Testudo graeca soussensis

Testudo graeca soussensis

Testudo graeca soussensis

Występowanie

Podgatunek Testudo graeca soussensis występuje na obszarach południowo zachodniego Maroko i od pozostałych marokańskich podgatunków Testudo graeca (Testudo graeca marokkensis, Testudo graeca graeca, Testudo graeca lamberti) oddzielony jest poprzez góry Atlas. Wyodrębnić można trzy populacje tego podgatunku występujące na terenie doliny Sousse, północnego stoku gór Anty-Atlasu oraz obszarach nienaruszonych lasów Arganiowych, które występują wzdłuż wybrzeża od Cap Rhir aż po Essaouira. Ponadto najprawdopodobniej występuje odizolowana populacja w prowincji Ouarzate. Informacje na temat występowania Testudo graeca soussensis na terenach Sahary ( BONS, GENIEZ – 1996 ) są błędne i dotyczą najprawdopodobniej pojedynczych osobników które zostały wprowadzone tam sztucznie bądź też według nowszej klasyfikacji stanowią inny podgatunek Testudo graeca.

Wygląd

Jest to stosunkowo duży podgatunek Testudo graeca którego długość karapaksu dochodzi do 25 cm u dorosłych samic, a tarczki piersiowe są u nich wyraźnie dłuższe niż u pozostałych Testudo graeca. Różne jest także ich ubarwienie – dorosły Testudo graeca soussensis, w przeciwieństwie do pozostałych podgatunków ma karapaks pokryty nakrapianym wzorkiem, plastron natomiast ozdabia wzorek utworzony przez drobne kropki oraz linie rozchodzące się promieniście i zachodzące na brzegowe tarczki karapaksu. Kropki te nie występują jednak u młodych osobników, ani na plastronie ani na karapaksie, co jest kolejną cechą odróżniającą Testudo graeca soussensis od pozostałych Testudo graeca.

Klimat

Na terenach południowo-zachodniego Maroko panuje klimat pomiędzy śródziemnomorskim wzdłuż linii brzegowej po półsuchy w głębi kraju. Średnia temperatura roczna na tych obszarach wynosi 18°C a średni roczny opad to 240 mm. Latem temperatura może osiągać nawet 48°C, zimą jednak nie przekracza 25°C.

W sezonie suchym (czerwiec – sierpień ) opady wynoszą mniej niż 1 mm w miesiącu. Podłoże stanowią głównie piasek, glina oraz wapienie. Te ostatnie są dla roślin źródłem wapnia dzięki czemu stają się one ważnym elementem diety Testudo graeca soussensis. Wapń jest pozyskiwany przez żółwie także ze skorup ślimaków, których resztki odnalezione zostały w ich odchodach.

Aktywność

Aktywność tego podgatunku w porze suchej jest bardzo znikoma co spowodowane jest nikłymi ilościami dostępnego pokarmu oraz panującymi warunkami pogodowymi – mają one znaczący wpływ na rozkład okresów aktywności żółwi. Populacja z terenów Souss Valley jest aktywna przez cały rok w przeciwieństwie do żółwi populacji żyjącej u stóp Atlasu i Anty-Atlasu. Na okres obniżonej aktywności żółwie zakopują się w ziemi lub wykorzystują jako schronienie opuszczone nory wiewiórek ziemnych lub innych zwierząt. Często zakopują się także w ciągu dnia by pod warstwą ziemi czy chrustu i liści przeczekać najgorętsze godziny dnia i wyjść ponownie na powierzchnię gdy skwar lub brzydka pogoda już miną. Podobnie chowają się na noc. Co więcej, często lokalizują swoje schronienia w pobliżu zarośli, krzewów czy niewielkich drzew gdzie ziemia podtrzymywana jest przez system korzeniowy tych roślin i zapobiega zasypaniu nory. Niektóre jamy mogą mieć nawet 150 cm długości co zapewnia stosunkowo stałą temperaturę dobową i utrzymuje się na poziomie 22-23°C. Podczas wiosny i jesieni ich aktywność jest największa o poranku i po południu, zimą natomiast w ciągu dnia. Tym co motywuje żółwie do przemieszczania się jest poszukiwanie pożywienia oraz reprodukcja.

Dieta

Osobniki z Souss Valley żywią się głównie roślinami dzikimi, ( min. Brassica, Calendula, Chenopodium, Fumaria, Malva, Plantago, Leontodon zdarza się jednak że muszą polegać także i na roślinach uprawnych ( opuncja, kabaczek, liście fasoli, ziemniaków czy cukinii ) przez co lokalni farmerzy traktują je jako szkodniki i w najlepszym wypadku wyrzucają daleko poza pole oraz niszczą ich gniazda. W skrajnie trudnych warunkach żółwie nie pogardzą nawet zeschniętymi na wiór czy lekko nadpsutymi roślinami. Dla wielu roślin żółwie te spełniają bardzo ważną rolę w ich ekspansji – rozprzestrzeniają ich nasiona, które po zjedzeniu są wydalane wiele godzin później w zupełnie innym miejscu.

