Panchlora nivea - karaczan zielony, karaczan bananowy

Panchlora nivea – karaczan zielony, karaczan bananowy

Karaczan zielony, karaczan bananowy (Panchlora nivea Linnaeus, 1758) to niezwykle piękny i pożądany w terrarystyce gatunek karmowy karaczana. Jak sama nazwa wskazuje owad ten charakteryzuje się zieloną barwą, która pojawia się dopiero po przejściu wylinki imagalnej. Dodatkowo po bokach ciała rozciągają się bardziej lub mniej widoczne żółte pasy. Skrzydła są dobrze rozwinięte i okrywają cały odwłok zwierzęcia. Ich budowa oraz wzór jest typowy dla tej rodziny owadów. Młode osobniki w przeciwieństwie do formy dorosłej mają nieciekawą barwę od brązowej po czarną. Czystej krwi karaczan zielony powinien osiągać rozmiary: 10-13 mm w przypadku samców oraz 20 mm w przypadku samicy. Niestety obserwując różnorodność w wyglądzie oraz wielkości oferowanych i hodowanych w naszym kraju owadów twierdzę, że mamy do czynienia z hybrydą między gatunkową owadów z rodzaju Panchlora. Na przykładzie swojej niewielkiej hodowli, a także nieco większej hodowli mojego znajomego mogę stwierdzić, że w posiadanych populacjach można wyodrębnić osobniki odbiegają wzrostowo oraz pod względami wyglądu od typowych oferowanych na zagranicznych giełdach karaczanów zielonych np. w Hamm oferowanych przez najbardziej znanego niemieckiego hodowcę Jörg’a Bernhardt’a.

Oprócz Panchlora nivea na zagranicznych giełdach oraz stronach internetowych możemy spotkać w sprzedaży również:

Panchlora sp. „Gigant” – samiec 13-15mm, samica 26-30mm
Panchlora sp. „Northern Costa Rica” / „Północna Kostaryka” – zarówno samiec jak i samica 15mm

Pod względem wyglądu dla niewprawnego oka nie różnią się one zbytnio od swoich popularnych krewniaków. Młode Panchlora sp. „Gigant” np. na śródpleczu oraz zapleczu posiadają niewielkie pomarańczowe zabarwienie, u niektórych osobników znajduje się ono również na przedpleczu. Posiadają one również pomarańczową głowę, której zabarwienie tak jak pozostały kolor po wylince imagalnej zostaje zastąpiony charakterystyczną zieloną barwą. Młode Panchlora sp. „Northern Costa Rica” są ciemniejsze od Panchlora nivea jednak bez możliwości porównania młodych dla nas terrarystów nie sposób ich odróżnić. Ponieważ początkowo mało kto interesował się czystością gatunkową owadów karmowych, a także wiele osób nie zdawało sobie sprawy, że potrafią się one krzyżować w obrębie rodzaju powstały właśnie hybrydy. Śmiem twierdzić, że sprzedawane u nas oraz nawet u naszych zagranicznych sąsiadów karaczany zielone to mix Panchlora nivea z tymi dwoma bliżej nieoznaczonymi gatunkami.

Synonimy

Panchlora cubensis, Panchlora virescens

Nazewnictwo

Nazwa polska: Karaczan zielony, karaczan bananowy

Nazwa angielska: Green banana cockroach, Green cockroach, Cuban cockroach, Green-leaf cockroach

