świerszcze, karaczany, szarańczę, larwy mącznika (Tenebrio molitor) i drewnojada (Zophobas morio), ćmy, noworodki i oseski mysie, muszkę owocówkę (Drosophila melanogaster) itp. – oczywiście odpowiedniej wielkości względem karmionego skorpiona. Karmienie małymi kręgowcami nie jest wskazane gdyż pokarm ten „otłuszcza” naszych podopiecznych. Pod uwagę należy również wziąć, że pełzający pokarm (larwy mącznika oraz drewnojada) będzie mniej atrakcyjny dla skorpionów, niż bardziej ruchliwe, oraz niezakopujące się w podłożu świerszcze czy karaczany.
[nextpage title=”25. Jak często podawać pokarm skorpionom?”]
Młode karmi się raz lub dwa w tygodniu, dorosłe raz na tydzień, bądź rzadziej – w zależności od apetytu i rodzaju pokarmu. Często dorosły, najedzony osobnik nie chce przyjmować pokarmu przez długi okres czasu i nie powinno to być powodem do zmartwień (jedna z moich samic Hadogenes troglodytes pościła przez 11 miesięcy). Również młode skorpiony mogą nie przejawiać chęci do jedzenia przez kilka tygodni a nawet miesięcy.
Jeżeli pozostawiony w terrarium pokarm w ciągu nocy (większość skorpionów poluje właśnie nocą) nie zostanie zjedzony, należy go usunąć. Jeśli karmimy zwierzętami które mogą się zakopać (np. larwy mącznika) lepiej przed podaniem je uśmiercić.
[nextpage title=”26. Jak karmić samicę z młodymi skorpionami?”]
Skorpiony (szczególnie dorosłe) są w stanie wytrzymać bardzo długi okres czasu bez pokarmu. Dlatego też większość hodowców decyduje się nie karmić samicy tuż po porodzie. Jeśli jednak planujemy trzymać młode wraz z samicą przez dłuższy okres, to proponuje się wsunięcie jej, za pomocą pęsety, między szczypce świeżo zabitego pokarmu. Robimy to ostrożnie, by zbytnio nie niepokoić samicy. Młode skorpiony (oczywiście jeśli przeszły już wylinkę, gdyż w stadium L1 nie są w stanie przyjmować pokarm) będą wtedy posilać się wraz z matką „przy wspólnym stole”. Jeżeli nie ma bezpośredniego dostępu do samicy (np. jest ona w głębokiej norce), można taki pokarm pozostawić u wylotu norki.
[nextpage title=”27. Skorpion nie chce przyjmować pokarmu. Co robić?”]
Można eksperymentować z różnymi rodzajami pożywienia, z karmieniem o różnych porach (większość skorpionów poluje nocą, więc jest to najbardziej odpowiednia pora karmienia).
Jednak długi okres postu u skorpionów spotyka się dość często. Najedzony porządnie osobnik może pościć przez kilka miesięcy.
[nextpage title=”28. Czy to prawda że skorpiony mają tendencję do tycia?”]
Owszem, pośród najczęściej hodowanych zwłaszcza Pandinus spp. i Heterometrus spp. Skorpion taki, w odróżnieniu od ciężarnej samicy, wygląda jakby był opuchnięty na całej powierzchni głowotułowia, a nie tylko w środkowej jego części. Powodem oczywiście najczęściej jest przekarmianie.
[nextpage title=”29. Ile par oczu ma skorpion?”]
Jedna para oczu głównych oraz od 0 do 5 par oczy bocznych (zwykle 3 pary).
[nextpage title=”30. Czy można brać skorpiona na ręce?”]
W żadnym wypadku nie poleca się brania skorpionów na ręce – przede wszystkim nie ma takiej konieczności. Czynności typu sprzątanie pojemnika, określanie płci skorpiona, czy robienie mu zdjęć, wykonać możemy w odpowiednio do tego przygotowanych pojemnikach. Podczas brania skorpiona na rękę, narażamy na niebezpieczeństwo zarówno skorpiona, jak i samego siebie. Jeśli ktoś chce mieć zwierzątko – przytulankę niechaj kupi sobie pluszaka, a jeśli chce zaszpanować przed znajomymi niechaj czyni to w inny sposób.
