Acomys cahirinus – mysz kolczasta*

Myszy kolczaste w hodowli domowej

Od początku XX wieku są wykorzystywane jako zwierzęta laboratoryjne w badaniach metabolicznych i genetycznych, szczególnie ze względu na bliskie podobieństwo cyklu płciowego do ludzkiego oraz umiejętność regeneracji powierzchownych uszkodzeń ciała oraz uszkodzeń narządów wewnętrznych bez włóknienia oraz rozwoju tkanki bliznowatej. Również stanowią gatunek modelowy w badaniach nad indukowaną dietą cukrzycą typu 2.

Początki hodowli myszy kolczastych mają miejsce w połowie lat ’80 dwudziestego wieku, choć już w 1953 znana była populacja utrzymywana hobbystycznie w warunkach domowych. Linie hodowlane pochodzą zarówno z nadwyżek laboratoryjnych, jak i z odłowu z natury. Jako zwierzę towarzyszące sprawdza się głównie ze względu na interesujący wygląd i zachowanie, wydalanie niewielkich ilości mało wonnego moczu, niedrogie utrzymanie oraz wysoką odporność tych zwierząt.

W niewoli opiekun powinien zapewnić kolcomyszom stadne utrzymanie – najlepiej sprawdzają się stada mieszane z jedną płcią kastrowaną bądź stada jednopłciowe. Możliwe jest utrzymywanie haremu, czyli jednego samca oraz 2-3 samic, jednak jest to odradzane ze względu na zbyt dużą eksploatację samic spowodowaną przez wielokrotne porody. Utrzymywanie w samotności powoduje znaczne obniżenie aktywności zwierzęcia oraz szybkie pojawienie się problemów behawioralnych, zwierzę takie jest zdolne do samookaleczania oraz rozwoju stereotypii (np. uporczywe gryzienie krat).

Łączenie obcych, niespokrewnionych osobników tej samej płci wiąże się z walkami o dominację, podobnie wygląda dołączenie pojedynczego osobnika do istniejącego już stada. Osobnik dominujący może konkurować z nowo dołączonym zwierzęciem, choć możliwa jest jego akceptacja bez rywalizacji, jeśli nowy członek stada okaże uległość. Najczęściej walki między kolcomyszami nie skutkują poważnymi obrażeniami ciała. Prawidłowe łączenie powinno polegać najpierw na zamknięciu zwierząt na neutralnej przestrzeni pozbawionej ich zapachów, następnie, jeśli nie pojawiły się walki, myszy należy przełożyć do pozbawionej wyposażenia, dokładnie umytej i zdezynfekowanej klatki docelowej, w której powinny się znajdować tylko ściółka, pokarm i woda. Po ok. 48 godzinach można rozpocząć proces wyposażania klatki o domki, tunele i inne przedmioty – jeśli były użytkowane przez myszy kolczaste, należy je dokładnie umyć w celu pozbawienia zapachu.

Gdy kolcomyszy utrzymywane są w nieprawidłowych warunkach lub gdy stado zwierząt jest zbyt liczne na dane pomieszczenie, może pojawić się znaczny kanibalizm wśród gryzoni – najczęściej zwierzęta tracą ogony, części kończyn oraz uszy. Rzadko kiedy dochodzi do zabijania innych członków stada.

Zwierzęta te są bardzo aktywne, zwinne i żywotne, jednak jest to gatunek przeznaczony bardziej do obserwacji niż bezpośrednich interakcji między zwierzęciem a opiekunem. Choć oswojenie jest jak najbardziej możliwe, jest to utrudnione ze względu na płochliwość tych gryzoni. Kolcomyszy nie akceptują podnoszenia i łapania – najbezpieczniejszą formą przenoszenia jest złapanie całą dłonią od góry zwierzęcia bądź pozwolenie zwierzęciu na samodzielne wejście na dłoń. Zaniepokojone zwierzę może ugryźć, jednak najczęściej nie dochodzi do uszkodzenia skóry człowieka. Ze względu na łatwość zerwania skóry z ogona, należy unikać łapania za tą część ciała zwierzęcia.

Nie należy wypuszczać kolcomyszy na dwór ze względu na nocny tryb życia tych zwierząt oraz łatwość ich przeziębienia.

Jeśli jest taka możliwość, warto wypuszczać kolcomyszy na kontrolowane wybiegi w pomieszczeniach, w których nie znajdują się niebezpieczne elementy czy niezabezpieczone szczeliny – podczas wybiegu należy mieć możliwość łatwej lokalizacji i schwytania zwierzęcia, jeśli jest to konieczne.