Periplaneta australasiae – przybyszka australijska

Periplaneta australasiae – przybyszka australijska

Nazewnictwo

Nazwa polska: karaluch australijski, karaczan australijski

Nazwa angielska: Australian Cockroach

Nazwa niemiecka: Die Australische Schabe

Nazwa czeska: Šváb australský

Nazwa portugalska: Barata australiana

Systematyka

Typ: Arthropoda

Gromada: Insecta

Rząd: Blattodea

Rodzina: Blattidae

Rodzaj: Periplaneta

Gatunek: Periplaneta australasiae

Występowanie

Przybyszka australijska (Periplaneta australasiae Fabricius, 1775) występuje w klimacie tropikalnym, głównie we wschodniej części Australii,w Brazylii, w południowej części Stanów Zjednoczonych. Bardzo liczny w Kalifornii i na Florydzie, gdzie jest najliczniejszym z gatunków karaczanów. Jest bardzo mobilny, woli żyć na zewnątrz budynków, w chłodniejsze dni wchodzi do domostw. Wbrew swojej nazwie nie jest rodzimym mieszkańcem Australii, został tam zawleczony z krajów azjatyckich.

Długość życia

Rozwój larw trwa 8-12 miesięcy. Imago żyją od 4-6 miesięcy.

Wygląd

Imago osiągają wielkość 27-40 mm. Samica i samiec uskrzydlone, skrzydła całkowicie pokrywają tułów i odwłok. Ubarwienie czerwono-brązowe. Wyglądem przypomina Przybyszkę amerykańską (Periplaneta americana), lecz jest od niej mniejsza i intensywniej ubarwiona. Krawędzie przedniej części skrzydeł (jedna trzecia ich długości) są żółte, charakterystyczne jest przedplecze z żółtym obrzeżem, w którego centrum widnieje wzór „czarnych oczu”. Czułki są długie, dłuższe od ciała. Ciało płaskie i szerokie, umożliwiające wciskanie się w najmniejsze szczeliny.

Cechy szczególne

Gatunek synantropijny, trzyma się w pobliżu domostw, w spiżarniach, spichlerzach, kuchniach, restauracjach, piekarniach, magazynach żywności, szklarniach.Atrakcyjny, pięknie ubarwiony owad karmowy, swoim żywiołowym temperamentem dostarcza wielu wrażeń zarówno hodowcy jak i skarmianym nim zwierzętom. Niestety, nieumiejętne obchodzenie się z tym karaczanem bardzo szybko skutkuje rozprzestrzenieniem się hodowli poza obręb terrarium. Karaczan niezwykle szybki i zwinny, a przy tym bardzo płochliwy.Uciekająca przybyszka przypomina ciemną plamę, w której trudno dostrzec owada, a złapanie go wymaga dużej cierpliwości ze strony hodowcy. Obecność skrzydeł umożliwia mu pokonywanie niewielkich wysokości, nie jest jednak typowym owadem lotnym. Preferuje wysoką temperaturę osiągającą 30°C oraz wysoką wilgotność 70 – 80%, są to optymalne warunki do rozmnażania i rozwoju. Toleruje jednak warunki bardziej ekstremalne – niższą (o kilka stopni) temperaturę oraz mniejszą wilgotność, przy stałym dostępie do wody. Cechy te umożliwiły mu rozprzestrzenienie się na większość kontynentów, nie wszędzie jednak się zadomowił.

Aktywność

Typowo nocna. Unika jaskrawego oświetlenia.

Terrarium

Możemy podzielić na dwie grupy: jako zwierzęta terraryjne gdzie zastosujemy terrarium szklane lub jako hodowlę karmową, przy której stosujemy pojemniki plastikowe. Terrarium dla kilkunastu-kilkudziesięciu osobników 20x20x30 cm, dla większej liczby odpowiednio większe, powinno być zamykane od góry. Należy zastosować minimum 5 cm warstwę torfu lub substratu kokosowego w celu utrzymania odpowiedniej wilgotności. Karaczanom należy zapewnić odpowiednią ilość kryjówek. W tym celu możemy zastosować korę dębu korkowego, łupiny orzecha kokosowego, kilkucentymetrową warstwę liści bukowych lub dębowych. W celu utrzymania odpowiedniej temperatury możemy zastosować kabel grzewczy max. 25W, najlepiej na tylnej ściance terrarium. Ułożenie kabla pod terrarium spowoduje parowanie w zbiorniku. Dla małej grupy karaczanów możemy zastosować skałkę grzewczą ok. 5W.

