Cyriocosmus spp.

Cyriocosums spp. – ptaszniki

W związku z coraz to większą popularnością, jaką cieszą się w Polsce pająki z rodzaju Cyriocosmus, postaram się przybliżyć Wam najmniejsze ptaszniki świata, tak zwane Dwarf spiders!

INFORMACJE OGÓLNE:

Rodzaj Cyriocosmus liczy sobie na dziś dzień 14 opisanych gatunków. Najwięksi przedstawiciele mogą osiągnąć do 5 cm DC, natomiast większość mieści się w granicach 2-3 cm DC. Ciekawostką jest fakt, iż już od L1 pająki te mają kolory identyczne, jak dorosłe osobniki. Jednak obserwację tych wspaniałych barw utrudnia ich mały rozmiar. Wszystkie Cyriocosmus mają na odwłoku charakterystyczną plamkę w kształcie zbliżonym do kształtu „serca”. Dojrzewają zasadniczo szybko, dobrze karmione dojrzałość płciową mogą osiągnąć już nawet po roku, jeśli chodzi o samce i do 2 lat samice. Niestety związane jest to z żywotnością osobników, bo samice dożywają maksymalnie 7-8 lat, a z reguły o 2-3 lata krócej. Charakteryzują się żarłocznością oraz walecznością, radzą sobie nawet z większą od siebie zdobyczą, co nie trudno zrozumieć przy ich ogólnych rozmiarach. Rozmnażanie ich nie stanowi większych problemów, osobniki potrafią długo kopulować, samice zazwyczaj nie przejawiają agresji wobec samców, jeśli nie są gotowe do kopulacji, a w ich pojemniku znajduje się samiec to najzwyczajniej go ignorują, bądź uciekają. W niektórych źródłach możemy przeczytać, że do rozmnożenia Cyriocosmus potrzebują symulacji pór deszczowych. Z własnego doświadczenia oraz z konsultacji z innymi hodowcami wiem, że nie jest to gwarantem powodzenia kopulacji. Ogólnie rzecz ujmując, jeśli chodzi o rozmnażanie, nie powinno ono stanowić problemu w obrębie całego rodzaju, natomiast z niektórymi gatunkami może być problem ze skompletowaniem dorosłej pary, gdyż na dziś dzień (2012 rok)  nie wszystkie Cyriocosmus z 14 opisanych są dostępne w Polsce. Utrudnieniem może być także naprawdę mały rozmiar kokonu. W tym wypadku doświadczony hodowca poradzi sobie z inkubacją nawet samych jaj, natomiast mniej doświadczony może mieć problem, gdyż na przykład ja, doglądając jaj robiłem zdjęcia, które oglądałem w powiększeniu, inaczej trudno wychwycić oznaki pleśni, czy jakikolwiek urazów jaj bo są naprawdę małe.

Pająki te zamieszkują głównie tereny Ameryki Południowej. Dokładne rozmieszczenie poszczególnych gatunków zostało poniżej przedstawione wizualnie, stąd w tym miejscu tylko o tym nadmieniam. Dla każdego z przedstawicieli tego rodzaju warunki temperaturowe jak i dotyczące wilgotności są podobne, czyli 26-28°? oraz około 70-80%.

Prowadzą typowo naziemny tryb życia, ubóstwiają kopać tunele i norki. W opisach można wyczytać, że aby uniknąć zakopywania się pająków, trzeba zapewnić im maksymalną liczbę kryjówek w postaci gałęzi, liści dębu czy buku, kamieni, itd., natomiast pośród moich 12 osobników, na które składa się 5 gatunków tak czy siak zakopały się we własnych kryjówkach. Mimo tego wszystkie wykazują sporą aktywność, często widać je grzejące się pod lampami, albo przechadzające się po pojemnikach.

Skoro już jesteśmy przy warunkach w jakich należy je trzymać, to warto wspomnieć o pojemnikach hodowlanych. W tej roli dobrze sprawdzają się wszelkiej maści pojemniki na żywność, można także trzymać je w małych terrariach, co znacznie poprawi estetykę naszych zbiorów. Bez względu na to, czy do hodowli użyjemy plastiku czy szkła, ważne aby były to zbiorniki odpowiednich rozmiarów dostosowanych do potrzeb naszych pupili. Z racji rozmiarów Cyriocosmus pisze się, że wystarczają im pojemniki o rozmiarach 10x10x10 cm. Natomiast z doświadczeń hodowców wynika, że minimum to pojemnik o podstawie ok. 15×15 cm. Wysokośc wystarczy ok. 10 cm, choć biorąc pod uwagę, że trzeba zapewnić im około 5-6 cm podłoża, powinna być większa niż sugerowane 10 cm.