[nextpage title=”31. Jak przenosić skorpiony?”]
Za pomocą pęsety, której końce oklejone są miękką gumą lub gąbką. Pewnym, lecz nie za silnym uściskiem chwytamy skorpiona za początkowe segmenty metasomy. Można również „zagonić” skorpiona pęsetą do mniejszego pojemnika i w nim przenieść na inne miejsce.
Nie poleca się chwytania palcami, dopuszczalne jest to jedynie w przypadku doświadczonych hodowców, oraz spokojnych osobników niezbyt silnie jadowitych gatunków.
[nextpage title=”32. Czy to prawda, że skorpion zabija się sam, gdy jest otoczony przez ogień?”]
Jest to jeden z mitów na temat skorpionów a jednocześnie totalna bzdura. Skąd się to wzięło? Otóż skorpion poddany wysokiej temperaturze (w tym wypadku otoczony przez ogień) gwałtownie się odwadnia w następstwie czego wygina się tak, jak gdyby zadawał sobie śmiertelny cios. Skorpion ginie, ale nie popełnia samobójstwa.
[nextpage title=”33. Jak mierzymy skorpiony?”]
Od szczękoczułek do ostatniego segmentu metasomy (czyli długość całościowa), przy wyprostowanym ciele skorpiona. Jeśli podajemy wymiary jakiejś części ciała to oczywiście należy podać co wymiarujemy.
[nextpage title=”34. Jaki gatunek skorpiona na początek?”]
Większość początkujących hodowców, niemających żadnego doświadczenia w hodowli jadowitych zwierząt, zupełnie słusznie decyduje się na słabo jadowite, spokojne gatunki. Przedstawiciele niżej wymienionych rodzai będą spełniały powyższe wymagania: Bothriurus spp., Caraboctonus spp., Hadogenes spp., Heterometrus spp., Hoffmannius spp., Iomachus spp., Iurus spp., Pandinus spp., Euscorpius spp., Liocheles spp., Opisthacanthus spp., Opistophthalmus spp., Scorpio spp., Zabius spp.
Posiadając jednak już pewne doświadczenie z agresywnymi, szybkimi ptasznikami, które w przeciwieństwie do skorpionów potrafią wspinać się po pionowych, płaskich powierzchniach, mamy znacznie szersze pole manewru. Mimo że będą one znacznie łatwiejsze w obsłudze, to pamiętajmy jednak o sile jadu. W przypadku sporej części skorpionów ukąszenie może skończyć się poważniej niż w przypadku ptaszników.
[nextpage title=”35. Jaki pustynny gatunek skorpiona na początek?”]
Spośród pustynnych gatunków, wybór tych o słabym jadzie oraz nikłej agresji nie jest ogromny. Jednak przy odrobinie chęci, na rynku znaleźć powinniśmy przedstawicieli: Hadogenes spp., Hoffmannius spp., Opistophthalmus spp., Scorpio spp. Również Hadrurus spp. nie powinien sprawić problemów, jednak jest on już nieco szybszy i agresywniejszy od wyżej wymienionych.
[nextpage title=”36. Jakie są gatunki nadrzewne skorpionów?”]
Skorpiony, które większość czasu spędzają w szczelinach między korą, kamieniami, w niskich partiach roślinności, zwykło się określać jako skorpiony nadrzewne. Sporo hodowców używa również określenia „bark scorpions”. W przypadku takich gatunków, w pojemniku hodowlanym znaleźć powinna się chropowata powierzchnia ułożona pod kątem >45° do podłoża. Może to być kawałek korka, styropianu, czy kory. Młodym znacznie ułatwi to przechodzenie wylinek, a dorosłe równie chętnie użyją takich miejsc jako schronienie.
Do gatunków tych zaliczają się m.in. przedstawiciele rodzajów: Babycurus spp., Centruroides spp., Isometrus spp., Lychas spp., Odonturus spp., Rhopalurus spp., Tityus spp.
[nextpage title=”37. Czy można hodować grupowo skorpiony?”]
