Calotes calotes

Calotes calotes

Calotes calotes (Linnaeus, 1758) dorasta do 40-45 cm dł. (niektóre samce nawet do 50 cm dł) z czego ponad połowa przypada na biczowaty ogon. Jest to lekko zbudowana, nadrzewna agama o dużej głowie i wydatnym grzebieniu na karku i przedniej części grzbietu utworzonym z ostrych, lancetowatych łusek. Grzebień ten jest szczególnie wydatny u samców i tworzy jednolitą strukturę, nie podzieloną na odcinek karkowy i grzbietowy. Podobnie jak u innych przedstawicieli rodzaju Calotes, łuski u tego gatunku są szorstkie, zachodzące na siebie i opatrzone kilem. Na podgardlu znajduje się worek skórny, który może być podnoszony i nadymany. Jaszczurki te są w stanie szybko zmieniać ubarwienie, maskując się lub ukazując stany emocjonalne. Zarówno zdolność zmiany ubarwienia, jak i nadymanie podgardla służą ustalaniu hierarchii pomiędzy osobnikami zasiedlającymi ten sam rewir.

Ubarwienie podstawowe u osobników nie będących stanie podniecenia zdominowane jest przez kolor zielony. Samce zazwyczaj są bardziej jaskrawo zielone z wyraźnie zaznaczonymi kremowymi lub białymi poprzecznymi pręgami na tułowiu. U niektórych osobników białe pręgi występują również na ogonie. Ogon jest oliwkowo-zielony, podbrzusze blado zielonkawe lub niebieskawe. Głowa zielono-żółta z brązowymi plamkami. U wielu osobników występuje wyraźna ciemno brązowa łatka w rejonie policzkowym. Samce w stanie podniecenia przybierają bardzo atrakcyjne i widowiskowe ubarwienie. Zieleń staje się znacznie bardziej jaskrawa co uwydatnia dodatkowo kontrastowe białe pręgi. Głowa a także worek gardłowy oraz kark wraz z grzebieniem stają się krwistoczerwone, niekiedy pomarańczowe. Okolice oczu oraz wspomniane wcześniej plamki na policzkach stają się smoliście czarne. Samice nigdy nie są aż tak jaskrawo ubarwione, aczkolwiek podstawowy wzór ubarwienia jest zbliżony u osobników obu płci. Młode osobniki są jaskrawo zielone i często posiadają białą lub żółtą pręgę biegnącą wzdłuż kręgosłupa.

Nazewnictwo

Nazwa gatunkowa: Calotes calotes (Linnaeus, 1758)

Nazwa angielska: Common Green Forest Lizard

Nazwa niemiecka: Sägerückenagame

Podgatunki

Brak wyróżnionych podgatunków.

Długość życia

Ok 10 lat.

Występowanie

Indie, Sri Lanka

Aktywność

Dzienna

Odmiany

Brak

Wygląd

Wygląd samca

Samiec jest nieco masywniejszy od samicy. Posiada potężniejsze szczęki, wydatniejszy grzebień na karku i grzbiecie i większy worek podgardzielowy. Zazwyczaj jest wyraźnie większy od samicy. W zachowaniu samca można zauważyć bardzo silny terytorializm. Samce będą lokować się najwyższym, najlepiej widocznym punkcie terrarium skąd będą prowadzić obserwację swojego rewiru. W zbyt małym terrarium połączenie dwóch samców skończy się agresją i śmiercią słabszego osobnika. W okresie godowym przybiera bardzo atrakcyjne i jaskrawe ubarwienie.

Wygląd samicy

Samica jest delikatniej zbudowana, ma niższy grzebień na karku i grzbiecie. Mimo zbliżonego ubarwienia, nigdy nie jest tak jaskrawa jak samiec.

Cechy szczególne

Dobrze rozwinięta zdolność zmiany ubarwienia. Jaszczurki te komunikują się między sobą w grupie za pomocą szeregu sygnałów kolorystycznych oraz gestów.

Biotop

Jest to jaszczurka preferujące obszary leśne lub przynajmniej zadrzewione (częsta w sadach owocowych i ogrodach) nie zrzucające liści w porze suchej. Najlepiej czuje się w lasach tropikalnych o dużej wilgotności lub w lasach nadbrzeżnych. Calotes calotes zasiedla stosunkowo ograniczony obszar Półwyspu Indyjskiego, Cejlon oraz okoliczne wyspy, a więc jest uzależniony od występowania monsunów. W głębi lądu zasiedla obszary wyżynne i górskie o wysokiej wilgotności oraz lasy rosnące w dolinach nie wysychających rzek.
Większość czasu spędza na gałęziach drzew, gdzie wygrzewa się i poszukuje pokarmu. Zielone ubarwienie stanowi doskonały kamuflaż na tle liści. Jest to gad bardzo szybko i zwinne poruszający się wśród konarów drzew. W przypadku zagrożenia potrafi wykonywać bardzo długie skoki, niekiedy również ratuje się zeskakując nawet kilkanaście metrów z koron drzew na ziemię.

