Hydrosaurus amboinensis – agama żaglowa

Hydrosaurus amboinensis – agama żaglowa

Nazewnictwo

Nazwa polska: Agama żaglowa

Nazwa angielska: Sailfin Lizard

Nazwa niemiecka: Segelechse

Wygląd

Krzepkie, smukłe, bocznie spłaszczone ciało. Ubarwienie u dorosłych samic szare, ciemne, zielone z elementami żółtego i czarnego, samce czarne czasami również występuje żółta pigmentacja. Mają małą głowę z długim pyskiem i owalnymi nozdrzami blisko czubka pyska, oczy względnie duże, o brązowych tęczówkach. Jaszczurki obu płci mają na grzbiecie kolczasty grzebień, biegnący od głowy do nasady ogona, u samca znaczne mocniej wykształcony. Cechą charakterystyczną tych agam jest mocno wykształcony „żagiel” znajdujący się w górnej części nasady ogona, który jest bocznie spłaszczony. Kończyny dobrze rozwinięte, z ostrymi pazurami na wszystkich palcach (po pięć na kończynie). Dodatkowo na palcach tylnych łap występują przedłużone łuski umiejscowione prostopadle do palców, które rzekomo wspólnie z ogonem mogą pozwolić jaszczurce na krótki bieg po wodzie. Język jaszczurki jest lepki, co pomaga w łapaniu i utrzymywaniu zdobyczy. Zęby są małe i zaostrzone.

Agamy żaglowe (Hydrosaurus amboinensis Schlosser, 1768) są stosunkowo dużymi jaszczurkami oraz największymi z agam. Maksymalna długość około 100 cm – choć zdarzają się przypadki kiedy samce dorastały nawet do 120 cm. Samice zwykle mniejsze dorastają 90 cm i są o wiele drobniejsze od samców. Ogon stanowi około 65% całkowitej długości zwierzęcia. Podane powyżej rozmiary agamy osiągają po około 4 latach od wyklucia, przy czym dojrzałość płciową uzyskują po około 2-3 latach od wyklucia. Zaraz po wykluciu młode agamy mierzą około 15 cm.

Długość życia

Dożywają zwykle 15-20 lat, a przy dobrej opiece nawet do 25 lat.

Występowanie

Naturalnym środowiskiem występowania Hydrosaurus amboinensis są wschodnia Indonezja (włączając wyspy Halmahera i Ternate), Nowa Gwinea oraz Filipiny

Cechy szczególne

Agamy żaglowe są doskonałymi pływakami, kiedy znajdą się w wodzie automatycznie składają kończyny wzdłuż ciała, machają na boki swym spłaszczonym ogonem, a żagiel u nasady ogona działa jak ster pozwalając na bardzo dokładne osiągnięcie zamierzonego przez jaszczurkę kierunku. Nie polecałbym ich jako jaszczurek dla początkujących terrarystów, ze względu na dosyć długi okres aklimatyzacji maluchów mogące trwać nawet do 6 miesięcy. Maluchy są również bardzo nieufne i mogą wystąpić problemy z przyjmowaniem pokarmu, ponadto nadmierne zaglądanie do malucha może się zakończyć paniczną ucieczką, co w końcowym efekcie może prowadzić do mechanicznych uszkodzeń pyska.

Aktywność

Dzień.

Biotop

Jako jaszczurki nadrzewne zdecydowaną większość czasu spędzają na konarach drzew, wyszukując konary znajdujące się bezpośrednio nad zbiornikami wodnymi skąd w razie zagrożeni skaczą bezpośrednio do wody. W naturze agamy żaglowe tworzą grupy, w skład których wchodzi jeden dominujący samiec i kilka dorosłych samic. Młode prowadzą samotniczy tryb życia.

Terrarium

Terrarium dla tych jaszczurek powinno mieć dużą przestrzeń wewnętrzną. Ze względu na prowadzony tryb życia w środowisku naturalnym, powinno być one wyposażone w duża ilość konarów umożliwiające wspinaczkę. Jaszczurka będzie na nich spędzać większość czasu wylegując się w ciągu dnia. Bezpośrednio pod gałęziami konieczny jest spory zbiornik z wodą do którego jaszczury będą skakać (ew. spadać obracając się bezpośrednio z gałęzi) w sytuacji kiedy zostaną spłoszone. W większości przypadków swoje potrzeby będą również załatwiać do tego basenu więc warto ułatwić sobie życie i zastosować korek spustowy lub filtr kubełkowy w celu łatwego wymienienia wody. Basen powinien mieć odpowiednią powierzchnię aby jaszczura mogła się spokojnie w zbiorniku zanurzyć i odpoczywać. Jako podłoże najlepiej stosować, torf lub torf wymieszany z piaskiem.

