Stellagama (Laudakia) stellio brachydactyla – hardun

Stellagama (Laudakia) stellio brachydactyla HAAS, 1951) – hardun

Nazewnictwo

Nazwa polska: hardun

Nazwa angielska:

• Laudakia stellio brachydactyla: Clown agama, Short-Toed Rock Agama, Painted Dragon, Painted Agama
• Laudakia stellio: Roughtail Rock Agama, hardun, Starred Agama, Sling-tailed Agama

Nazwa niemiecka:

• Laudakia stellio: Hardun, Schleuderschwanz

 

Podgatunki Laudakia stellio

• Laudakia stellio brachydactyla (HAAS 1951)
• Laudakia stellio cypriaca (DAAN 1967)
• Laudakia stellio daani (BEUTLER & FRÖR 1980)
• Laudakia stellio picea (PARKER 1935)
• Laudakia stellio salehi WERNER in LACHMANN et al. 2006
• Laudakia stellio stellio (LINNAEUS 1758)
• Laudakia stellio vulgaris (SONNINI & LATREILLE 1802)

źródło reptile-database.org

Występowanie

W naturze Laudakia stellio brachydactyla (HAAS, 1951) występuje na terenach pustynnych w południowym Izraelu, południowej Jordanii, północnej Arabii Saudyjskiej, na Półwyspie Synaj oraz w Egipcie.

Wygląd

Agamki te dorastają do 30 cm. Ciało mają nieco grzbieto-brzusznie spłaszczone, a głowę trójkątną z dość sporą „brodą”. Kończyny krótkie, lecz silne, umożliwiające szybkie przemieszczanie się. Każdy z palców (po pięć na kończynie) zakończony jest ostrym pazurkiem. Ogon stanowi połowę długości ciała.

Cechą charakterystyczną tych agam karłowatych jest ich piękne ubarwienie. Ich ciemnoszare ciało pokryte jest plamami w kolorze od bladego żółtego po jaskrawy pomarańczowy. Warto zwrócić uwagę, że wspomniany ciemnoszary kolor nieraz zmienia się w zupełnie czarny. Ten ciemny kolor podobno jest cechą bardzo poszukiwaną przez hodowców.

Zachowanie

Podobnie jak ich więksi kuzyni, agamy brodate, są bardzo ciekawskimi i ufnymi jaszczurkami. Są aktywne za dnia. Bardzo łatwo przyzwyczajają się do obecności człowieka. Potrafią nie tylko jeść z pęsety (lub nawet z ręki), ale podczas karmienia zdarza im się wyjść z terrarium tylko po to, żeby wyjąć z pojemnika z karmówką wybranego owada. Ten podgatunek jaszczurki ma różne „nastroje”. Jednego dnia „wita” właściciela pukając łapkami w szybę, innego dnia potrafi nieruchomo wygrzewać się przez kilka godzin.

Jest to łagodny gatunek na ogół nieprzejawiający agresji w stosunku do pozostałych mieszkańców terrarium. Ponieważ są bardzo towarzyskie, zaleca się trzymać je w parach lub haremach. Należy jednak pamiętać o tym, że samce jaszczurek rywalizują ze sobą. Dlatego nie warto trzymać w jednym terrarium więcej niż jednego samca.

Terrarium

Jaszczurki te najlepiej czują się w terrarium pustynnym lub półpustynnym o orientacji poziomej. Minimalna wielkość zbiornika dla pary to 80x50x50 cm. Choć bardzo lubią się wspinać, nie powinno się przesadzać z wysokością – jako, że są to naziemne jaszczurki, upadek z wyższej wysokości mógłby zakończyć się dla nich kalectwem. Warto jednak wyposażyć terrarium w półki oraz kawałki drewna, po których będą mogły się wspinać.

Nie polecam sadzenia roślin, gdyż jaszczurki najprawdopodobniej je zniszczą.

