Lygodactylus williamsi – gekon Williamsa

Lygodactylus williamsi – gekon Williamsa

Nazewnictwo

Nazwa angielska: William’s Dwarf Gecko, Electric Blue Gecko

Nazwa niemiecka: Himmelblauer Zwergtaggecko

Synonimy

• Lygodactylus picturatus williamsi LOVERIDGE 1952: 446
• Lygodactylus picturatus williamsi — WERMUTH 1965: 107
• Lygodactylus williamsi — KLUGE 1993
• Lygodactylus williamsi — BROADLEY & HOWELL 1991: 10
• Lygodactylus (Lygodactylus) williamsi — RÖSLER 2000: 95

źródło reptile-database.org

Systematyka

Gromada: Reptilia – gady

Podgromada: Lepidosauria – lepidozaury

Rząd: Squamata – łuskonośne

Podrząd: Sauria – jaszczurki

Infrarząd: Gekkota

Rodzina: Gekkonidae

Podrodzina: Gekkoninae

Rodzaj: Lygodactylus

Gatunek: Lygodactylus williamsi (William, 1950)

Występowanie

Lygodactylus williamsi – to gatunek endemiczny o wyjątkowo ograniczonym obszarze występowania. Znany jest z występowania tylko w Tanzanii – w rezerwacie leśnym Kimboza (Kimboza Forest Reserve) – sam rezerwat zajmuje powierzchnię tylko ok. 400 ha (4 km²) oraz z izolowaną populacją obecną na terenach rezerwatu Ruvu – Ruvu Forest Reserve (Daggert i współ., 2001). To typowy las tropikalny z powierzchnią koron drzew, tworzącą zielony, rozległy baldachim na wysokości dochodzącej w niektórych częściach lasu do ok. 40 m.

Obszar rezerwatów znajduje się na terenach, które charakteryzują się bimodalnym wzorem opadów atmosferycznych w ciągu roku – z krótkimi opadami deszczu od października do grudnia i dłuższą porą deszczową od lutego do maja. Roczna suma opadów na tym terenie kształtuje się na poziomie ok. 1700 mm, co wpływa na wysoką wilgotnością przez cały rok. Maksymalna temperatura we wrześniu dochodzi do ok. 28°C zaś minimalna 23°C w lipcu.

Biotop

Gekony te wiodą typowo nadrzewny tryb życia i do rzadkości należy ich widok na dnie lasu – zajmują stanowiska prawie wyłącznie na drzewach z gatunku Pandanus rabaiensis (które stanowią mniej niż 20% drzewostanu rezerwatu). Rozchodzące się się na wszystkie strony łodygi tej rośliny stanowią terytorium dorosłego samca i jednej lub kilku samic, bądź zajmowane są przez grupę kilku młodych osobników.

Ciekawostką jest fakt, że Lygodactylus williamsi zasiedla obszary na których występuje jeszcze kilka innych gatunków gekonów z rodzaju Lygodactylus. W naturze gady te nie konkurują ze sobą, gdyż każdy gatunek wybiera inny typ drzew lub zasiedla odmienne partie lasów.

Wygląd

To niewielkie gekony – osobniki Lygodactylus williamsi mogą osiągać ok. 8 cm długości całkowitej (Bruse i współ., 2005). Trudno jest oprzeć się zachwytom nad kolorystyką osobników tego gatunku, w szczególności dotyczy to samców, które przyjmują intensywne, turkusowe ubarwienie ciała, z ciemnym (czarnym) gardłem i pomarańczową stroną brzuszną. Dodatkowo na głowie samca widoczne są delikatne, czarne pręgi biegnące od pyska ku oczom i za oczami. Samice mniejsze od samców i niestety już tak oszałamiająco piękne nie są – ich ubarwienie to różne odcienie koloru zielono-brązowego. Młode lub zdominowane samce upodobniają się kolorystyką do samic.

W przypadku zagrożenia czy też innej stresującej sytuacji osobniki tego gatunku mają zdolność odrzucenia ogona – autotomii, ogon ulega regeneracji.

Aktywność

To gekony o dziennej aktywności.

Długość życia

Uważa się, że w warunkach niewoli mogą dożywać 6, a nawet 10 lat.