Osobniki z tego rodzaju nie przejawiają agresji, mają słaby jad i ogólnie polecane są początkującym hodowcom. Formą obronną tych pająków jest natomiast wyczesywanie włosków parzących z odwłoku. Jednak przy ich rozmiarach nie stanowią zagrożenia dla człowieka.

Dysponują sporą szybkością, co w połączeniu z ich rozmiarami może stanowić wyzwanie hodowlane. Oczywiście nie są tak szybkie jak np. młode Pterinochilus murinus, ale potrafią pokazać na co je stać. Ogólnie są to ptaszniki, które polecam każdemu pasjonatowi! Niebywałe barwy, oraz ciekawy tryb życia na pewno dostarczą każdemu hodowcy ciekawych obserwacji!

W ramach zachęty proponuję zapoznać się z krótkimi opisami poszczególnych przedstawicieli. Część z opisanych jest jeszcze nie dostępna w Polsce, informacje na ich temat zdobyć jest naprawdę ciężko, stąd opisy są dość ogólne.

Gatunki w rodzaju Cyricosmus

Lista gatunków:

1. Cyriocosmus aueri (Kaderka, 2016)
2. Cyriocosmus bertae (Pérez-Miles, 1998)
3. Cyriocosmus bicolor (Schiapelli & Gerschman, 1945)
4. Cyriocosmus blenginii Pérez-Miles, 1998
5. Cyriocosmus elegans (Simon, 1889)
6. Cyriocosmus fasciatus (Mello-Leitão, 1930)
7. Cyriocosmus fernandoi (Fukushima, Bertani & da Silva, 2005)
8. Cyriocosmus giganteus (Kaderka, 2016)
9. Cyriocosmus hoeferi (Kaderka, 2016)
10. Cyriocosmus itayensis (Kaderka, 2016)
11. Cyriocosmus leetzi (Vol, 1999)
12. Cyriocosmus nicholausgordoni (Kaderka, 2016)
13. Cyriocosmus nogueiranetoi (Fukushima, Bertani & da Silva, 2005)
14. Cyriocosmus perezmilesi (Kaderka, 2007)
15. Cyriocosmus peruvianus (Kaderka, 2016)
16. Cyriocosmus pribiki (Pérez-Miles & Weinmann, 2009)
17. Cyriocosmus ritae (Pérez-Miles, 1998)
18. Cyriocosmus sellatus (Simon, 1889)
19. Cyriocosmus venezuelensis (Kaderka, 2010)
20. Cyriocosmus versicolor (Simon, 1897)
21. Cyriocosmus williamlamari (Kaderka, 2016)

 

Cyriocosmus perezmilesi

Nazwa angielska: Bolivian Dwarf Tarantula

Pająk ten występuje w Boliwii. Jest bardzo mały, samica dorasta do ok. 2,2-2,5 cm DC. Niewielkie rozmiary nadrabia walorami barwnymi – jest przepięknie ubarwiony. Już od pierwszej wylinki ma on na odwłoku ornament w kształcie serca koloru od rudego do pomarańczowego. Jest on dobrze widoczny na czarnym odwłoku. Karapaks w tym samym odcieniu co ornament. Odnóża są koloru od popielatego, poprzez szary po czarny.

Ptasznik odkryty w 2007 roku przez czeskiego arachnologa Radana Kadarkę.

W Boliwii wyróżniamy dwie strefy klimatyczne:

• Klimat zwrotnikowy, w szczególności górski w regionie andyjskim, gdzie występują bardzo duże dobowe amplitudy temperatur, od 20°C do -10°C!
• Klimat podrównikowy, obejmujący północne i wschodnie regiony Boliwii (m.in. Nizinia Boliwijska). Na północy klimat przechodzi w odmianę wilgotną. Pora deszczowa trwa od listopada do maja. Średnia temperatura dla tego regionu to ok 26°C.