Niezbędnym elementem wyposażenia jest basenik, z którego woda służy do picia, taplania się i utrzymania odpowiedniej wilgotności w terrarium. Basenik powinien być na tyle płytki, by woda nie sięgała agamie wyżej niż do połowy brzucha.

Wilgotność powinna wynosić ok. 50-60%. Niższa może spowodować problemy z linieniem, zaś wyższa sprzyja chorobom grzybiczym skóry.

Gatunek ten lubi jasno oświetlone terraria. Konieczne jest użycie świetlówki UVB 10.0. W terrarium powinny znajdować się zarówno miejsca do wygrzewania się (gdzie temp. może dochodzić nawet do 38°C) jak i zacienione kryjówki. W zbiorniku powinna panować temperatura 25-30°C. W nocy może spadać do 20°C.

Żywienie

Mimo, że agamy uważane są za wszystkożerne, ten podgatunek zdecydowanie woli owady. W przypadku Laudakia stellio brachydactyla takie przysmaki jak bazylia, owoce, warzywa, czy specjalna karma dla agam najprawdopodobniej zostaną zignorowane (aczkolwiek niektóre sztuki od czasu do czasu dadzą się skusić na kawałek arbuza ;) ). Agamy tego gatunku preferują odpowiedniej wielkości karaczany, świerszcze, szarańczę. Od czasu do czasu można podać plankton łąkowy, mysiego noworodka, mączniki, drewnojady czy mole woskowe. Nie zapominajmy też o regularnym posypywaniu pokarmu wapniem i witaminami!

Dymorfizm płciowy

U dorosłych Laudakia stellio brachydactyla płeć rozpoznać jest bardzo łatwo. Samce mają na brzuchu podłużną żółtą pręgę (przypominającą bliznę) pokrytą woskopodobnymi łuskami. Brzuch samic jest gładki. Oprócz tej najbardziej widocznej różnicy, u nasady ogona samca widoczne są dwa zgrubienia (hemipenisy). Samica ma w tym miejscu jedno zgrubienie, lub nie ma żadnego.

Rozmnażanie

Agamy te osiągają dojrzałość płciową w wieku około 1 roku. Gotowy do rozrodu samiec energicznie kiwa głową, „robi pompki”, jego broda staje się niemal czarna. Zwabioną partnerkę łapie szczękami za kark, po czym następuje kopulacja. Po ok. miesiącu samica składa 8-10 jaj. Samica może przechowywać nasienie. Stąd możliwość uzyskania z jednej kopulacji więcej niż jednego miotu. Gdy zobaczymy samicę kopiącą w piasku, oznacza to, że najprawdopodobniej będzie składać jajka. Warto wtedy wstawić do terrarium pojemnik z wilgotnym wermikulitem, w którym zostaną złożone jajka. Pojemnik z jajkami umieszcza się wtedy w inkubatorze w temperaturze ok. 30°C (ważne, by temperatura była stała). Po ok. 60-80 dniach klują się młode, które od dorosłych różnią się tylko wielkością i mniej intensywnymi barwami.

W naszych warunkach, rozmnożenie tego gatunku musi być poprzedzone zimowaniem. Polega ono na stopniowym skróceniu emisji światła oraz stopniowym obniżeniu temperatury na okres ok. 2 miesięcy (zazwyczaj grudzień-styczeń). Temperatura powinna wtedy utrzymywać się poniżej 20°C, a czas naświetlania powinien być skrócony z 12 do 8 godzin. Podkreślam: proces ten powinno się rozpoczynać i kończyć stopniowo. Nie należy zimować osobników młodych, ani chorych.
Opracowanie i źródła informacji
Agata Onopiak (Yaten) na podstawie doświadczeń własnych oraz
http://www.sauria.org.uk/cap_breed/animals/brachy.htm
http://www.cyberlizard.plus.com/laudakia_stellio.htm
¹ http://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Laudakia&species=stellio