Żywienie

W skład diety Lygodactylus williamsi wchodzą zarówno owady jak i materiał roślinny w postaci owoców. W warunkach naturalnych jaszczurki te bardzo często zlizują nektar i pyłek z kwiatów zjadając przy okazji zasiedlające kielichy kwiatowe niewielkie owady. W okresie owocowania drzew często także odżywiają się przejrzałymi, pękającymi owocami, które również stanowią miejsce żerowania owadów, zwłaszcza drobnych muchówek. Podobnie jak w przypadku innych jaszczurek naszym obowiązkiem jest zadbanie o prawidłową i urozmaiconą dietę naszych podopiecznych. W warunkach terraryjnych możemy podawać dostosowane do wielkości gekonów małe świerszcze, karaczany, mszyce, muszki owocówki – Drosophila hydei i Drosophila melanogaster, ćmy barciaka i sporadycznie jego larwy – każdy posiłek złożony z owadów musi być suplementowany wapniem, preparaty witaminowo-mineralne stosujemy najwyżej 1 raz w tygodniu. Z owoców doskonale sprawdzą się zmiksowane papaje, mango i figi – te owoce mają najkorzystniejszy stosunek Ca:P, a ponadto morele, brzoskwinie, banany, truskawki, maliny i jagody. W karmieniu możemy również zastosować specjalną karmę dla dziennych gekonów „Repashy Superfoods Day Gecko”.

Terrarium

Ze względu na silnie rozbudzony instynkt terytorialny u samców w jednym zbiorniku możemy trzymać samca i jedną lub dwie samice. Z racji osiąganych rozmiarów nie wymagają dużych zbiorników – dla pary Lygodactylus williamsi terrarium typu tropikalnego o wymiarach 40x30x40 cm (dł.x szer.x wys.) będzie spełniało warunki do ich chowu. Jako podłoże możemy wykorzystać każdy substrat, który będzie podtrzymywał wilgotność przez dłuższy czas – dobrze sprawdzi się kilkucentymetrowa warstwa torfu, włókna kokosowego jak również ich mieszanka. Tylną ścianę możemy wyłożyć korą dębu korkowego. Nieodzownymi elementami wystroju muszą być gałęzie, bambusy. Zbiornik powinien być też gęsto obsadzony naturalną roślinnością np. sansewierie, storczyki. Podobnie jak w przypadku wielu innych gatunków gekonów nadrzewnych, również dla tego gatunku bardzo dobrze jest przygotować puste skorupy kokosowe lub pędy bambusa o średnicy większej od wielkości ciała. Tego typu kryjówki są doskonałym miejscem na składanie jaj. W przypadku braku kryjówek lęgowych zapłodniona samiczka może składać jaja w miejscach odsłoniętych w tym na liściach roślin, co skutkuje najczęściej obumarciem jaj z powodu wysuszenia lub zamoknięcia podczas zraszania.Naczynie z wodą nie jest konieczne – zapotrzebowanie organizmu na wodę będą czerpać z regularnego zraszania jak i absorbując ją z podawanego pokarmu.

Nie należą do gatunków skrytych i będą stale widocznie czy to przeszukując zbiornik w poszukiwaniu pożywienia, wygrzewając się pod promiennikiem czy też zalecając się do partnerki w trakcie sezonu rozrodczego. Jeżeli w terrarium znajduje się samiec z kilkoma innymi osobnikami, ważne jest aby w widocznej, centralnej części zbiornika ustawić odsłoniętą grzędę (doskonale sprawdzają się liany lub masywne konary). Osobnik dominujący potrzebuje takiego punktu aby prezentować się pozostałym członkom grupy. Przy zapewnieniu tego typu grzędy można zaobserwować bardzo ciekawe zachowania godowe, a także samiec dominujący będzie przybierał bardzo jaskrawe ubarwienie.

Temperatura

25-27°C, lokalnie do 32°C i nie należy przekraczać tego poziomu, z nocnymi spadkami do 20-22°C.

Wilgotność

60-80%. Regularnie zraszamy terrarium – codziennie rano jak i na 1-2 godziny przed wygaszeniem świateł. Wspomoże to utrzymać odpowiedni poziom wilgotności, stwarzając swoisty mikroklimat oraz pozwoli mieszkańcom terrarium na zaspokojenie pragnienia.

Oświetlenie

W ciągu dnia 12 godzin. Wymagane UVB na poziomie 5% – naświetlanie powinno się odbywać przez cały okres trwania dnia w zbiorniku. UVB to niezwykle ważny aspekt w chowie jaszczurek o dziennej aktywności wspomaga prawidłowy rozwój kośćca jak i chroni przed metaboliczną chorobą kości. Ponadto będzie wspomagać prawidłowy rozwój posadzonych roślin. Wszystkie żarówki, w tym UVB należy zabezpieczyć przed bezpośrednim dostępem jaszczurek!

Dymorfizm płciowy

U dojrzałych samców widoczne są wybrzuszenia u podstawy ogona, które wskazują na posiadanie hemipenisów oraz mają wyraźnie zaznaczone pory preanalne. U samic pory te są mniej widoczne lub mogą nie występować wcale.

