Oceń 1 gwiazdka2 gwiazdki3 gwiazdki4 gwiazdki5 gwiazdek [1]
Loading...
2735
Encyklopedia, Owady – Encyklopedia

Hymenoptera – błonkoskrzydłe

Jest jednym z najbogatszych w gatunki rzędów owadów. Opisano ich ok. 150.000, z czego z terenu Polski wykazano 6.000.

Błonkówki odgrywają ogromną rolę w życiu człowieka. Wiele to poważne szkodniki niszczące liście i owoce (rośliniarki i żądłówki) lub drewno (trzpienniki Sircidae). Jednak „zalety” tych owadów przeważają w ogromnym stopniu nad „wadami”. Zapylają kwiaty, tworzą miód, wosk, tekturę. Regulują liczebność owadów będących poważnymi szkodnikami, stanowią jeden z podstawowych elementów wszystkich ekosystemów.
Są zwierzętami o bardzo zróżnicowanych rozmiarach. Najmniejsze osiągają poniżej 0,2 mm długości ciała, największe przekraczają kilkanaście centymetrów. Ich czułki są bardzo różnorodnie zbudowane, spotykane są nitkowate, buławkowate, załamane, grzebieniaste. Głowa ortognatyczna. Posiadają parę oczu złożonych, najczęściej wydłużonych oraz najczęściej trzy przyoczka. Aparat gębowy podlega różnym modyfikacjom. Najczęściej gryzący, gryząco-liżący lub ssący. Tułów zbudowany z trzech segmentów i dodatkowego, pochodzącego z odwłoka, zrośniętego z zatłowiem. Przedtułów jest słabo rozwinięty w przeciwieństwie do największego śródtłowia. Skrzydła błonkówek są błoniaste, pierwsza para większa od drugiej. Podczas lotu połączone są hakami. Występuje też wiele form bezskrzydłych. Nogi długie, smukłe, często przystosowane do pełnienia różnych funkcji (np. u pszczół Apidae). Stopy pięcioczłonowe, czasem 3 lub 4 członowe. Odwłok różnie zbudowany, najczęściej bardzo luźno połączony z tułowiem za pomocą tzw. stylika. Może być też normalnie osadzony. W jego skład wchodzi 8 segmentów, czasem część jest zredukowana. Na końcu może znajdować się pokładełko, czasem dłuższe od całego ciała.

Przeczytaj też  Cyklomorfoza

Larwy błonkówek, podobnie jak imagines, mogą być bardzo zróżnicowane. Istnieją formy beznogie z dobrze wykształconą głową (np. u żądłówek Aculeata)) i larwy przypominające budową gąsienice (np. rośliniarki Phytophaga). Pierwsze odżywiają się przeważnie pokarmem zwierzęcym, przygotowanym przez matkę lub jako pasożyty, drugie odżywiają się pokarmem roślinnym. Pczepoczwarczenie następuje w kokonie, wytwarzanym z oprzędu przez larwy. Dorosłe Hymenoptera odżywiają się głównie pokarmem bogatym w cukry (nektar, spadź, soki roślin), nieliczne gatunki prowadzą drapieżny tryb życia. Polują na inne bezkręgowce głównie w celu wykarmienia larw. Doskonałą bronią, obok mocnych żuwek, jest też żądło, przekształcone pokładełko. Dzięki połączeniu z gruczołem jadowym może stanowić poważne niebezpieczeństwo nawet dla człowieka. Wśród błonkówek istnieje największa liczba gatunków prawdziwie społecznych (eusocjalnych). Posiadają rozwinięte systemy kast, budują niezwykle złożone konstrukcje, posiadają swoisty „zapachowy język”, prowadzą uprawy grzybów i hodowle mszyc.

Znane gatunki: szerszeń (Vespa crabro), osa pospolita (Vespula vulgaris), trzpiennik (Sirex gigas), zgłębiec (Rhyssa persuasoria), szczerklina piaskowa (Ammophila sabulosa), pszczoła miodna (Apis mellifera), trzmiel ziemny (Bombus terrestris), gmachówka koniczek (Camponotus herculeanus), hurtnica pospolita (Lasius niger), rudnica (Formica rufa).

Dodaj swoje przemyślenie na temat artykułu