Spora część gatunków, po zapewnieniu odpowiednich warunków, przebywać może w grupie. Mianowicie konieczny będzie odpowiedniej wielkości zbiornik hodowlany, ze sporą ilością kryjówek, oraz regularne karmienie. Do hodowli takiej idealne będzie większość gatunków wymienionych w poprzednim punkcie, jak również przedstawiciele m.in.: Euscorpius spp., Hadogenes spp., Heterometrus spp., Hottentotta spp., Pandinus spp. Należy pamiętać, że hodowla taka zawsze wiąże się z ryzykiem utraty części stada. Najbardziej narażone są osobniki bezpośrednio po wylince, zaleca się więc trzymanie w grupie dopiero po osiągnięciu dorosłości.
[nextpage title=”38. Czy skorpiony są w stanie zregenerować utracone kończyny?”]
W przeciwieństwie do ptaszników – nie. Nawet jeśli mowa o młodym osobniku, odnóże nie odrośnie.
[nextpage title=”39. Co to jest LD50?”]
Wartość LD50 mówi o ilości substancji, która powoduje śmierć co najmniej 50% populacji, na której są prowadzone badania. Określa się ją w milogramach na kilogram masy ciała (mg/kg). W przypadku skorpionów najczęściej aplikuje się jad gryzoniom. Są to jedynie czysto poglądowe dane, gdyż jak wiadomo skorpiony różnią się między sobą ilością jadu, którą dysponują. Dodatkowo pamiętać należy, że każdy organizm inaczej może zareagować na dany jad.
z wartościami LD50 dla kilkudziesięciu gatunków skorpionów.
[nextpage title=”40. Czy skorpion wspinał się będzie po pionowych powierzchniach?”]
W przeciwieństwie do ptaszników, skorpiony nie są w stanie wspinać się po pionowych powierzchniach plastikowych czy szklanych. Dlatego też hodowla ich (oczywiście przy odpowiednim podejściu do sprawy) jest stosunkowo bezpieczna. Należy jednak wziąć pod uwagę, że szczególnie młode osobniki wykorzystać mogą silikon łączący ścianki pojemnika hodowlanego, drobne rysy, czy nawet kamień z wody osadzony na ściankach, aby się po nim wspinać. Między innymi dlatego konieczne jest przykrycie w pojemniku hodowlanym.
[nextpage title=”41. Czy na skorpiony trzeba posiadać dokumenty lub je rejestrować?”]
Bezkręgowce nie podlegają rejestracji. Jedynie na 3 gatunki wymagane jest posiadanie dokumentów świadczących o legalnym pochodzeniu. Dokument taki powinien być dostarczony przez sprzedawcę. Związane jest to z II załącznikiem CITES – Konwencji Waszyngtońskej, czyli układu kontrolującego handel pewnymi gatunkami roślin oraz zwierząt. Spośród skorpionów zawarte są tam jedynie: Pandinus imperator (C. L. Koch, 1841), P. dictator (Pocock, 1888), oraz P. gambiensis (Pocock, 1899).
[nextpage title=”42. Jak numerujemy wylinki skorpionów po urodzeniu?”]
Skorpiony zaraz po urodzeniu, kiedy jeszcze przebywają na grzbiecie samicy i nie są zdolne do samodzielnego życia, są w stadium L1. Dopiero po przejściu wylinki (po niej są już L2) zaczynają powoli oddzielać się od matki, i są w stanie zmienić właściciela. Warto zwracać na to uwagę, gdyż sporo osób, będąc przyzywczajonym do innego sposobu numeracji wylinek u ptaszników, wprowadza również mylącą numerację do skorpionów.
[nextpage title=”43. Czy skorpiony widzą światło czerwone oraz UV?”]
Skorpiony nie widzą światła czerwonego oraz promieniowania ultrafioletowego. W żaden sposób nie przeszkadza im to w normalnej egzystencji. Czerwone światło może być więc stosowane również jako nocne oświetlenie pojemników hodowlanych. Pod wpływem promieniowania UV natomiast skorpiony świecą na kolor . Nie należy jednak wystawiać ich długotrwale na takie światło, gdyż po pewnym czasie zdolność „świecenia” stopniowo zanika.
Liczba wyświetleń: 39381