Cyriocosmus sellatus

Nazwa angielska: Peruvian Dwarf Orange & Black

Występuje w lasach deszczowych na terenie Peru i Brazylii. Kolorystycznie jest bardzo podobny do Cyriocosmus perezmilesi. Podobny ornament w kształcie serca na odwłoku, z tym, że barwy Cyriocosmus sellatus są znacznie żywsze, oraz brakuje pasów ciągnących się od ornamentu przez boki odwłoku. Różnica jest bardzo widoczna w ubarwieniu odnóży, Cyriocosmus perezmilesi ma pomarańczowe uda, a Cyriocosmus sellatus jedynie ich krótki fragment, bądź są całe czarne.

Jeden z większych przedstawicieli rodzaju Cyriocosmus, osiągający ok. 4 cm DC (niektóre źródła podają, że może osiągnąć do 4 cm DC). Został opisany przez Simona w 1889 roku. Jak pozostałe Cyriocosmus jest pięknie ubarwiony. Buduje dużo norek i korytarzy, co stanowi o atrakcyjności obserwacji tego pająka. Ptasznik ze względu na możliwość przejawiania agresji, wyczesywanie włosków parzących z odwłoka oraz na szybkość polecany jest hodowcom mających już pewne doświadczenie.

Roczna suma opadów dla północno-zachodniej Brazylii to 3600 mm. Pora deszczowa trwa od czerwca do sierpnia. Wtedy temperatura powietrza jest nieco niższa. Średnia roczna temperatura to 24°C.

Cyriocosmus leetzi

Nazwa angielska: Colombian dwarf tarantula

Zamieszkuje runo kolumbijskich lasów. Czarny odwłok ozdobiony jest charakterystycznym ornamentem w kształcie litery „v” koloru pomarańczowego, od którego symetrycznie na boki rozchodzą się paski w tym samym kolorze. Maksymalna długość ciała to 2 cm DC. Kolejny przepiękny przedstawiciel Cyriocosmus, sklasyfikowany przez Simona w 1999 roku. Wymagania hodowlane nie odbiegają od wymagań pozostałych członków tegoż rodzaju. Według mnie jest on naprawdę pięknym okazem hodowlanym. Atrakcyjne ubarwienie sprawia, że gatunek ten jest coraz częściej spotykany pośród kolekcji terrarystycznych. Roczna suma opadów dla Amazonii Kolumbijskiej to 2500-3500 mm. Średnia roczna temperatur waha się pomiędzy 24-28°C. Opady w Kolumbii są zróżnicowane. Na północ od równika deszcze padają głównie do maja do listopada, zaś na południe – od grudnia do marca. Najwyższe opady występują na nadbrzeżnych nizinach, gdzie wartości opadowe wynoszą powyżej 4000 mm, sięgając nawet 8000 mm. Dalej wysokie, ale niższe niż w poprzednich warstwach wartości występują na Nizinie Amazonki, nad zatoką Urabá, gdzie wynoszą od 2000 do 4000 mm.

Cyriocosmus elegans

Nazwa angielska: Trinidad Fifteen Spot Brown Tarantula

Cyriocosmus elegans został sklasyfikowany w 1889 r. Jego obszar występowania rozciąga się od Wenezueli po Brazylię i Trynidad co daje nam pewien wgląd w jego naturalny habitat, utożsamiany z lasami deszczowymi i terenami o dosyć wysokim stopniu wilgotności. W naturze zamieszkuje powalone pnie drzew oraz wykopane w ziemi, oplecione pajęczyną norki. Karapaks ma w większej części pomarańczowy z czarnym trójkącikiem tak jak w przypadku Brachypelma emilia, odwłok poprzecinany jest pomarańczowymi pasami a na jego środku widnieje ”lusterko” w kształcie serca, które wraz ze zbliżającą się wylinką ciemnieje. Odnóża zaś od biodra do rzepki są czarne a od rzepki do członu stopowego siwe, tylko z czarnymi motywami po bokach. Dorosła samica może mierzyć niecałe 2 cm DC co stawia ją w czołówce najmniejszych ptaszników na świecie. Nawet niektóre rodzime gatunki pająków znacznie przewyższają ją rozmiarami.
Warto pokusić się o rozmnażanie gdyż nie jest trudne, a samica zazwyczaj akceptuje samca. Kokon powstaje zazwyczaj po około 3 miesiącach po kopulacji, lecz zarówno czas złożenia jak i liczba młodych jest zależna od warunków panujących w terrarium. Wartości klimatyczne z racji obszarów występowania podobnych do Cyriocosmus leetzi, zostają pominięte (patrz opis wyżej).