Doskonale przystosował się również do zasiedlania obszarów zmienionych przez działalność ludzką. Agama ta często spotykana jest w parkach i ogrodach nawet dużych aglomeracji miejskich, a jej obecność i liczebność jest limitowana jedynie występowaniem stałego źródła wody oraz zielonej roślinności.

Temperatura

W dzień 24-26°C, pod promiennikiem do 30°C. W nocy nie mniej niż 20°C.

Wilgotność

W dzień 70-80%, do 90% w nocy.

Terrarium

Terrarium dla tych agam powinno mieć charakter tropikalny, z dużą ilością konarów do wspinaczki. W centralnej części zbiornika najlepiej ułożyć dobrze widoczny i odsłonięty konar, który będzie stanowił grzędę dla osobnika dominującego oraz centrum zachowań społecznych w przypadku hodowli stadka. Jak najbardziej wskazane jest umieszczenie w terrarium roślinności tropikalnej, która będzie upodobniała warunki hodowli do warunków naturalnych. Roślinność będzie pomagała utrzymywać odpowiedni mikroklimat a jednocześnie będzie stanowić schronienie dla zwierząt. Jaszczurki te bardzo źle znoszą brak zielonych roślin, gdyż przyzwyczajone są do przebywania wśród zielonych przez cały rok liści. Brak tego typu wystroju powoduje u gadów apatię, brak apetytu niekiedy prowadzi do śmierci w wyniku stresu. Przy wyborze roślin należy zachować ostrożność aby nie umieścić żadnych roślin trujących. Alternatywnym rozwiązaniem jest zastosowanie sztucznej, zielonej roślinności o miękkich i pozbawionych ostrych krawędzi elementach. Dobrym rozwiązaniem jest wyłożenie części ścian w terrarium matami korkowymi lub kokosowymi. Będą one stanowiły dodatkową przestrzeń do wspinaczki a także ograniczą ryzyko wystąpienia kontuzji powstałych prze zderzeniu z twardymi ścianami. Agamy te wymagają wysokiej wilgotności dlatego bardzo ważne jest aby umieścić wewnątrz terrarium niezbyt głęboki zbiornik z wodą. W naturze rzadko korzystają z naziemnych źródeł wody, w niewoli jednak chętnie zażywają kąpieli. Oprócz tego konieczne jest regularne spryskiwanie terrarium wodą.

Wielkość terrarium dla dorosłego osobnika minimalnie 80x50x50 cm. Wielkość terrarium dla haremu minimalnie 100x50x60 cm.

Oświetlenie

Cykl 12 godzinny. Wymagane UVB 5%.

Żywienie

Zjada wszelkiego rodzaju niewielkie bezkręgowce. W okresie kwitnienia i owocowania drzew zjadają także drobne słodkie owoce i płatki kwiatów.

Rozmnażanie

W okresie godowym samce stają się bardzo terytorialne. Przybierają jaskrawe ubarwienie i starają się zainteresować samice poprzez zrytualizowane gesty głowy, łap i ogona oraz nadymanie podgardla. Po kopulacji samica schodzi na powierzchnię gruntu i składa w wilgotnej ściółce 10 – 15 jaj. Inkubacja trwa ok 6 – 7 tygodni. Dojrzałość płciową osiągają w wieku ok roku.

Zimowanie

Brak danych.

Uwagi

Niemal wszystkie osobniki dostępne w handlu pochodzą z odłowu, dlatego po ewentualnym zakupie konieczne jest przeprowadzenie kwarantanny i odrobaczenia. Często po transporcie są silnie zestresowane i odwodnione.
Po aklimatyzacji jaszczurki te stosunkowo łatwo przyzwyczajają się do opiekuna, zwłaszcza samce i tracą początkową płochliwość. Nigdy jednak nie oswoją się w takim stopniu jak np. agama brodata.
W warunkach hodowlanych rzadko rozmnażają się co spowodowane jest najczęściej tym, że łączone ze sobą osobniki pochodzą z różnych populacji u których zachowania rozrodcze mają miejsce w innym czasie. Sporadycznie dochodzi do lęgów i rozmnożenia w hodowlach amatorskich.

 

Opracowanie i źródła informacji

Jakub Kowalski

Źródła informacji

Na podstawie własnych doświadczeń oraz:
1. Reptile-database.reptarium.cz
2. Smith, M A (1941) Fauna of British India. Reptilia and Amphibia.
3. Barts, M. & Wilms, T. 2003. Die Agamen der Welt. Draco