Przy hodowli karmowej karaczany trzymamy w pojemnikach plastikowych 30x30x40 cm. Należy pamiętać o odpowiedniej wentylacji. Jak wyżej stosujemy torf lub substrat kokosowy oraz kilku- kilkunastucentymetrową warstwę liści dębowo-bukowych. Każdy zbiornik powinien być dobrze zabezpieczony przed możliwością ucieczek, ponieważ owad ten doskonale wspina się po każdej płaskiej powierzchni, lata oraz wciska się w każdą szczelinę. Karaczan nie wymaga oświetlenia, preferuje stałe zacienienie.
Aby otrzymać przychówek należy pamiętać o odpowiedniej wilgotności, codziennym, obfitym zraszaniu oraz odpowiedniej temperaturze.

Żywienie

Gatunek wszystkożerny.W warunkach naturalnych preferuje dietę wegetariańską. Przybyszki często spotykane są w ściółce, na roślinach, krzewach. W domach zjadają rośliny, odzież i książki. W warunkach hodowlanych karmimy przede wszystkim owocami i warzywami: głównie jabłka, banany, marchew. Możemy podawać również suchy pokarm dla psów i kotów, chleb, płatki dla ryb czy żółwi, różnego rodzaju otręby.

Dymorfizm płciowy

Samice są masywniejsze, mają szerszy odwłok i widoczne przydatki na końcu odwłoka (cerci). Samiec smuklejszy, cerci ukryte częściowo pod skrzydłami. U samicy ostatni segment tułowia przekształcony jest w charakterystyczną, wypukłą, poprzeczną szczelinę . Zarówno samice jak i samce w ostatnim stadium – imago posiadają skrzydła.

Rozmnażanie

Jajorodne. Samice są gotowe do rozrodu po upływie około 20 dni od osiągnięcia stadium imago.W ciągu życia w optymalnych warunkach, składają do podłoża lub na elementach dekoracji od 20-30 czarnych ootek w odstępach 10 dniowych. W każdej ootece (kapsułce) znajduje się 22-24 jaj, położonych po 11-12 w dwóch rzędach. Okres inkubacji wynosi 30-40 dni, jednak tylko z 40% z nich wylęgną się nimfy. Larwy linieją 6-12 razy do osiągnięcia dorosłości, w zależności od temperatury, żywności i wilgotności. Okres rozwoju trwa 8-12 miesięcy.

Uwagi

Jest to jeden z najszybszych karaczanów. Nie polecamy osobom początkującym ze względu na zwinność, „przebiegłość”, zdolność do lotu. Wykorzysta każda sytuację do ucieczki, przy odpowiedniej temperaturze i wilgotności może się rozmnożyć w warunkach domowych. Ma wyjątkową zdolność adaptacji do istniejących warunków. W niższej niż optymalna temperaturze świetnie sobie radzi, w ciepłych miejscach może się rozmnożyć. Nie przetrwa jednak poza domem w naszym klimacie.

Podsumowanie

Plusy

• Karaczan prosty w hodowli, pod warunkiem utrzymania odpowiedniej temperatury i wilgotności.
• Zwinny i szybki dostarcza zwierzętom niezbędnego ruchu.
• Atrakcyjny wygląd i zachowanie sprawiają, że jest ciekawym obiektem w hodowli.

Minusy

• Bardzo szybki owad.
• Potencjalnie inwazyjny.
• Niszczy odzież i książki.
• Wydziela substancje alergizujące.

Opracowanie i źródła informacji
Opracowali:
Katarzyna Richert, Waldemar Richert – Terra-Pomorze „Agimbo” na podstawie własnych doświadczeń, wikipedii oraz źródeł:
www.ozanimals.com
www.insectresearch.com
www.domyownpestcontrol.com
www.entomology.unl.edu/images/