Triturus cristatus - traszka grzebieniasta

Triturus cristatus – traszka grzebieniasta

Larwa – Triturus cristatus – traszka grzebieniasta

Triturus cristatus – traszka grzebieniasta

Systematyka

Rząd: płazy ogoniaste (Urodela/Caudata)
Rodzina: Salamandridae (Gray, 1825)
Rodzaj: Traszka (Triturus)
Gatunek: Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus, Laurenti, 1768)

Nazewnictwo

Nazwa angielska: Crested newt, Warty newt

Nazwa niemiecka: Kammolch

Nazwa francuska: Triton á créte

Nazwa rosyjska: гребенчатый тритон

Nazwa czeska: čolek velký

Występowanie

Traszka grzebieniasta występuje na terenie całego kraju (prócz Tatr, gdzie nie ma danych na temat jej występowania), zawsze razem z traszką zwyczajną. Jest gatunkiem nizinnym, najwyżej spotykana jest w paśmie babiogórskim, na wysokości nawet 800 m n.p.m.

Biotop

Zamieszkuje liściaste lasy o bogatym podszyciu, tereny bujnie porośnięte trawami i zaroślami, w ogóle tereny łatwo zatrzymujące wodę deszczową, o podłożu wilgotnym, a nawet podmokłym. Występuje na łąkach w pobliżu lasów, na śródleśnych polanach, cienistych i wilgotnych parkach, często w pobliżu niewielkich zbiorników wodnych. Aktywność wykazuje w szerokich granicach temperaturowych, nawet w temperaturze 0°C, co jest właściwością wyjątkową! Optymalna temperatura mieści się w granicy 19,5-20,5°C. Potrafi tokować nawet w bardzo ciepłych wodach (29-32°C).

Tryb życia

Traszka grzebieniasta w okresie aktywnego życia najdłużej w wodzie, na lądzie zaś jest wybitnie wilgociolubna. W dzień ukrywa się w rozmaitych zakamarkach, w norach, pniach drzew, pod kamieniami, kłodami, stertami opadłych liści itp. Aktywna jest nocą, jednak w czasie długotrwałych deszczów aktywna jest także w dzień. W wodzie jest bardzo ruchliwa i sprawnie pływa, na lądzie natomiast porusza się powoli, niezdarnie i ociężale. Potrafi jednak podjąć długie wędrówki, nawet 1,5-2 km od najbliższego zbiornika wodnego.

Przeczytaj też Proshapalopus amazonicus

Wygląd

Ciało wysmukłe, średnio umięśnione, głowa wydłużona i nieco wysklepiona, stosunkowo mała. Pysk zaokrąglony, nozdrza znajdują się na samym jego końcu. Oczy małe i słabo wystające. Źrenice okrągłe. Język poduszkowatego kształtu, kolisty. Szczęka i żuchwa uzębione. Tułów nieco grzbietowo-brzusznie spłaszczony. Ogon silnie bocznie spłaszczony i ostro zakończony, nieco krótszy od ciała. Skóra gąbczasta i porowata, pokryta licznymi, małymi brodawkami gruczołowymi i delikatnymi zrogowaceniami. Skóra jest zawsze szorstka, ziarnista i wilgotna. Skóra na brzuchu jest gładka. Nóżki dobrze wykształcone, ale mało umięśnione, z długimi i cienkimi palcami. Brak błon pławnych i modzeli na palcach. Grzbiet i boki ciała ciemno ubarwione, w odcieniu popielatym, brązowym, oliwkowym, aż do zupełnej czerni. Czasem występują niewielkie zmiany ubarwienia, np. małe, czarne, nieregularne plamy o rozmytych brzegach. Na bokach ciała szczyty brodawek skórnych są biało kropkowane. Brzuch jest siarkowożółty, pokryty licznymi, czarnymi, nieregularnymi plamkami o różnym kształcie i wielkości. Palce u kończyn są w żółto-czarne prążki.