Przeczytaj też Gryllotalpa gryllotalpa - turkuć podjadek

Nazwa niemiecka: Grüne Schabe, Bananenschabe

Nazwa czeska: Šváb zelený

Biologia

Gatunek ten zamieszkuje porośnięte rejony gdzie utrzymuje się dosyć wysoka wilgotność. W hodowli powinna ona miesić się w granicy 70-90% co zapewnia odpowiednie zraszanie podłoża oraz całego insektarium. Szczególnie wrażliwe na zbyt niską wilgotność są larwy, które żyją w podłożu. Dorosłe owady bytują na krzakach, różnego rodzaju roślinach, a nawet w koronach niektórych drzew. Ponieważ niezwykle rzadko, a wręcz wcale nie obserwuje się ich w domostwach nie są uznawane za gatunek synantropijny. Nawet osobniki, które uciekły z hodowli nie są wstanie przeżyć w warunkach mieszkaniowych. Gatunek ten potrafi świetnie chodzić po płaskich powierzchniach, a nawet latać. Podczas mojej kilkuletniej hodowli miałem okazję przekonać się jak chwila nieuwagi może poskutkować latającym po pokoju owadem.

Występowanie

Karaczan zielony jest najczęściej spotykanym gatunkiem na Wielkich Antylach (występuje najliczniej na Kubie stąd właśnie wzięła się jedna z angielskich nazw tego gatunku), poza Archipelagiem zasięg jego występowania obejmuje Meksyk, Amerykę Środkową oraz Północną część Ameryki Południowej. Oprócz wspomnianych ojczystych miejsc występowania został zawleczony poprzez transporty owoców głównie bananów na pozostałe sprzyjające mu środowiska. Kolejną możliwą drogą rozprzestrzeniania się karaczanów bananowych są ucieczki z prywatnych hodowli. Gatunek ten bowiem jest niezwykle cenionym źródłem karmy egzotycznych zwierząt głównie jaszczurek np. z rodzaju Phelsuma. W niektórych polskich źródłach możemy znaleźć informację jakoby Panchlora nivea występowała również w naszym kraju jako gatunek inwazyjny.

Ponieważ jak już wcześniej wspomniałem w handlu spotykamy również dwa bardzo podobne nieoznaczone gatunki dlatego warto wiedzieć skąd one także pochodzą:

Panchlora sp. „Gigant”- Kuba, Ameryka Południowa
Panchlora sp. „Northern Costa Rica”- Północna Kostaryka

Terrarium

Tak jak u pozostałych karaczanów do hodowli tych owadów nadaje się zdecydowana większość z oferowanych na naszym rynku zoologicznym zbiorników. Dobrze sprawdzają się tutaj również plastikowe pojemniki na jedzenie dostępne w większości sklepów spożywczych. Ponieważ gatunek ten chodzi po płaskich powierzchniach, a także lata dlatego każdy zbiornik powinien być od góry odpowiednio zabezpieczony. Z tego co udało mi się zaobserwować młode osobniki prawie wcale nie chodzą po ściankach pojemników. Cały czas spędzają one zakopane w podłożu, z którego wychodzą jedynie w czasie karmienia oraz podczas zraszania. Stąd nawet w zbiornikach o większych otworach wentylacyjnych młode owady nie uciekają. Wielkość insektarium, zależy jedynie od grupy jaką planujemy hodować. Zbiornik o wymiarach 50x50x30 cm wystarcza w zupełności dla kilkuset osobników, natomiast dla mniejszej grupy przyjmuje się, że odpowiednie wymiary wynoszą 20x20x20 cm. Dno insektarium należy wysypać większą niż u innych gatunków ilością podłoża. Stanowić go może warstwa torfu lub ziemi z wymieszaną korą lub tzw. chipsami terrarystycznymi. Oprócz tego w zbiorniku nie powinno zabraknąć różnego rodzaju kryjówek, które zwiększają powierzchnię życiową tych owadów. Świetnym rozwiązaniem są tu np. kawałki donic, odpowiednio ułożone kamienie, kora itp. Ze względu na ciągłe zraszanie i utrzymywanie się wilgotności w granicach 70-90% odradzam stosowania wytłoczek. Temperatura w hodowli w granicach 26-32°C, jednak przetrzymując je w niżej temp. spowalniamy jedynie cykl rozwoju owadów.

