Periplaneta lateralis – przybyszka turecka, karaczan turecki

Periplaneta lateralis – przybyszka turecka, karaczan turecki

Synonimy

Blatta lateralis, Shelfordella tartara

Nazewnictwo

Nazwa angielska: Turkiestan cockroach (Turkish roach), Red runner

Nazwa niemiecka: Schokoschaben

Morfologia

Karaczan turecki (Periplaneta lateralis Walker, 1868) to jeden z mniejszych karaczanów karmowych dostępny od niedawna w sprzedaży, cieszący się coraz większym zainteresowaniem. Osiąga on rozmiary w granicach 22-28 mm. Swój sukces zawdzięcza on wielu czynnikom takim jak:

• wielkość zbliżona do świerszcza przy zdecydowanie mniej wymagającej hodowli
• miękkie ciało dzięki czemu bez problemu radzą sobie z nim mniejsze zwierzęta egzotyczne
• gatunek nie chodzi po płaskich powierzchniach, co pozwala na trzymanie go w większych akwariach czy też innego tego rodzaju zbiornikach bez obowiązku przykrycia go od góry
• gatunek nie zakopuje się w podłożu
• owad ruchliwy zapewniający naszemu zwierzęciu niezbędną aktywność
• jak u większości karaczanów przy właściwych warunkach minimalny kanibalizm

Samiec tego gatunku ma barwę od jasnożółtej po pomarańczową i charakteryzuje się długimi skrzydłami. Z kolei samica będąca koloru czarnego z brązowo-czerwonymi elementami ma zredukowane skrzydła. Młode osobniki w zależności od stadia przybierają różne zabarwienie od żółtego przy pierwszych wylinkach po czerwono-pomarańczowe wraz z kolejnymi. Tak jak u wszystkich gatunków larwy tego karaczana również są bezskrzydłe aż do przejścia ostatniej wylinki jaką jest wylinka imagalna.

Występowanie

Gatunek ten pierwotnie zamieszkiwał jedynie rejony Bliskiego Wschodu, jednak sprowadzony w latach 70-80 do Ameryki szybko zaadaptował się w nowym, środowisku i spotkać można go dzisiaj również w Kalifornii, Teksasie oraz Arizonie. Oprócz tego występuje również na kilku kontynentach i w wielu krajach jako zwierzę karmowe skąd nierzadko przedostaje się do wielu środowisk.

Biologia

Karaczan turecki jest gównie owadem synantropijnym prowadzący charakterystyczny dla tego rzędu skryty tryb życia. Zarówno młode jak i dorosłe osobniki są niezwykle szybkie dlatego naprawdę trudno obserwować te owady w ich naturalnym środowisku.

Terrarium

Do hodowli tych owadów nadaje się zdecydowana większość z oferowanych na naszym rynku zoologicznym zbiorników. Ponieważ karaczan ten nie chodzi po płaskich powierzchniach można wykorzystać jako insektarium odpowiedniej wysokości akwaria czy też plastikowe pojemniki, w których nie ma potrzeby zamieszczania pokrywy. Jeśli chodzi o wielkość to tak jak w przypadku większość gatunków zbiornik o wymiarach 50x50x30 cm wystarcza w zupełności dla kilkuset osobników, natomiast dla mniejszej grupy przyjmuje się, że odpowiednie wymiary wynoszą 20x20x20 cm. Ponieważ jak zasugerowałem część górna może pozostać odkryta to w konsekwencji rozwiązuje to sprawę odpowiedniej wentylacji. Podłoże może stanowić odpowiedniej grubości warstwa torfu lub ziemi z wymieszaną korą lub tzw. chipsami terrarystycznymi. Oprócz tego w zbiorniku nie powinno zabraknąć różnego rodzaju kryjówek, które zwiększają powierzchnię życiową tych owadów. Świetnym rozwiązaniem są tu np. kawałki donic, odpowiednio ułożone kamienie, kora itp. Oczywiście tak jak w przypadku innych owadów karmowych można zastosować również wytłoczki, które jednak należy co jakiś czas wymieniać na nowe gdyż przy panującej w terrarium wilgotności szybko ulegają one zniszczeniu. Podłoże oraz insektarium należy stale zraszać aby właśnie wilgotność w zbiorniku utrzymywała się w granicach ok. 70% co jest niezwykle istotne przy rozmnażaniu tego gatunku. Wbrew pozorom temperatura w hodowli tych karaczanów również powinna być wyższa od tej jaka panuje w naszych mieszkaniach. Wielu hodowców utrzymuje ją w granicach 26-30°C mając dzięki temu świetne efekty hodowlane. Z kolei ja sam posiadając doświadczenie z różnymi gatunkami owadów wiem, że niższa temperatura jedynie obniża metabolizm i powoduje wydłużenie całego cyklu. Stąd zdecydowałem się w mojej niewielkiej hodowli na temperaturę w granicach 23°C. Z przedstawionych informacji jasno widać, że granica tolerancji termicznej tych owadów jest naprawdę dosyć wysoka.

