Loading...
Patyczaki (łac. Phasmatodea, Phasmida) → rząd głównie tropikalnych owadów (Insecta). Jest około 2 tysięcy gatunków, ich długość wynosi 1,5-35 cm. Mają ochronne ubarwienie, wydłużone ciało przypominające pręt lub gałązkę (u niektórych jest ono silnie spłaszczone i przypominające liść – np. liściec). Posiadają narządy gębowe typu gryzącego. Patyczaki są roślinożerne, w większości żerują nocą. Występuje u nich rozwój z przeobrażeniem niezupełnym.
Straszyki to owady żyjące głównie w tropikach, jednak część gatunków spotyka się też w strefie subtropikalnej i umiarkowanej. Należą do największych owadów świata. Największy zanotowany okaz (Phobaeticus serratipes), licząc z przednimi nogami, osiągnął wielkość ponad 55 cm. Pośród gigantów spotyka się również niewielkie, 4-5 cm straszyki.
Chociaż straszykami nazywa się wszystkie owady z rzędu Phasmatodea, to ze względu na budowę ciała hodowcy dzielą je na trzy typy: patyczaki, straszyki i liśćce. Patyczaki charakteryzują się smukłym ciałem, wyglądem łudząco przypominają cienki patyk. Liśćce natomiast upodabniają się, jak nazwa wskazuje, do liści. Na ich ciele widoczne są żyłki i lekko zbrązowiałe brzegi odwłoka, które czynią owada niemalże niewidocznego wśród ulistnionej gałązki. Do straszyków zalicza się owady z rzędu Phasmatodea, które nie klasyfikują się jako patyczaki lub liśćce.
Rozmnażanie jest równie niezwykłe jak ich wygląd. Część z nich rozmnaża się wyłącznie płciowo (Epidares nolimetangere), część tylko partenogenetycznie (Carausius morosus), inne zaś płciowo lub, gdy w pobliżu nie ma płci przeciwnej, partenogenetycznie. Partenogeneza, inaczej dzieworództwo, polega na rozmnażaniu się bez zapłodnienia. Samica składa niezapłodnione jaja, z których po określonym czasie klują się młode owady (larwy).
Phasma znaczy tyle co duch. Tak więc jeśli nie wierzysz drogi Internauto w zjawy masz tu żywy przykład. Stwierdzenie to niewiele odbiega od prawdy. Straszyk, podobnie jak duch potrafi nagle zniknąć wśród gałęzi lub liści, stąd zapewne wzięła się ich łacińska nazwa. Owo znikanie umożliwiają im zarówno kształt i kolor ciała, jak i niespotykana zdolność do pozostawania nieruchomo przez całe godziny. Niekiedy przy słabym wietrze lub gdy delikatnie dmuchniesz na owada ten zaczyna się kołysać imitując poruszany bryzą liść. Nie wszystkie gatunki są łagodne. Jedne wydzielają toksyczną substancję (Anisomorpha monstrosa), inne z zaciekłością atakują tylnymi nogami obiekt zagrażający życiu (Eurycantha calcarata, Extatosoma tiaratum). Obiektem może być zarówno drapieżnik jak i dłoń hodowcy…
Adam Popiel