Cyriocosmus bertae

Nazwa angielska: Dwarf Black Tiger

Cyriocosmus bertae został sklasyfikowany 1998 roku, przez Perez-Milesa (w tym samym czasie zrewidował on jeszcze 4 gatunki: w Brazylii – poza naszym Cyriocosmus bertae (występującym w lasach Amazonii przy granicy Peru z Boliwią w małym Brazylijskim stanie Acre), opisał także Cyriocosmus chicoi, Cyriocosmus ritae i Hapalopus butantan oraz jeden gatunek w Boliwii Cyriocosmus blenginii).

Warunki hodowlane są niemal identyczne, jak u pozostałych przedstawicieli Dwarf spiders. Rozmiary zbliżone do Cyriocosmus sellatus, dorosłe samice są nieco mniejsze aniżeli wspomniane Cyriocosmus sellatus, bo maksymalnie dorastają do ok. 4 cm DC.
Parę słów o ubarwieniu: jak wszystkie Cyriocosmus. Cyriocosmus bertae ma charakterystyczną plamkę na odwłoku w kształcie podobnym do kształtu „serca”. Nie posiadaj natomiast rozchodzących się na boki tułowia od tych plamek, pasów, jak większość przedstawicieli. Odwłok, femur oraz karapaks są w różnych odcieniach czerni. Pozostała część nogi, od patella po tarsus jest jaśniejsza, w odcieniach szarości oraz wypłowiałego brązu. Suma opadów i temperatur właściwa dla Brazylijskich lasów deszczowych. (patrz Cyriocosmus sellatus).

 

Cyriocosmus chicoi –> Cyriocosmus bicolor

Gatunek ten został opisany w 1998 r., przez Pérez-Milesa. Występuje w Brazylii w stanie Randonia. Jego odwłok zdobi ornament w kształcie „serca”, może też przypominać literkę „U”, której górne krawędzie przechodzą w poprzeczne pasy, ciągnące się w dół odwłoku. Pozostałe 3 pary poprzecznych pasów także są wyraźnie połączone z ornamentem, ale dolny przebiega w taki sposób, że daje wrażenie opierania się „lusterka” na nim. Poniżej ornamentu widać jeszcze jedną parę pasków poprzecznych, które mogę być ze sobą połączone. Na karapaksie ma wyrazisty wzór w kształcie lejka, nieco zbliżony do ubarwienia Cyriocosmus elegans, choć u Cyriocosmus chicoi jest on znacznie głębszy.

Cyriocosmus chicoi występuje w co najmniej trzech odmianach barwnych:
– różowy karapaks, bez pasków na nogach;
– żółty/złoty karapaks ze srebrnymi paskami na nogach;
– pomarańczowy karapaks, ze srebrnymi paskami na nogach.

Cyriocosmus chicoi osiąga około 7 cm wielkości całkowitej, co świadczy o tym, że może konkurować z Cyriocosmus sellatus o miano jednego z większych, bo jego ogólne rozmiary nie różnią się aż tak znacznie od Cyriocosmus sellatus, jak w przypadku pozostałych przedstawicieli. Klimat właściwy dla Brazylijskich lasów równikowych, które to zajmują większą część stanu Randonia (patrz Cyriocosmus sellatus).