Rozmnażanie

Dojrzałość płciową osobniki tego gatunku uzyskują w wieku ok. 7–8 miesięcy. Samce uzyskują wtedy swoje charakterystyczne, niebieskie ubarwienie. W przypadku trzymania większej ilości tych gekonów, samce podporządkowane dominantowi pozostają ubarwione mniej jaskrawo i kolorystycznie przypominają samiczki. Dojrzałe płciowo samce mają bardzo wyraźnie widoczne zgrubienie u nasady ogona (w którym znajdują się wynicowywane hemipenisy) a także pory preanalne ułożone w kształt litery V. Cechy te są bardzo diagnostyczne i łatwo zauważalne, zwłaszcza gdy nasze gekony wspinają się po szybach terrarium i odsłaniają podbrzusze. Jeżeli dopuszczamy osobniki do rozmnożenia, samiczki powinny mieć nie mniej jak 9 miesięcy. Mimo, że są zdolne do znoszenia zapłodnionych jaj wcześniej, lęgi w zbyt młodym wieku bardzo osłabiają samicę. Organizm osobnika, który nie zakończył jeszcze własnego wzrostu będzie inwestował w rozwój embrionów co skutkuje niemal zawsze metabolicznymi chorobami, odwapnieniem, krzywicą a najczęściej także śmiercią samiczki bezpośrednio po zniesieniu jaj.

Do rozmnażania mogą przystąpić jedynie gekony w pełni dorosłe, zdrowe i w doskonałej kondycji. Gody są bardzo łatwe do zaobserwowania, samiec prezentuje swoje wspaniałe ubarwienie na centralnej grzędzie i wykonuje charakterystyczne ruchy głową oraz nadyma podgardle. Samiczki gotowe do zapłodnienia wskakują wówczas na jego grzędę i dochodzi do kopulacji. Samiczka znosi najczęściej 2 (rzadziej jedno) jaja, które przykleja w ukrytym miejscu zabezpieczonym przed bezpośrednim zalaniem wodą. Jeżeli nie znajdzie odpowiedniej kryjówki może znieść jaja bezpośrednio na podłożu lub roślinach w terrarium, co kończy się najczęściej obumarciem jaj. Dlatego ważne jest zapewnienie odpowiednich kryjówek lęgowych w postaci umocowanych na ścianach terrarium skorup kokosowych, pustych łodyg bambusa lub nawet starej ceramicznej doniczki. Samiczki często synchronizują swoje lęgi i składają jaja razem w jednej kryjówce. Inkubacja jaj trwa 70–90 dni. Po tym czasie młode osobniki wykluwają się i rozchodzą bo terrarium. Dzięki umieszczeniu kryjówek lęgowych w terrarium można przenieść nienaruszone jaja do oddzielnego zbiornika dla osobników młodocianych. Gekony Williamsa nie wykazują zazwyczaj kanibalizmu jednakże pozostawienie młodych w terrarium z dorosłymi wiąże się ze stresem a także zwiększoną konkurencją pokarmową między jaszczurkami. Nigdy nie staramy się odrywać jaj, które zostały przylepione do twardego podłoża, gdyż na pewno zostaną one uszkodzone i obumrą. Młode po wykluciu są bardzo małe i mogą przecisnąć się przez wszelakie szczeliny w terrarium dlatego konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie wszelkich możliwych dróg ucieczki. Jaszczurki te są bardzo żarłoczne i rosną szybko, już po kilku miesiącach można przenieść je do zbiornika biotopowego razem z osobnikami dorosłymi. Należy jednak pamiętać o odpowiedzialnym łączeniu poszczególnych okazów, aby uniknąć chowu wsobnego i agresji pomiędzy samcami.

Uwagi

Lygodactylus williamsi to gatunek krytycznie zagrożony wymarciem w swoim środowisku naturalnym – głównymi przyczynami takiego stanu rzeczy jest kłusownictwo i degradacja ich siedlisk.

Ze względu na swe walory ubarwienia jak i łatwość w pielęgnacji są gatunkiem niezmiernie pożądanym przez terrarystów. Z racji niewielkich rozmiarów jak i na swą zwinność nie są jaszczurkami do wyjmowania z terrarium i brania na rękę. Z upływem czasu akceptują obecność opiekuna jak i kontakt z nim pozwalając sobie na pobieranie pokarmu z pęsety czy wprost z dłoni.

Podobnie jak w przypadku innych gadów pochodzących z odłowu problemem mogą być zarówno endo- jak i ektopasożyty. Po zakupie jesteśmy zobowiązani do przeprowadzenia badań kału na obecność pasożytów oraz należy sprawdzić czy skóra wolna jest od roztoczy.

 
Opracowanie i źródła informacji
Monika Strzelecka, Jakub Kowalski, sklep zoologiczny Drakun z Lublina na podstawie własnych doświadczeń oraz:
1. United Republic of Tanzania – Morogoro Catchment Forest Office