Przeczytaj też Pachnoda thoracica

Żywienie

Karaczany są najmniej wymagającymi owadami pod względem żywienia. Owady możemy karmić owocami, warzywami, pokarmem dla żółwi (sam podaję np. suszonego Gammarusa), pokarmem dla ryb (dobrze sprawdzają się tutaj różnego rodzaju płatki), suchym pokarmem dla psa lub kota, otrębami etc. Pokarm suchy najlepiej przed podaniem odpowiednio zwilżyć.

W celu uzyskania jednak najzdrowszych i najsmaczniejszych karaczanów zielonych należy podawać im jak najlepszą dietę. Związku z tym w prawidłowym jadłospisie nie powinno zabraknąć rzecz jasna bananów oraz innych owoców. W przypadku twardych kawałków należy je odpowiednio rozdrobnić lub zetrzeć na tarce. Zagraniczni hodowcy dodają w niewielkich miseczkach (np. nakrętka po butelce) rozcieńczony z wodą miód (przeważnie w stosunku 1:5).

Uwaga pamiętajmy, że nie każdy sprzedawca stosuje tak dobraną dietę. Dlatego przed podaniem należy odpowiednio podhodować zwierzęta, aby uzyskać zamierzony efekt zdrowego i smacznego posiłku. Poza tym uważam, że w sytuacji gdy nie mamy zaufanego dostawcy należy samemu rozpocząć hodowlę karmową.

Rozmnażanie

Dymorfizm płciowy słabo wyraźny, samce są mniejsze oraz smuklejsze od swoich partnerek. Oczywiście płeć karaczanów można rozpoznać metodą tradycyjną polegającą na porównaniu odwłoków. Samica posiada odwłok znacznie masywniejszy z widocznymi 8 tergitami (1-7 oraz 10), dopiero po rozciągnięciu odwłoka można dojrzeć 8 i 9, który normalnie ukryty jest pod 7. U samca z kolei odwłok jest smuklejszy i posiada wyraźne wszystkie 10 tergitów odwłoka przy czym 8 i 9 są najwęższe. W praktyce, jednak nikt się nie bawi w oznaczanie płci gdyż hodowle liczą kilkaset osobników, a przy takich liczbach na pewno będzie odpowiednia ilość samic i samców. Dojrzała samica wydaje na świat ok. 15-30 młodych. Cały cykl tego gatunku przy optymalnej temperaturze zamyka się już po 3 miesiącach.

Uwagi

Przy odpowiedniej diecie, wilgotności oraz temperaturze zyskujemy niezwykle smaczny oraz pożywny pokarm, który dzięki swojej zdolności lotu dostarcza naszym zwierzętom dodatkowo niezbędnego ruchu. Uwaga gatunek bardzo wrażliwy na spadki temperatury i wilgotności, szczególnie w transporcie.

Plusy	Minusy
szybki cykl rozwoju	specyficzne wymagania hodowli oraz żywienia dopiero gwarantują jakość karmową owadów
owady, które uciekły z hodowli nie są wstanie przeżyć w warunkach mieszkaniowych	chodzenie po płaskich powierzchniach, a także latanie
niezwykle smaczny owad	niezwykle szybki owad

Opracowanie i źródła informacji

Opracował Wojciech Urynowicz ‘Serpentin’ na podstawie zdobytej wiedzy oraz doświadczenia, a także poniższej literatury:
– „Karaluch” Jan Żabiński, Warszawa 1931
– „Klucze do oznaczania owadów Polski” Cz. IX-X, dr Władysław Bazyluk, Warszawa 1956
– „Encyklopedia Terrarystyki” Eugene Bruins, Łódź 2003
– „Encyklopedie Hmyzu”, Heiko Bellmann, 2006
– „The Biology of Panchlora nivea, with observations on the eggs of other Blattaria” Louis M. Roth and Edwin R. Willis

Oraz zagranicznych stron internetowych.

Osoby zainteresowane Obcymi Gatunkami występującymi w Polsce odsyłam na stronę projektu, który rozpoczęty został 1992 w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie:
http://www.iop.krakow.pl/ias/Default.aspx