Cyriocosmus ritae

Nazwa angielska: Peruvian Black & White Dwarf Beauty

Sklasyfikowany stosunkowo niedawno bo w 1998 r. przez Péreza-Miles’a. Zamieszkuje lasy równikowe oraz ich obrzeża na terenie Peru i Brazylii. Jak niemal każdy przedstawiciel tego rodzaju charakteryzuje się niesamowicie kontrastowym ubarwieniem i małymi rozmiarami. Karapaks Cyriocosmus ritae do złudzenia przypomina karapaks azjatyckich krewniaków z rodzaju Poecilotheria spp. obrzeża są zazwyczaj w jasnym odcieniu zaś przez środek biegnie czarny ornament. Odnóża są zazwyczaj czarne z wyjątkiem rzepki która jest srebrzysta podobnie jak człon piętowy. Odwłok posiada niemal identyczny jak Cyriocosmus elegans z tym że ”lusterko” zajmuję o wiele większą powierzchnię odwłoka i jest barwy rudej. Dorasta do ponad 3 cm DC więc z racji przynależności rodzajowej wcale nie tak mało.

Rozmnażanie nie jest trudne choć skompletowanie pary może przysporzyć kłopotów bo w Polsce tylko nielicznym udało się rozmnożyć ten gatunek który wcale mało nie kosztuje bo minimalne stawki to 30 zł za L1 (2012 rok). Samica składa kokon zazwyczaj od 2,5-5miesięcy po kopulacji, wszystko zależy od warunków w terrarium i zmagazynowanej energii w odwłoku. Reszta wytycznych dotycząca hodowli nie odbiega od standardów przyjętych dla tego rodzaju. Wymagane warunki temperaturowe (patrz Cyriocosmus sellatus).

Cyriocosmus fasciatus

Został opisany w 1930 r. w Brazylii czyli można by rzec w ojczyźnie tego rodzaju. Jak większość Cyriocosmus pająk charakteryzuje się bardzo kontrastowym ubarwieniem i najprościej mówiąc wygląda jak krzyżówka Cyriocosmus elegans i Cyriocosmus ritae.

Karapaks jest niemal całkowicie pomarańczowy z czarnym ”trójkącikiem”na środku tak jak w przypadku Brachypelma emilia. Odwłok niemal całkowicie czarny z pomarańczowym układem pasków niemal identycznym jak u Cyriocosmus ritae ale to nie jedyna cecha wspólna bo Cyriocosmus fasciatus
posiada ogromne rudawe ”lusterko” na odwłoku. Przez środek wszystkich odnóży przebiega żółta pręga co daje niesamowitą kombinację z czarną resztą odnóży. Wielkość ptasznika nie jest powalająca bo dorosłe samice mierzą 2 cm DC a czasem nawet mniej. W Polsce ten gatunek jest jeszcze niedostępny
i nie odnotowano jeszcze udanego rozmnożenia tych pająków w Polsce ale mimo to cały proces nie jest skomplikowany i powinien przebiegać bez problemów, gdyż Cyriocosmus dosyć łatwo się mnożą (2012 rok). Co do warunków terraryjnych, żywieniowych to te informację zawarte są w artykule.

Na koniec dodam parę słów o jeszcze jednym przedstawicielu Cyriociosmus, o którym mało kto wie. Jak dotąd natrafiłem na szczątkowe informacje o nim, w dodatku nawet zdjęć tego osobnika nie sposób odnaleźć, ale jak tylko pająk ten zacznie pojawiać się w hodowlach na świecie możecie być pewni, że tu znajdziecie jego pełny opis!

Cyriocosmus blenginii

Sklasyfikowany w 1998, przez Pérez-Miles’a. Opisy podają, że osiąga mniej niż 1,5 cm DC, co stanowi o fakcie, iż jest jednym z mniejszych Cyrocosmus. Jak wszystkie zamieszkuje południową Amerykę, dokładniej tereny Boliwii. Amerykańskie fora podają, że jest łatwy w opiece, choć agresywny!

Opracowanie

T.”hołek” Hołownia

Źródła:
obserwacje własne, oraz dyskusje z innymi hodowcami;
http://www.aquapage.eu/Other_animals.php?detail=376
http://www.arachnoboards.com/ab/showthread.php?t=9251
http://www.exoticfauna.com/tarantulabibliography/Cyriocosmus.html
http://tarantulas.tropica.ru/en/node/605
http://spiderdansweb.yolasite.com/tarantulas.php
Draco magazyn nr 17/2010
Popularna Encyklopedia Powszechna. Warszawa 2000

Podziękowania dla Agro, za wielką pomoc ogólną oraz za opisy C. elegans, C. ritae, C fasciatus oraz dla koleżanki Obli za świetne zdjęcia!!