Żywienie

Karaczany są najmniej wymagającymi owadami pod względem żywienia dlatego również w przypadku tego gatunku nie stanowi to większego problemu. Owady możemy karmić owocami, warzywami, pokarmem dla żółwi (sam podaję np. suszonego Gammarusa), pokarmem dla ryb (dobrze sprawdzają się tutaj różnego rodzaju płatki), suchym pokarmem dla psa lub kota, otrębami etc. Z tego co zaobserwowałem stały dodatek w diecie białka pochodzenia zwierzęcego zmniejsza kanibalizm dlatego polecam oprócz warzyw i owoców od czasu do czasu podawać zwierzętom ten rodzaj pokarmu. Jeśli chodzi o poidełka to są one zbędne przy odpowiednim zraszaniu zbiornika oraz stałym udziale w diecie owoców i warzyw, które są dodatkowym jej źródłem. W kwestii częstotliwość karmienia to w dużej mierze zależy to od warunków panujących w zbiorniku oraz od rodzaju podanego pokarmu. Swoje owady karmię raz w tygodniu co oczywiście wymagało poświęcenia wielu osobników jednak dzięki temu mam teraz silną grupę karaczanów mogących wytrzymać tydzień bez mojej opieki co jest niezwykle ważne pod czas wyjazdów wakacyjnych.

Dymorfizm płciowy

Dymorfizm płciowy wyraźny samce posiadają długie skrzydła i są zdecydowanie smuklejsze z kolei masywniejsze samice mają skrzydła zredukowane. Poza tym płeć można rozpoznać tradycyjną metodą polegającą na porównaniu odwłoka. Samica posiada odwłok znacznie masywniejszy z widocznymi 8 tergitami (1-7 oraz 10), dopiero po rozciągnięciu odwłoka można dojrzeć 8 i 9, który normalnie ukryty jest pod 7. U samca z kolei odwłok jest smuklejszy i posiada wyraźne wszystkie 10 tergitów odwłoka przy czym 8 i 9 są najwęższe.

Rozmnażanie

Gatunek należący do karaczanów jajorodnych. Samica po wytworzeniu ooteki składa ją w podłoże insektarium lub pomiędzy jego elementy wystroju. We wnętrz złożonej ooteki znajduje się zazwyczaj ok 20-30 jaj z których po 30-150 dniach w zależności od temperatury oraz wilgotności (ważne jest aby nie przesuszyć w tym okresie podłoża) następuje wylęg. Nimfa po 90-150 dniach przechodzi wylinkę imagalną, a następnie w postaci dorosłej żyje jeszcze jakieś 6-12 miesięcy.

Uwagi

Gatunek prosty w hodowli jeżeli utrzymuje się odpowiednią wilgotność oraz temperaturę. Kolejnym niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na sukces rozrodczy tego owada jest zagęszczenie. Z moich obserwacji wynika, że zdecydowanie chętniej karaczany te mnożą się przy naprawdę dużym zagęszczeniu o czym nie należy zapominać przenosząc je do większych zbiorników. W innym wypadku zamiast powiększyć hodowlę możemy spowodować zatrzymanie rozmnażania przez co stracimy kilka potencjalnych pokoleń.

 

Opracowanie

Wojciech Urynowicz (Serpentin) na podstawie zdobytego doświadczenia oraz poniższych stron internetowych: www.nyworms.com/ oraz www.gotroaches.com/