Wielkość terrarium

Młodym jaszczurkom wystarczają odpowiednio urządzone, małe akwa – terraria, z których jaszczurka jednak szybko wyrośnie i stanie się dla niej zbyt małe. Należy pamiętać również o tym aby nie przełożyć zbyt małej jaszczurki do zbyt dużego terrarium, ponieważ mogą się pojawić problemy z przyjmowaniem pokarmu przez malucha. Minimalne wymiary terrarium dla dorosłej pary powinno mieć wymiary 150x100x200 cm.

Oświetlenie

Stosujemy 12 godzinny cykl oświetlania dobowego. Można zastosować różne emitery ciepła, ważne aby osiągnąć zamierzone temperatury. Niezbędny jest również promiennik UVB umożliwiający jaszczurce możliwość absorpcji witaminy D₃. Sprzęt grzewczy powinien być koniecznie odpowiednio zabezpieczony aby uniemożliwić jaszczurce poparzenie się.

Temperatura

Od 27 do 30°C, a pod promiennikiem ciepła temperatura może dochodzić nawet do 33°C, nocą powinna oscylować w okolicach 24°C.

Wilgotność

Powinna się utrzymywać na poziomie 70% w ciągu dnia, nawet do 85% nocą. Zapewniamy ją zraszając codziennie terrarium wodą, oraz umieszczając część naziemnego elementu grzejnego pod zbiornikiem z wodą.

Żywienie

Tak naprawdę nie do końca wiadomo czym żywią się te jaszczurki w naturalnym środowisku. W hodowli chętnie przyjmują owady: świerszcze, karaczany, szarańcze, czy też dżdżownicę, oseski mysie, czy nawet dorosłe myszy. Powinno się również podawać mieszankę owoców oraz warzyw takich jak groch, cukinia, fasola szparagowa, marchew, a z owoców mandarynki, winogrona, banany, kiwi, papaja oraz mango. U młodych osobników mieszanka owocowo – warzywna powinna stanowić około 20% diety, natomiast u dorosłych nawet do 50% diety. Młode jaszczurki powinno się karmić codziennie natomiast dorosłe co 3-4 dni.

Dymorfizm płciowy

U młodych agam rozróżnienie płci może sprawiać poważne kłopoty, ale u osobników ok. 6 miesięcznych różnorodne ubarwienie oraz różnice w wyglądzie stają się podstawą do rozróżnienia płci.

Rozmnażanie

Rozmnażanie tego gatunku nie należy do najłatwiejszych. Do kopulacji należy wybrać osobniki zdrowe, co najmniej trzyletnie od długości ciała nie mniejszej niż 70 cm. W naturze okres godowy trwa do stycznia do lutego. Samica składa jaja (5-12) najczęściej do 80 dni po zaobserwowanych kopulacjach. W tym celu należy przygotować jej pojemnik głębokości około 20-30 cm do którego wkładamy wilgotne podłoże, najlepiej torf wymieszany z piaskiem. Jaja umieszczamy w inkubatorze i inkubujemy je w temperaturze 28,5-29°C utrzymując przy tym wilgotność na poziomie 85%. Młode klują się po około 90 dniach inkubacji. W warunkach hodowlanych przy sporej dostępności pokarmu i odpowiednich warunkach samica może składać jaja nawet trzy razy w roku, w środowisku naturalnym zazwyczaj raz w roku.

Uwagi

W żadnym wypadku nie należy trzymać w jednym terrarium dwóch samców, gdyż u tych jaszczurek dosyć mocno rozbudowany jest instynkt terytorialny i może to doprowadzić do ostrych walk tych osobników o dominację, co w efekcie końcowym może prowadzić nawet do okaleczenia osobników. Wbrew swoim rozmiarom są to jaszczurki bardzo szybkie i energiczne, a biorąc pod uwagę ich znaczną płochliwość (szczególnie u osobników młodych) trzeba zachować należytą ostrożność aby taki osobnik nie uciekł. Zestresowane potrafią bez wahania ugryźć opiekuna, a swoimi długimi i ostrymi pazurami potrafią dokonać sporego spustoszenia na naszej skórze. Niestety jak większość agam mają tendencje do ocierania sobie pyska na szybach, których nie zauważają. Może to doprowadzić do poważnych uszkodzeń mechanicznych pyska. Tak naprawdę chyba nikt nie jest w stanie powiedzieć czym to jest spowodowane. W wypadku takich czy innych zranień agamę należy zabrać do weterynarza.

 

Opracowanie i źródła informacji
Opracował Przemysław Zieliński 'keme’ na podstawie własnych doświadczeń oraz poniższej literatury:
F. Henkel, W. Schmidt (1997) Agamen im Terrarium