Loading...
Rattus norvegicus – szczur wędrowny
Szczur wędrowny zwany jest też szczurem norweskim lub rudym. Długość ciała wynosi 19 – 30 cm, ogona 13 – 23 cm, stopy tylnej 3,5 – 4,5 cm, ucha 1,9 – 2,5 cm. Ciężar ciała 240 – 400 gram (samiec ~500 g; samica ~300 g). Grzbiet jest brudnoszary, brązowy lub szaro-żółtawy, spód popielaty lub żółtoszary, zawsze jaśniejący od grzbietu. Zdarzają się osobniki bardzo ciemne, niemal czarne lub czarnobrązowe. Uszy małe, grube, wyraźnie owłosione. U szczura wędrownego ogon jest zawsze krótszy od tułowia i głowy razem.
Pochodzi z południowo-wschodniej Azji, jego terenami są otwarte przestrzenie, gdzie żyje w wydrążonych przez siebie norach. Upodobał sobie szczególnie wzniesienia i dlatego chętnie osiedla się nad brzegami rzek, gdzie jako wspaniały pływak, może zdobywać pożywienie. Czasami udaje mu się upolować małą rybkę.
Legenda głosi, że w średniowieczu Europę nawiedziła plaga szczurów, które wędrowały ogromnymi stadami (stąd nazwa – szczur wędrowny). W rzeczywistości szczury tego gatunku dotarły do Europy, przewożone statkami (jako pasażerowie na gapę). Na skutek postępującego wyrębu lasów w Europie, szczur wędrowny znajdował coraz więcej przestrzeni do życia, a rozrastające się siedziby ludzkie i coraz powszechniejszy transport towarów umożliwiły jego rozprzestrzenienie się. Obecnie żyje na całym świecie (nie występuje tylko na terenach podbiegunowych).
Jego naturalne ubarwienie jest szarobrązowe, co miało wpływ na nazwę tego gatunku w różnych językach – po angielsku „brown rat”, po francusku „rat brun”, a po niderlandzku „bruijne rat”.
Szczur wędrowny spotykany jest w całej Polsce. Zamieszkuje przede wszystkim osiedla ludzkie, poza tym chętnie trzyma się brzegów zbiorników wodnych, ścieków i śmietników. Spotyka się go w magazynach i składach produktów żywnościowych, w kanałach i urządzeniach kanalizacyjnych, w rzeźniach i stajniach. W budynkach mieszkalnych osiedla się w piwnicach i pod podłogami (rzadko na wyższych kondygnacjach). Wiosną wędruje na pola, brzegi stawów i rzek, gdzie mieszka w norach. Jest bardzo dobrym pływakiem. Pływa bardzo chętnie. Doskonale porusza się wzdłuż rur kanalizacyjnych.
Jest aktywny głównie w nocy. Wychodzi wtedy z nor i zaczyna poszukiwać jedzenia. Zjada wszystko, zarówno pokarm roślinny, jak i zwierzęcy. Są to: artykuły żywnościowe, odpadki, karma zwierząt gospodarczych oraz jego przysmak – padlina. Wszelkie pokarmy, przedstawiające pewną wartość kaloryczną, stanowią pożywienie tego zwierzęcia. Jest przez to jednym z największych szkodników.
Duże kolonie, tego gryzonia, wyrządzają ogromne szkody w hodowlach drobnego inwentarza, ale również niszczą meble, papiery, budynki, rury kanalizacyjne, materiały włókiennicze, przegryzają kable itd. Jest roznosicielem groźnych chorób (m.in. dżumy).
Rozmnaża się przez cały rok (samica rodzi do 7 razy w roku), toteż płodność tego gatunku jest bardzo wysoka. Samica po 22 – 24 dniowej ciąży od 6 do 22 młodych. Szczur wędrowny żyje od 3 do 4 lat.
