Przepisy UE

Przepisy UE

Do podstawowych zasad, na których opiera się Unia a wcześniej Wspólnota Europejska należy swoboda przepływu osób, i ich mienia, oraz towarów i usług pomiędzy państwami członkowskimi UE, a Porozumienie z Schengen, do którego przystępują stopniowo kolejne państwa członkowskie, znosi całkowicie kontrole graniczne pomiędzy nimi. Nie jest zatem możliwe stosowanie konwencji CITES w obrocie okazami pomiędzy państwami członkowskimi UE. Sytuację taką przewidziano w art.XIV ust.3 konwencji. Dodatkowo, po wejściu w życie drugiej zmiany do tekstu konwencji („poprawka z Gaborone”) w miejsce dotychczasowych państw-stron konwencji tworzących Unię Europejską stroną konwencji stanie się Unia jako całość, samodzielny podmiot prawa międzynarodowego, z liczbą głosów równą liczbie państw ją tworzących. „Przepisy prawa Unii Europejskiej„, na które powołuje się ustawa o ochronie przyrody, to w chwili obecnej: Rozporządzenie Rady Nr 338/97, Rozporządzenie Komisji Nr 865/2006 i Rozporządzenie Komisji Nr 997/2010 – już teraz cały obszar Unii stworzony przez terytoria 25 państw członkowskich traktują jak jedno państwo-stronę konwencji. I regulują dwie dziedziny jednocześnie:

(1) CITES, przy czym wymagane konwencją zezwolenia importowe, eksportowe i świadectwa reeksportu oraz kontrole graniczne stosuje się tylko przy wywozie okazów z państw członkowskich poza granice Unii oraz przy wwozie okazów spoza Unii,

(2) ochronę rodzimych gatunków w państwach Unii, czyli wykonanie zaleceń dyrektywy „ptasiej” (Dyrektywa Rady 79/409/EWG) i „siedliskowej” (Dyrektywa Rady 92/43/EWG), wprowadzając na obszarze Unii pewne zakazy i ograniczenia (lub możliwość wprowadzania takich zakazów i ograniczeń przez poszczególne państwa członkowskie) w zakresie posiadania, przewożenia, kupna i sprzedaży czy innej formy zarobkowego wykorzystania okazów z zagrożonych gatunków, a także wprowadzając jednolity, uniwersalny wzór świadectwa zwalniającego od określonych zakazów.

Rozporządzenie Rady Nr 338/97 zawiera ogólne regulacje i wskazuje, które z nich może uszczegółowić Komisja Europejska, a które uszczegóławiają w swoich przepisach krajowych państwa członkowskie UE. Przede wszystkim zawiera zaś podzielony na cztery aneksy, wielokrotnie już zmieniany, wykaz gatunków objętych tymi regulacjami.

W uproszczeniu, obecne zaszeregowania gatunków do aneksów Rozp.338/97 są takie:

A – gatunki z Załącznika I CITES oraz inne gatunki, w większości z Załącznika II, rzadkie lub na które jest duży popyt (głównie z dyrektywy „ptasiej” i „siedliskowej”) zagrożone nawet przy minimalnym poziomie obrotu, i gatunki blisko z nimi spokrewnione.

B – gatunki z Załącznika II CITES, których nie wpisano do aneksu A i gatunki spoza Załączników I i II, będące przedmiotem obrotu międzynarodowego o tak wysokim poziomie, że zagraża on utrzymaniu się liczebności ich populacji, a nawet naraża ich przetrwanie w pewnych państwach, oraz gatunki podobne z wyglądu do gatunków zaszeregowanych w aneksach A lub B i obce gatunki inwazyjne, które uważa się za zagrożenia dla dzikich populacji gatunków rodzimych dla UE.

C – większość gatunków z Załącznika III CITES.

D – kilka gatunków, co do których państwa członkowskie zgłosiły zastrzeżenia odnośnie ich zaszeregowania w Załączniku III CITES oraz gatunki nie-CITESowe importowane do Unii w takich ilościach, że budzi to niepokój o dziko żyjące populacje w państwach je eksportujących.

Do sprawdzenia czy, i w którym Załączniku CITES lub aneksie Rozp.338/97 jest dany gatunek znając jego nazwę łacińską albo np. angielską, można użyć wyszukiwarki:

http://www.unep-wcmc.org/isdb/Taxonomy/ (bardzo wolno się otwiera)

Rozporządzenie Komisji Nr 865/2006 zawiera przede wszystkim wzory dokumentów zezwoleń i świadectw, jednakowe dla wszystkich państw członkowskich UE, oraz opisuje sposoby ich wypełniania. Zawiera też przepisy dotyczące znakowania okazów oraz omawia odstępstwa od ogólnych zakazów i ograniczeń wprowadzonych Rozp.338/97.

Rozporządzenie Komisji Nr 997/2010 zawiera w swoim aneksie (też kilkakrotnie zmienionym) wykaz gatunków, z których pewne typy okazów pochodzących z określonych państw czasowo nie mogą być wprowadzane do państw UE, a ściślej – nie są wydawane dla nich zezwolenia importowe (z pewnymi wyjątkami opisanymi w art.71 Rozp.865/2006). Inne, niewymienione w Rozp.997/2010 typy okazów z tych gatunków, albo pochodzące z innych, niewymienionych w nim państw mogą być nadal importowane na ogólnych zasadach.

Jak na razie Komisja nie skorzystała z uprawnienia, jakie daje jej art.9 ust.6 Rozp.338/97 i przetrzymywanie lub przemieszczanie na obszarze Unii żywych okazów z gatunków, których wprowadzanie jest zawieszone, odbywa się na ogólnych zasadach, bez dodatkowych ograniczeń.