Struktura populacji

Zagęszczenie osobników z różnych populacji jest silnie zróżnicowane. W Souss Valley wiele żółwi (głównie dorosłych) było znajdowanych wzdłuż 20-sto metrowego pobocza drogi biegnącej wzdłuż pól uprawnych i ogrodów ( nawet po kilkanaście naraz ). W nienaruszonych lasach arganiowych żółwie były również łatwe do znalezienia, jednak były bardziej „rozrzucone” i zwykle znajdowane pojedynczo. Najtrudniej znaleźć osobniki tego gatunku w naruszonych przez człowieka fragmentach lasu Arganiowego – są to pojedyncze, wyizolowane sztuki. Na terenach nadbrzeżnych i skrajach pól uprawnych można znaleźć pojedyncze sztuki co kilkaset metrów. Populacja żółwi z Souss Valley składa się głównie z osobników męskich w wieku pomiędzy 16 a 25 rokiem życia, dużo trudniej znaleźć osobniki młode i te po 35 roku życia, natomiast większość znalezionych samic była pomiędzy 11 a 15 rokiem życia. Wiek żółwi oceniano na podstawie pierścieni na tarczkach karapaksu reprezentujących poszczególne okresy wzrostu – należy tu jednak dodać iż u starszych osobników pierścienie te zanikają. Na południowym zachodzie Maroko jest tylko jeden okres wzrostu każdego roku tak więc jeden pierścień reprezentuje jeden rok życia gada. Obserwacje wykazały że wśród żółwi z terenów rolnych większość miała od 17-22 pierścieni ( tylko jeden miał 30 ). Z drugiej strony jednak na terenach lasów arganiowuch, u stóp Anty-Atlasu odnaleziono dużo więcej osobników z większą ilością pierścieni (36-38) i dużo więcej osobników młodych. Populacja ta była dużo bardziej zbalansowana i ustabilizowana zarówno w kwestii wieku jak i płci niż w populacji doliny Souss.

Rozmnażanie

Zachowania godowe zaobserwować można zarówno wiosną jak i późnym latem – tuż po tym gdy żółwie wybudzą się z okresu obniżonej aktywności. Samiec w dość gwałtowny sposób uderza skorupą w karapaks samicy. Jeśli samica zacznie uciekać, samiec podejmuje wyzwanie i zaczyna ją gonić próbując jednocześnie złapać samicę za szyję i przednie łapy w celu jej unieruchomienia. Gdy mu się to uda – „dosiada” samicę a ona, jeśli jest zdolna i chętna, unosi tylną część karapaksu i pozwala samcowi na kopulację podczas której samiec wydaje gwiżdżąco – posapujące dźwięki.

Samica składa jaja na przełomie maja i czerwca (5-7 jaj) o wymiarach ok. 27×30 mm i wadze od 18 do 20 gram. Jaja zakopywane są we wcześniej przygotowanych norkach wzdłuż linii krzewów mogących stanowić w późniejszym czasie schronienie dla młodego potomstwa. Samica potrzebuje ok. 2-3 godzin na wykopanie gniazda, złożenie jaj a następnie zasypanie gniazda które mierzy zaledwie kilka cm głębokości i od 12 do 15 cm średnicy. Młode przychodzą na świat we wrześniu – ich karapaks mierzy wtedy niewiele ponad 3 cm i ważą 10 gram. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 12-13 lat.

Zagrożenia

W ostatnich dekadach populacja tych żółwi regularnie spada a przyczyn tego jest wiele. Główną przyczyną jest wyniszczanie przez człowieka naturalnych siedlisk Testudo graeca soussensis. Lasy arganiowe są endemicznym ekosystemem – niespotykanym nigdzie indziej na naszej planecie. Są one wycinane na opał, pod pola uprawne lub zabudowę ( agrokultura, zielone domy ). W ten sposób żółwie są niejako wypierane przez człowieka z ich terenów na inne, na których nie ma ich naturalnego pożywienia i które nie rzadko skażone są pestycydami lub innymi zanieczyszczeniami związanymi z obecnością człowieka. W ciągu życia, w organizmie żółwia toksyny kumulują się co prowadzi do zmian genetycznych i ma negatywny wpływ na reprodukcję. Skutkiem tego może być śmierć płodu, jego deformacje, niska odporność potomstwa bądź dysfunkcje układów. Ponadto farmerzy zabijają żółwie i niszczą ich gniazda uznając Testudo graeca soussensis za szkodnika. W latach 70 i 80 ogromnie ilości żółwi wyłapywane były z ich naturalnego środowiska i sprzedawane na targowiskach jako domowe pupile. Obecnie jest to zakazane i w Maroko (w przeciwieństwie do Tunezji) nie znajdzie się już nigdzie żółwi na sprzedaż.

Opracowanie i źródła informacji

Opracował Deore na podstawie min.
http://www.chelonia.org/articles/tiberagoldengreekcare.htm
http://www.chelonia.org/articles/Whatisagolden.htm
http://www.chelonia.org/articles/WCT_Video.htm
http://www.chelonia.org/Articles/iberacare.htm
http://www.tortoisetrust.org/
http://www.tortoisetrust.org
http://www.podarcis.nl
http://www.tartaclubitalia.it
http://www.tartaclubitalia.it
http://www.tortoise.org/archives/tgraeca.html
Doświadczeń własnych, oraz innych hodowców.