Dojrzałe samce mogą mieć od 8,5 do 16 cm długości, zazwyczaj jednak osiągają 11-12 cm. Dojrzałe samice mogą mierzyć od 9,5 do 16 cm długości, najczęściej jednak mają 16-17 cm.

Długość życia

W hodowli terraryjnej, którą dość dobrze znosi, dożywa 10-12lat. Istnieje przypadek, gdzie traszka dożyła 27 lat. Brak danych na temat długości życia w naturze.

Dymorfizm płciowy

U dojrzałych osobników nie ma problemu z rozróżnieniem płci, szczególnie u godującego samca. Samiec przyjmuje bowiem szatę godową. Ma on wysoki na kilkanaście milimetrów fałd skórny, tzw. grzebień. Biegnie on od czoła aż do końca ogona. W okolicach krzyża jest w grzebieniu przerwa. Wysokość grzebienia jest zależna od nastroju godowego samca. Prócz tego samiec ma bardziej smukły tułów od samicy, złociste tęczówki i duże, bardzo nabrzmiałe wargi kloakalne. Na czas godów pojawiają się srebrzyste, perłowe smugi po bokach końca ogona. Na głowie i gardzieli godujacy samiec ma mozaikę biało-czarnych plamek, a boki tułowia są biało kropkowane. Samica zaś nie ma grzebienia i szaty godowej, jest też grubsza i ma ciemne tęczówki. Wargi kloakalne ma małe, płaskie i silnie pomarszczone.

Przeczytaj też Python curtus - pyton krótkoogonowy

Rozmnażanie

Traszka grzebieniasta pojawia się bardzo wcześnie na wiosnę. Samce podejmują wędrówkę do zbiornika wodnego, gdzie zaczną toki. Powiększają im się grzebienie, a u samic następuje owulacja. Odbywać się to może już na początku marca, najczęściej jednak w drugiej połowie marca. Toki samców i tempo składania jaj uzależnione jest od temperatury wody – im cieplejsza, tym szybciej to wszystko się odbywa. Samice składają jaja w długim czasie (ponieważ jajniki traszek owulują stopniowo), pojedynczo, bardzo rzadko po dwa jaja obok siebie, zawinięte w jeden liść. Samica produkuje przeciętnie 150-200 sztuk jajeczek. Jaja mają kształt wałeczkowaty, długie na 4 mm, o średnicy przekroju 2 mm. Mają jasnożółty kolor o zielonkawym odcieniu. Traszki składają jaja w głębszych wodach stojących, na polach, łąkach itp., koniecznie obficie zarośniętych roślinnością wodną o miękkich pędach. Po złożeniu jaj, samice opuszczają wodę, samce zazwyczaj w niej zostają do jesieni. Larwy opuszczają jaja po 10-13 dniach i mają wtedy centymetr długości. Świeżo wykluta larwa jest jasno-zielonkawo-żółta, ma dobrze wykształcony ogon, oczka i zalążki przednich kończyn. Łatwo rozróżnić larwy traszek od innych płazów, ponieważ mają na grzbiecie i bokach ciała czarne, krótkie pasma (znikają one po wyczerpaniu przez larwę zapasu żółtka embrionalnego). Maksymalne stadium rozwojowe osiąga przy długości 5-6 cm. Ma ona wtedy charakterystyczną tzw. nić ogonową, czyli nitkowate zakończenie płetwy ogonowej. Następuje potem metamorfoza. Larwy traszki grzebieniastej są bardzo drapieżne i żarłoczne. Traszki dojrzałość płciową osiągają w wieku 3 lat.

Żywienie

Przebywają w wodzie, traszki pożywiają się bardzo intensywnie w dzień i w nocy. Pożerają niewielkie organizmy wodne: skorupiaki, pajęczaki, owady, ich larwy i poczwarki, ślimaki, kijanki płazów i małe ryby. Na lądzie pożywiają się zazwyczaj w nocy i mniej intensywnie. Pochłaniają przede wszystkim dżdżownice, ślimaki, owady i ich larwy, a także małe traszki.